1 7 2
xodisalarini o'rganuvchi gipotezalarni tekshirish va baholashda turli murakkab
tizimlarni o'rganishda muhim echimlarni ishlab chiqishda qo„llaniladigan barcha
statistik uslublar eng avvalo ehtimollar nazariyasiga asoslanib ish yuritadi.
Matematik statistikada tasodifiy so„zi xodisalarning natijalarini oldindan
aytish mutlaq mumkin emasligini anglatuvchi ma‟noni bildiradi. Demak, tajriba
natijalariga o'rganilayotgan omillardan tashqari har doim u yoki boshqa xodisalar
ta‟sir ko„rsatadi. Natijada har qanday elemental xatolikning oMchami bilan
belgilanadigan biron bir elementini o„zida saqlaydi.
Statistik tahlilning zamonaviy usullarini bilish fenologik kuzatuvlari va
tajriba natijalarini miqdor o„zgaruvchanligini va tavsiflashdagina emas , balki
tadqiqotning barcha bosqichlarida ya‟ni, yerni tayyorlashdan tajriba oxirigacha
zarur.
Har qanday yoppa, ko„pgina ko„rinishlar masalan daladagi o'simliklar
guruhlari yoki fermadagi xayvonlar o'zida o„ziga xos xususiyatlami saqlaydi,
xodisalar , dalillar , predmetlar , ya‟ni ba‟zibir o'lchov birliklari, ulardan har biri
alohida qaralganda o'ziga hos xususiyatlarga ega va bir-biridan balantligi, vazni,
maxsulot miqdori va h.k singari belgilari bilan farq qiladi. Har bir belgi, har xil
o'simlik va navlarda har xil darajada ifodalanishi mumkin, shuning uchun belgilar
o'zgarib turadi deb yuritiladi.
