Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti f. T. Hakimova, N. X. Xoliyeva fuqaro muhofazasi




Download 6,38 Mb.
Pdf ko'rish
bet44/151
Sana14.12.2023
Hajmi6,38 Mb.
#118509
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   151
Bog'liq
Fuqaro muhofazasi

Yer ko„chkilarining: halokatli oqibati: 
 qisqa vaqt mobaynida ommaviy tus olishi; 
 ko‗chki ro‗y bergan maydondagi aholi punkti va unumdor yerlarning yo‗q 
qilib tashlanishi; 
 yonbag‗irlarda yo‗llar, kanallar va boshqa inshootlar qurilishidagi texnogen 
ta‘sirning ortib borishi bilan namoyon bo‗ladi. 
Hozirgi vaqtda Davlat kuzatuv xizmati Vatanimiz hududi bo‗yicha 7 ta 
hududiy kuzatuv stansiyasi va 21 ta postga ega. Ularning kuzatuv maydonlarida 8 
mingdan ortiq xo‗jalik obyekti, 144 ta sog‗lomlashtirish majmuasi, 170 avtoyo‗l 
maydoni, 20 dan ortiq tog‗-kon sanoati va gidrotexnika inshootlari mavjud. Davlat 
kuzatuv xizmati FVlar vazirligi xodimlari bilan tunu kun xizmat vazifasini 
bajarmoqda. Ko‗chkilarni o‗rganishdagi birinchi muammo ularning ro‗y berish 
vaqtining mavhumligidadir. Chunki ko‗chki bexosdan rivojlanuvchi xavfli geologik 
jarayonlar sirasiga kiradi. 
 
Yer ko„chkilariga qarshi ko„riladigan chora-tadbirlar. Ko‗chkiga qarshi 
kurash murakkab vazifalardan hisoblanadi. Uning oldini olish va muhofaza 
tadbirlarini ko‗rish ko‗chishni keltirib chiqadigan geologik jarayonlarga bog‗liqdir. 
Shunga ko‗ra harakatdagi va harakatdan to‗xtagan ko‗chkilar aniqlanadi. Agar 
ko‗chishdan keyin ko‗p vaqt o‗tmagan bo‗lsa, uning elementlari yaqqol sezilib tursa, 
harakatdagi, agar uning aksi bo‗lsa, harakat to‗xtagan ko‗chish deb ataladi. 
Ko‗chkiga qarshi ko‗riladigan chora-tadbirlar passiv va aktiv xillarga bo‗linadi. 
Passiv choralar profilaktik ahamiyatga ega bo‗lib, ko‗chki yonbag‗ri va 
zonasida quyidagi ishlar bajarilishi man etiladi:
1. Yonbag‗irlikni qirqish va tekislash. 
2. Imorat va inshootlar qurish. 


50 
3. Portlash ishlari.
4. Kon qazish. 
5. Og‗ir yukli transportning katta tezlikda 
harakat qilishi. 
6. Daraxtlarini rejasi qirqish. 
7. Yerlarni sug‗orish. 
8. Oqava, buloq suvlarini oqizish va hokazo.
Yuqorida qayd etilgan chora-tadbirlarning 
mustahkamligini oshirish hamda ko‗chki hodisasini 
ma‘lum bir davrga to‗xtatib turish uchun bajariladi. 
Faol choralarga yonbag‗irlardagi ko‗chkiga moyil 
tog‗ jinslarining harakatini to‗xtatish maqsadida 
inshootlar qurish tog‗ jinslarining mustahkamligini 
oshirish uchun maxsus chora-tadbirlar ko‗rish kiradi. 
Bunday chora-tadbirlar ko‗rish 4 guruhga bo‗linadi: 
1-guruh ko‗chkini keltirib chiqaradigan sabablarni aniqlash va yo‗q qilish; 
2-guruh ko‗chkiga moyil jinslarni ushlab turadigan inshootlar qurish; 
3-guruh jinslarning ko‗chishga qarshiligini kuchaytirish uchun ularning 
mustahkamligini sun‘iy yo‗l bilan oshirish; 
4-guruh ko‗chuvchan massani yonbag‗irlikdan butunlay olib tashlash. 

Download 6,38 Mb.
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   151




Download 6,38 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti f. T. Hakimova, N. X. Xoliyeva fuqaro muhofazasi

Download 6,38 Mb.
Pdf ko'rish