18
Biologik aktiv kislotalarning bu yog’larda mavjudligi ularning oziqaviy qiymatini
oshiradi, ammo lipidlarning to’yinmaganlik darajasi yuqori bo’lgani
uchun bu
yog’larning havo kislorodi ta’sirida tez oksidlanishi ro’y beradi.
Dengiz hayvonlari va baliq yog’lari o’ziga xos badbo’y hidga ega.
Gidrogenlash va boshqa yog’larni qayta ishlash jarayonlarida yog’larning badbo’y
hidlari yo’qoladi va bu yog’lar oziqa yog’lariga aylanadi.
Kit yog’i xar xil turdagi kitlarning teri osti va tanasini a’zolari xom
yog’laridan eritib olinadi. Hom ashyo manbai va uni tananing qayerdan olinganiga
qarab yog’ning sifati va ko’rsatkichlari xar xil bo’ladi.
Kashalot yog’i ishlab chiqarish va istemol
qilish jihatdan dengiz
hayvonlaridan olinadigan yog’lar ichida birinchi o’rinda turadi. Kashalot yog’ida
sovunlanmaydigan lipidlarni ko’p bo’lishi, tarkibida yuqori molekulali yog’ spirtlari
bo’lgan mumlarni mavjudligi bilan boshqa yog’lardan ajralib turadi. Past haroratda
kristallash usuli bilan ajratib olingan mumsimon moddalar spermaset deyiladi. Ular
oziqa maqsadida ishlatilmaydi, asosan texnik maqsadda, yuvuvchi moddalar ishlab
chiqarishda va tibbiyotda ishlatiladi.
Treska yog’i – eng ko’p tarqalgan baliq yog’laridan biri bo’lib,
oziqa
maqsadida ishlatiladi. U treska balig’ini jigaridan olinadi. Bu yog’ tarkibida yog’da
eruvchi A, D va Ye vitaminlarni borligi, sovunlanmaydigan lipidlar ko’pligi bilan
ajralib turadi. Ushbu yog’da A vitamini 3-6 mg % (30-60 mg/kg), Ye-vitamini 26%
(260 mg/kg) gacha, D vitamini 100-150 mg % (1000-1500 mg/kg)ni tashkil etadi.
Baliq yog’ining o’ziga
xos tomoni, unda uch va undan ortiq qo’shbog’li
kislotalarni ko’pligi va shu sababli oson oksidlanishidir.
Yuqori to’yinmagan yog’ kislotalari va ularning
oksidlanish mahsulotlari
miqdorining ko’pligi yog’ga o’ziga xos hid beradi. Shuning uchun bu yog’larni
qayta ishlash qiyin kechadi.
