304
Qonun hujjatlarida elektron tijoratni amalga oshiruvchi yuridik yoki
jismoniy shaxs to‟g‟risidagi axborotga nisbatan boshqa talablar ham
belgilanishi mumkin. Axborot vositachilarining
xizmatlari shartnoma
asosida ko‟rsatiladi.
Axborot vositachilari, agar elektron tijorat ishtirokchilari bilan
tuzilgan shartnomalarning shartlarida boshqacha qoida nazarda tutilmagan
bo‟lsa, elektron hujjatlarning mazmunini yoki ulardan foydalanish tartibini
o‟zgartirishga haqli emas.
Elektron tijoratdagi shartnoma shartlari qonun hujjatlarining
talablariga muvofiq bo‟lishi kerak. Bu shartnomalar tovarlar,
ishlar va
xizmatlar turlariga qarab FKning tegishli normalariga shuningdek boshqa
fuqarolik qonun hujjati talablariga muvofiq bo‟lishi kerak.
Elektron tijoratdagi shartnoma unga hamma erkin foydalanishi
mumkin bo‟lgan axborot resursida joylashtirilgan elektron hujjatga havola
qilish yo‟li bilan kiritiladigan alohida shartlarni o‟z ichiga olishi mumkin.
Bu holda elektron hujjatni joylashtirgan elektron tijorat ishtirokchisi qonun
hujjatlarida yoki shartnomada belgilangan muddat mobaynida undan erkin
foydalanish imkoniyatini ta‟minlashi, bu muddat o‟tgandan keyin esa
ushbu elektron hujjatning qonun hujjatlarida nazarda tutilgan tartibda
saqlanishini ta‟minlashi shart.
Elektron tijoratda shartnoma akseptni (taklif qabul qilinishini) o‟z
ichiga olgan elektron hujjat elektron tijoratni
amalga oshiruvchi yuridik
yoki jismoniy shaxs tomonidan qabul qilib olingan paytda yoxud ofertani
o‟z ichiga olgan elektron hujjatda aksept uchun nazarda tutilgan harakatlar
tovarlar (ishlar, xizmatlar) xaridori tomonidan amalga oshirilgan paytda
tuzilgan deb e‟tirof etiladi.
Ofertani o‟z ichiga olgan elektron hujjat olinganligini oferta
shartlariga rozilikni ko‟rsatmasdan tasdiqlash, xuddi shuningdek tovarlar
(ishlar, xizmatlar) xaridorining harakatsizligi,
agar qonun hujjatlarida
boshqacha qoida belgilanmagan bo‟lsa, aksept hisoblanmaydi.
Agar qonun hujjatlarida shartnoma bo‟yicha tarafning boshqa tarafga
shartnomani tuzish yoki ijro etish bilan bog‟liq hujjatni taqdim etish
majburiyati nazarda tutilgan bo‟lsa, ko‟rsatilgan majburiyatni bajarish
shartnomani tuzish usulidan qat‟i nazar amalga oshiriladi.
Elektron tijoratda shartnoma, agar qonun hujjatlarida boshqacha
qoida nazarda tutilmagan bo‟lsa, faqat elektron hujjatlardan foydalanilgan
holda tuzilganligiga asoslanib haqiqiy emas deb topilishi mumkin emas.
Elektron tijoratda
ofertaga taklif etish, shu jumladan taklif
qilinayotgan tovarlar (ishlar, xizmatlar) to‟g‟risidagi reklama yoki boshqa
305
ma‟lumotlar maxsus bilimga ega bo‟lmagan qabul qilib oluvchiga qabul
qilib olingan axborotning elektron tijoratga taalluqliligini aniq belgilash va
oferta jo‟natuvchining huquqiy holati, uning tovarlari (ishlari, xizmatlari),
bu tovarlarning (ishlarning, xizmatlarning) narxlari va ularni olish shartlari
haqida to‟g‟ri tasavvur hosil qilish imkoniyatini beradigan shaklda taqdim
etilishi kerak.
Elektron hujjatlardan bitim tuzilganligining disklar va qog‟oz
ko‟rinishida dalil sifatida foydalanish mumkin. Taraflar elektron matnni
qog‟oz matnga tegishli tarsza rasmiylashtirish (notarial tasdiqlash va
davlat ro‟yxatidan o‟tkazish) istisno etilmaydi.
Elektron shartnomalarni tuzish
va ijro etish jarayonida, shuningdek
subyektlar o‟rtasidagi boshqa fuqarolik shartnomalarda elektron hujjatlarni
muomalada bo‟lishi O‟zbekiston Respublikasining “Elektron hujjat
aylanishi to‟g‟risida”gi Qonuni bilan tartibga solinadi.
Elektron hujjat aylanishi elektron hujjatlarni axborot tizimi orqali
jo‟natish va qabul qilib olish jarayonlari yig‟indisidan iborat bo‟ladi.
Elektron hujjat aylanishidan bitimlar tuzish (shu jumladan,
shartnomalar
tuzish), hisob-kitoblarni, rasmiy va norasmiy yozishmalarni amalga
oshirish hamda boshqa axborotni uzatishda foydalanish mumkin.
