Fanning boshqa fanlar bilan munosibatL
Xech qaysi fan alohida holda
rivojlana olmaydi. Har qaysi fanning rivojlanishida boshqa fanlar qonuniyatlaridan
ma‟lum darajada foydalaniladi.
Agronomiya ilmiy izlanish asoslari fani-matematika, informatika singari
aniq fanlar, biologiya, fizika, kimyo singari tabiiy fanlar
r,
a dexqonchilik,
paxtachilik, o'simlikshunoslik, agrokimyo, seleksiya, meva -sabzavodchilik singari
maxsus fanlar bilan o'zoro aloqada rivojlanadi Vc mazkur fanlarning
qonuniyatlaridan foydalanadi. Masaian : ekinlar hosildorligini hisoblashda va
dispersion statistik tahlil qilishda matematik amallardan foydalanilsa, tuproqning
g'ovakligi , zschligi, xajm og„iri;gi va suv hossalarini aniqlashda fizika
qonuniyatlaridan , tuproq va o'simlik tarkibidagi makro va mikro elementlami
o'rganishda kimyo qonuniyatlariga asoslanish ish yuritadi.
Ekinlarda fenologik kuzatuvlar olib borishda o'simliklaming morfologik
tuzilishlarini bilishlari zarur , bunda botanika fanini puxta bilishlari lozim
zaravrkunanda xashoratlar bilan zararlanish darajasini bilishda zoologiya va
entomologiyani bilishlari, o'simliklaming o'sish va rivojlanish jarayonini
o'rganishda o'simlikshunoslik fanidan, forosintez mahsuldorlikni o'rganishda
o'simliklar fiziologiyasi qonuniyat-laridan, tuproqning tipikligi aniqlashda
tuproqshunoslik, agrakimyo, dehqonchilik va melioratsiya qonuniyatlaridan,
variant-lami joylashtirishda geodeziya va geometriya qonuniyatlaridan ,
o'rganilayotgan nav va duragaylaming tipikligini aniqlashda seleksiya va
urug'chilik qonuniyatlariga asoslanadi.
Ilmiy tadqiqot asoslari fani garchi mustaqil fan bo'lsada , bu fanning
rivojlanishi va fan sifatida shakllanishi qishloq xo'jalik fanlari rivojlanishiga
uzviy bog'liq.
Fanning rivojlanish tarixi.
Matematik statistika faniga R.A. Fisher, V.Gosset, N.Peregudov,
A.
V.Sokolov, B.A.Dospexov va boshqalar asos solganlar.
XX asr boshlaridan matematik statistikada yangi yo'nalishlar ishlab
chiqila boshlandi, uni kichik tanlamalar statistikasi deb nomlash mumkin.
Ekspremental ishlar uchun ular orasida 1908 yili ingliz statistik olimi va
kimyogari XX asr boshlaridan matematik statistikada yangi yo'nalishlar ishlab
chiqila boshlandi, uni kichik tanlamalar statistikasi deb nomlash mumkin.
Ekspremental ishlar uchun ular orasida 1908 yili ingliz statistik olimi va
kimyogari V.Gosset tomonidan taklif etilgan t - taqsimlanish usuli nisbatan
ko'proq ahamiyatga ega . Bu usul keyinchalik Styudent taqsimlanish usuli degan
nom oldi (ingliz tilida styudent-student, ya‟ni talaba degani, bu V.Gossetning
taxallusi ).
tomonidan taklif etilgan t - taqsimlanish usuli nisbatan ko'proq ahamiyatga
ega . Bu usul keyinchalik Styudent taqsimlanish usuli degan nom oldi (ingliz
tilida styudent-student , ya‟ni talaba degani , bu
V.
Gossetning taxallusi ).
Dispersion tahlil tadqiqotlarni rejalashtirish va uning ma‟Iumotlarini statistik
ishlov berishda keng qoMlaniladi. Agar avval matematikaning xizmati tadqiqot
ma‟Iumotlarini tahlil qilish bilan chegaralangan bo'lsa, R.A. Fisheming ilmiy
ishlari uning imkoniyatlarini yanada kengaytirdi, va bugungi kunda tajribalami
matematik interpretatsiya va dispersion tahlil ta‟lablariga ko„ra statistik
rejalashtirish tadqiqotchini qiziqtiruvchi savolllarga muvofaqiyatli javoblar
olishning zarur shartlari hisoblanadi. Tadqiqot rejasini statistik asoslanishi
natijalarni matematik tahlil uslubini ham belgilaydi. Shuning uchun zamonaviy
tadqiqotlarda dispersion tahlil asoslarini bilmay turib tajribalami to„g„ri
rejalashtirib bo„lmaydi.
B.
A.Dospexovning ta‟kidlashicha, olib borilayotgan
ilmiy ishlarning samaradorligi va uning sifati, ko„p jihatdan tajriba olib borilgan
kuzatishga aniqlik darajasiga, uning uslubiga bogMiqdir.
Ilmiy izlanish asoslari fanining rivojlanish agronomiya-ning har bir
tarmog„ining rivojlanishi bilan uzviy bog„liqdir. Agronomiya fanlariga asos solgan
olimlar ilmiy izlanish asoslari faniga asos solgan.
|
