• Mantiqiy sharhlashda
  • Tizimli sharhlashda
  • Toshkent davlat yuridik universiteti fuqarolik huquqi darslik I qism




    Download 2,02 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet23/159
    Sana15.02.2024
    Hajmi2,02 Mb.
    #157348
    1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   159
    Bog'liq
    Fuqarolik huquqi Umumiy qism (2)

    Grammatik sharhlashda grammatik qoidalardan foydalanib 
    qonunda ishlatilgan ayrim so„zlar, jumlalar, ifodalarning ma‟nosini 
    aniqlash yo„li bilan huquqiy normalarning mazmuni belgilanadi. Masalan, 
    FKning 30-moddasida “Ruhiy kasalligi yoki aqli zaifligi oqibatida o„z 
    harakatlarining ahamiyatini tushuna olmaydigan yoki ularni boshqara 
    olmaydigan fuqarolarni sud qonun hujjatlarida belg ilab qo„yilgan tartibda 
    muomalaga layoqatsiz deb topishi mumkin”, deyiladi. Bu erda qonun 
    chiqaruvchi “yoki” so„zini ishlatishi natijasida fuqaroni muomalaga 
    layoqatsiz deb topish uchun ikkita asosdan bittasi, ya‟ni o„z 
    harakatlarining ahamiyatini tushuna olmaslik yoki ularni boshqara 
    olmaslikning mavjud bo„lishi yetarli ekanligini ifodalaydi. 
    Mantiqiy sharhlashda qonunda ishlatilgan ifodalar, tushunchalar 
    bir-biri bilan ichki, uzviy, mantiqiy bog„langanligini aniqlab, huquqiy 
    normaning muzmuni belgilanadi. Masalan, FKning ushbu 30-moddasida 
    “Ruhiy kasalligi yoki aqli zaifligi oqibatida o„z harakatlarining 
    ahamiyatini tushuna olmaydigan yoki ularni boshqara olmaydigan 
    fuqaroni sud qonun hujjatlarida belgilab qo„yilgan tartibda muomalaga 
    layoqatsiz deb topishi mumkin”, deb aytildi. Demak, voyaga etgan fuqaro 
    ruhiy kasal bo„lsa ham, to sud tomonidan “muomalaga layoqatsiz” deb 
    tanilguniga qadar muomalaga layoqatli deb faraz qilinadi. 
    Tizimli sharhlashda huquq normasining mazmuni, uning huquq 
    tizimida egallagan o„rnini belgilash, uni boshqa huquqiy normalar bilan 
    taqqoslash yo„li bilan aniqlanadi. Masalan, FK 544-moddasiga ko„ra, agar 


    44 
    qonun hujjatlarida boshqacha tartib nazarda tutilgan bo„lmasa, ijaraga 
    oluvchi o„zi javobgar bo„lmagan holatlarga ko„ra, shartnomada nazarda 
    tutilgan 
    foydalanish 
    shartlari 
    yoki 
    mol-mulkning 
    holati 
    jiddiy 
    yomonlashgan bo„lsa, u mol-mulkdan foydalanganlik uchun ijara haqini 
    tegishli ravishda kamaytirishni talab qilishga haqli. Bunda nizo FK 57-
    bobi (Zarar yetkazishdan kelib chiqadigan majburiyatlar)ga doir qoidalar 
    bilan emas balki, FK 544-moddasi bilan hal qilinadi. 

    Download 2,02 Mb.
    1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   159




    Download 2,02 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Toshkent davlat yuridik universiteti fuqarolik huquqi darslik I qism

    Download 2,02 Mb.
    Pdf ko'rish