37
Keyingi qatlam mantiya bo‗lib, u 2900 km gacha davom etadi. So‗nggi qatlam
2900 km dan to yerning markazigacha davom etib, u yadro qatlamidir.
Yer qatlamlarida doimo murakkab kimyoviy, fizikaviy jarayonlar to‗xtovsiz
bo‗lib turadi. Bulardan birinchisi-solishtirma og‗irliklari og‗ir jinslarning doimo
pastga, yengil jinslarning yuqoriga harakati. Ikkinchisi-radioaktivlik xossasi asosida
bir jinsdan ikkinchisining hosil bo‗lishi yoki jinslarning bir holatdan ikkinchi holatga
o‗tishi natijasida energiya ajralishidir. Bunday reaksiyalar sodir bo‗lishiga sabab,
yerning chuqur qatlamlarida juda katta bosim va issiqlik mavjuddir. Bu esa
radioaktivlik xossasiga asosan bir jinsning ikkinchisiga aylanishi va issiqlik
energiyasi ajralishiga olib keladi. Energiyaning saqlanish qonuniga asosan u yo‗qolib
ketmaydi. Hosil bo‗lgan energiya yerning ostida juda katta hajmdagi jinslarni
harakatga keltiradi. O‗z navbatida, bu kuchlar yerning ustki qatlamlarini, yer
qobig‗ini xarakatga keltiradi.
Yer bloklari bo‗lingan joylarda (okean o‗rta tog‗liklari va quruqlik bloklari
tutashgan joylarda) keskin yer harakati bo‗lganligi uchun, shu joylarda yer tebranishi
kuzatiladi. Yer bloklari harakati sabablari murakkab jarayon bo‗lib, ular yer
ichkarisidagi qovushqoq issiq moddaning harakatidan, yer aylanma harakati
natijasida hamda issiqlik konveksiyasi natijasida, okean va tog‗liklarda yer ichki
moddalarining yuqoriga oqib chiqishi va boshqa omillar natijasida sodir bo‗ladi.
