Yumshoq, qattiq, qizg‟ish donli va oq donli bug‟doydan ajra-tilgan namunalar texnik
torozilarda 0,01 g aniqlikda tortiladi va ulaming namunadagi miqdori foizda ifodalanadi.
Noaniq rangli donlarning foizli miqdorini aniqlash quyi-dagi tarzda amalga oshiriladi.
Faraz kilaylik, 20 gr namunadan 25 ta oq donli bug‟doy doni ajratiladi, ulaming og‟irligi
0,85 g ga teng va 15 ta noaniq rangli don ajratiladi. Ulaming og‟irligi 0,45 g.
Achchiq ishqor bilan 15 ta donga ishlov berilgandan keyin ulardan 10 tasi och-sarg‟ish,
qolgan 3 tasi esa qizg‟ish rangga ega bo‟ladi. Och sarg‟ish rangli 10 ta donning og‟irligi
proporsiya yordamida aniqlanadi:
15ta don og‟irligi 0,45g
10 ta don og‟irligi X bu yerda: Xq0,4510:15q0,30 g.
Oq donli bug‟doyning umumiy og‟irligi 0,85Q0,30ql,15 g ga teng,
1,
15-100:20q5,75% ni tashkil etadi. Shunday qilib, namunaviy tarkibni
aniqlash uchun olingan namunada: qizg‟ish donli bug‟doy 18,85 g yoki 94,25% va oq donli
bug‟doy 1,15 g yoki 5,75% ni tashkil etadi.
Namunani tekshirib, undagi qattiq, yumshoq, qizg‟ish va oq bug‟doylami hamda ulaming
oynasimonlik foizi aniqlangandan keyin standartga amal qilib yoki 24-jadvalga qarab, ushbu
tur va kenja turlami aniqlash mumkin.
Bir turning aralashmasi mavjudligi boshqasiga nisbatan foizda ifodalanadi. Boshqa
bug‟doy turlarini 1, 2, 3, 4-turlarida 10% gacha, 5- turda esa 5% gacha qo‟shilish miqdoriga
ruxsat etiladi.
Agar bug‟doy ranggi bo‟yicha qandaydir ma‟lum turga mansub, ammo oynasimonligi
boshqacha bo‟lsa, u tursiz degan nomni oladi. Hujjatlarda o‟sha rangga mansub turlar va
kenja tur raqami bilan yoziladi, lekin tursiz degan so‟z qo‟shiladi, undan tashqari uning
oynasimonligi ko‟rsatiladi.