90
qaysi davlat organining ishtirok etishi shu organning funksiyasi, tuzilish
maqsadi va faoliyat doirasidan kelib chiqib belgilanadi.
Har qanday davlat organi tomonidan chiqarilgan normativ xarakterga
ega bo‟lmagan hujjatlar ham fuqarolik-huquqiy munosabatlarni vujudga
keltirishi mumkin.
Masalan, huquqni muhofaza qiluvchi davlat organlari ham majburiy
tusdagi hujjatlar qabul qiladi. Bunda ular O‟zbekiston Respublikasi
nomidan harakat qiladi va bu hujjatlar fuqarolik huquq va burchlarini
vujudga keltirish, o‟zgartirish yoki bekor qilishga asos bo‟lishi mumkin.
FPKning 16-moddasiga asosan sudning qonuniy kuchga kirgan hal
qiluv qarori, ajrimi, qarori va buyrug‟i barcha davlat organlari, tashkilotlar,
mansabdor shaxslar va fuqarolar uchun majburiy bo‟lib, O‟zbekiston
Respublikasining butun hududida ijro etilishi lozim.
3. Davlat immunitetdan foydalanadi, ya‟ni davlat mol-mulkidan haq
undirishga davlat organlari rozi bo‟lgandagina yo‟l qo‟yiladi.
Fuqarolik-huquqiy
munosabatlardagi
davlat
immuniteti
bu
davlatning o‟z vakolatlarini o‟zi qabul qilgan qonun hujjatlari asosida
amalga oshirishi, bunda fuqarolik-huquqiy munosabatdagi davlatning
huquq va majburiyatlari faqatgina shu davlatning qonun hujjatlariga
muvofiq belgilanishidir. Davlat immunitet sohibi sifatida fuqarolik-
huquqiy munosabatlarning qaysi turida ishtirok etishini ham faqat o‟zi
belgilaydi.
Masalan, FKning 457-moddasida davlat o‟z ehtiyojlari uchun tovarlar yetkazib
berish shartnomasida taraf sifatida ishtirok etishi belgilangan.
Fuqarolik-huquqiy munosabatlarda immunitet davlatga nisbatan
shunday holatni yuzaga keltiradiki, fuqarolik-huquqiy munosabatlarda
ishtirok etib, o‟z majburiyatlarini bajarmagan davlat faqat o‟z milliy qonun
hujjatlari
asosida
javobgarlikka
tortiladi.
Fuqarolik-huquqiy
munosabatlarda davlatga nisbatan vakolatlarni amalga oshirmaslik va
hokimiyat vakolatlaridan foydalanmaslik talabi belgilangan bo‟lsa-da,
davlatning bu belgilari u bilan chambarchas bog‟liqligi sababli fuqarolik-
huquqiy munosabatlarga ham ta‟sir etadi. Aynan shu holatlar “immunitet”
atamasining mohiyatini tashkil etadi.
Eng muhimi, davlat o‟z immunitetidan voz kechmasligi kerak. Aks
holda, uning suverenitetiga putur yetadi, O‟zbekiston Respublikasining
xalqaro tashkilotlarga a‟zoligi unga to‟sqinlik qilmaydi.
