• Zilzila. Zilzila
  •  Geologik va gidrometeorologik xavfli hodisalar




    Download 6,38 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet37/151
    Sana14.12.2023
    Hajmi6,38 Mb.
    #118509
    1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   151
    Bog'liq
    Fuqaro muhofazasi

    2.3. Geologik va gidrometeorologik xavfli hodisalar 
    1. Geologik xavfli hodisalar. Zilzila odamlar o‗limiga, ma‘muriy-ishlab 
    chiqarish binolarining, texnologik asbob-uskunalarning, energiya ta‘minoti, transport 
    kommunikatsiya tizimlarining, uy-joylarning turli darajada buzilishi, ishlab chiqarish 
    va insonlar hayot faoliyatining izdan chiqishiga olib keladi. 
    Ko‗chki, o‗pirilish, tuproq yemirilishi insonlar o‗limi, xo‗jaliklarga shikast 
    yetishiga, odamlarning xavfsiz joyga ko‗chirilishiga sabab bo‗ladi. 
    2.Gidrometeorologik xavfli hodisalar. 
    Qor ko‗chishi, kuchli shamol (dovul), jala kabi ob-havoning keskin o‗zgarishi 
    natijasida turli dam olish maskanlariga, sayyohlar va sportchilarning jarohatlanishi, 
    aholi punktlariga jiddiy zarar yetkazilishiga sabab bo‗luvchi noxush vaziyatlar 
    majmuasi.
    Sel, suv toshqini, to‗planishi oqibatida farovon hayotni izdan chiqaruvchi, aholi 
    turar joylariga, sanoat va qishloq xo‗jaligi obyektlariga jiddiy ta‘sir ko‗rsatishi 
    natijasida shoshilinch ko‗chirish tadbirlari bilan tugallanuvchi xavfli vaziyatlar. 
    Yuqorida qayd qilingan tabiiy ofatlar sodir bo‗lish ko‗lami, ya‘ni ular qamrab 
    olgan hududlarning kattaligiga qarab lokal, mahalliy, respublika va transchegarali 
    turlarga bo‗linadi. 
    Quyida 
    geologik 
    va 
    gidrometeorologik xavfli hodisalar 
    yuzaga 
    keltiradigan 
    tabiiy 
    ofatlarning 
    tafsilotlari 
    va 
    xususiyatlarini kengroq mushohada 
    qilamiz. 
    Zilzila. 
    Zilzila 

    yer 
    qobig‗ida yoki yuqori mantiyadagi 
    to‗satdan surilish va yorilishlar 
    oqibatida 
    yuzaga 
    keladigan 
    to‗lqinlar 
    ko‗rinishida 
    uzoq 


    36 
    masofalarga uzatiladigan yer osti silkinishlari va yer usti tebranishlari, tabiatda ko‗p 
    sodir bo‗ladigan eng xavfli hodisalarning biridir. Yer kurrasi bo‗yicha yiliga o‗rta 
    hisobda o‗n mingga yaqin kuchli va sezilarli zilzilalar bo‗lib o‗tadi. Ulardan 15-20 
    tasi fojiali va dahshatli hisoblanadi. Kuchsiz zilzilalar yiliga 40-50 mingga, o‗ta 
    kuchsiz, biz sezmaydigan, lekin maxsus seysmograflargina qayd qiladigan zilzilalar 
    nihoyatda ko‗p bo‗lib, yiliga ularning soni 3-3,5 millionga yetishi mumkin. 
    YUNESCO ma‘lumotiga ko‗ra, zilzila - yuzaga keladigan iqtisodiy zarar va insonlar 
    halokati bo‗yicha tabiiy ofatlar orasida birinchi o‗rinni egallaydi. 
    Yer sayyorasida zilzilalarning sodir bo‗ladigan ikkita zona yoki mintaqalarga 
    ajratiladi: 

    Download 6,38 Mb.
    1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   151




    Download 6,38 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



     Geologik va gidrometeorologik xavfli hodisalar

    Download 6,38 Mb.
    Pdf ko'rish