Fuqora muhofazasi himoya inshootlarining turlari va ulardan foydalanish

99 
muhofazalash xususiyatiga ko‗ra, pana va radiatsiyaga qarshi pana joylarga bo‗linadi. 
Bunday inshootlar quyidagi xususiyatlardan kelib chiqqan holda: 
 yo„nalishga ko„ra: fuqarolarni saqlashga, boshqaruv tizimlarini 
joylashtirishga mo‗ljallangan; 
 joylashgan o„rniga ko„ra:   alohida joylashgan (metropolitenlar va tog‗-kon 
qurilishlari, shaxtalari); 
 qurilish muddatiga ko„ra: boshpana RSB (radiatsiyadan saqlovchi 
boshpana) va oddiy boshpanalar quriladi. 
FVlar sodir bo‗lganda aholini FM himoya inshootlarida yashirish kelib chiqishi 
mumkin bo‗lgan ko‗plab yo‗qotishlarni olidini oluvchi eng samarali usulidir. FVlar 
sodir bo‗lganida FMning ―Havo trevogasi‖, ―Radiatsiyali xavf‖ va ―Kimyoviy 
trevoga‖ komandalari beriladi. 
―Kimyoviy trevoga‖ komandasi berilganida panajoylarga yashiruvchilarga 
obyektning FM xodimlari, FM shtabi xodimlari tomonidan shaxsiy himoya 
vositalarini tarqatishni tashkil etishlari kerak. Panajoylarga kirish to‗g‗risida buyruqni 
obyekt rahbari-FM boshlig‗i berishi kerak. Agar FV sodir bo‗lgan vaqtda aholining 
panajoylarga o‗z vaqtida etib kela olmagan qismi panajoylarga kirishdan oldin ularga 
panajoyning maxsus joyida qisman dizenfeksiya qilinadi. Panajoylarda aholi 
joylashishi uchun yo‗l ko‗rsatkich o‗rnatilgan bo‗ladi. 
FVlar sodir bo‗lgan hududlardan jabrlanganlarni yoki jabrlanish ehtimoli 
tug‗ilganda aholini panajoylarga joylashtirish tadbirlarini qoniqarli va samarali olib 
borish maqsadida obyekt FM va FM shtabi xodimlaridan iborat zvenolar tuziladi. 
Panajoylarga aholini tartib bilan, kolonnalarga ajratgan holda olib kiriladi. Kolonna 
boshlig‗ida 
hudud 
va 
panajoylarning 
chizmasi 
(sxema) 
bo‗lishi 
kerak. 
Ko‗chirilayotganlar tarkibida bemorlar bo‗lsa, ularga birinchi tibbiy yordam 
ko‗rsatilib, ularga sog‗lom kishilar biriktirib qo‗yiladi.
FV sodir bo‗lgan hududda ko‗rsatmasiz shaxsiy himoya vositalarini yechish, 
yakka holda yurish, osmonda osilib turgan xavfli uskunalar ostida turish, yerda 
yotgan elektr simlariga yaqinlashish yoki tegish, tutun chiqqan joylarga ko‗rsatmasiz 
bormaslik lozim.
Panajoylarga yashiringan aholining majburiyatlari: 
 tez va chaqqonlik bilan ko‗rsatilgan joylarni tartibni saqlagan holatda 
egallashlari; ichki tartib-qoidalariga qat‘iy rioya etishlari; 
 vahimaga tushmaslik, o‗zlarini erkin his qilishlari; qariyalar, ayollar va yosh 
bolalarga yordam ko‗rsatishlari; 
 shaxsiy himoya vositalarini tayyor holatda saqlashlari; panajoylarda bo‗lgan 
vaqtlarida texnika xavfsizligi qoidalariga (elektr tarmoqlaridan o‗zboshimcha 
foydalanish, 
kislorod 
solingan 
balonlar 
va 
boshqa 
asbob-uskunalarga 
yaqinlashmaslik) qat‘iyan rioya qilishlari; xavf tugaganidan keyin faqat FM yoki FM 
shtabi xodimlarining ko‗rsatmasi bilan tashqariga tartibni saqlagan holda chiqishlari. 
Panajoylardan aholini majburiy chiqishlarini taqozo etadigan sabablar: 
 panajoylardagi 
asbob-uskunalar 
yashiringanlarning 
hayotiga 
xavf 
tug‗diradigan darajada buzilishi; panajoylarni suv bosganda; 
 panajoylarda yong‗in chiqqanda; panajoylardagi havo miqdorida xavfli 
gazlarning tarqalishida, kislorod miqdorining keskin kamayib ketishida. 

100 
Yuqorida ko‗rsatilgan salbiy holatlar sodir bo‗lganda, yashiringan aholi 
panajoydan uzoq bo‗lmagan boshqa himoya inshootlariga o‗tkaziladi. Bu tadbirlarni 
amalga oshirish paytida yashiringanlar albatta shaxsiy himoya vositalari bilan to‗liq 
ta‘minlangan bo‗lishlari zarur.
FM
himoya inshootlarida radioaktiv zaharlovchi moddalar va bakterial 
vositalar hamda oddiy qurollar ta‘siridan himoya qilishga, ommaviy zarar 
yetkazuvchi qurollar ta‘siridan to‗liq saqlaydi.

Download 6,38 Mb.