2 guruh Oksidlanib buzilish mahsulotlari (oksibirikmalar, aldegidlar,
20
ketonlar, past molekulali yog’kislotalari va shu kabilar).
Hamroh moddalar va gliseridlarning termik va gidrotermik o’zgarishlari
mahsulotlari (yog’ kislotalari, polimerizasiya mahsulotlari va boshqalar).
2.2-jadval
Moylar
Tokoferol-
lar mg%
Sterinlar
Sovunlanmay-
digan moddalar
Fosfatid-
lar, %
Kungaboqar
70 atrofida
0,50-0,91
0,5-0,9
0,20-1,40
Paxta
80-100
0,31
0,5-1,5
1,12-2,55
Soya (ekstraksiyalangan)
90-180
-
0,2-0,3
1,90-4,50
Raps
50 atrofida
0,35
0,2-1,0
1,15-1,28
Zig’ir
-
0,42
0,5-1,1
0,1-0,88
Yeryong’oq
20-50
0,25
0,1-0,2
0,20-0,28
Fosfatidlar
Yog’ va moylarga hamroh aralashmalar orasida fosfotidlar muhim o’rinni
egallaydi. Ular, o’z tarkibida yog’ kislotalari, fosfor kislotasi, azotli organik
birikmalari va gliserini bo’lgan murakkab organik birikmalardir.
Fosfatidlar tarkibiga gliserofosfatidlar, inozitfosfatidlar va sfingomielinlar
kiradi. O’simlik moylarida ular asosan quyidagi struktura formulasiga ega bo’lgan
gliserofosfatidlar sifatida uchraydi:
CH
2
OCOR
1
CHOCOR
2
O
-
CH
2
O – P = O
OX
+
Bu yerda: R va R-to’yingan va to’yinmagan yog’
kislotalarining uglevodorodli qodiqlari;
X
+
— vodorod, azotli birikmalar (etanolamin,
metiletanolamin,
dimetiletanolamin,
trimetiletanolamin,
xolin),
aminokislotalar
(bir
nechtasi), poliol qoldig’i (gliserol, inozitol).
Quyida o’simlik moylari tarkibidagi gliserofosfatidlarning asosiy gruppalari
keltirilgan:
X
+
(struktura komponenti)
21
— CH
2
CH (NH
2
) - COOH — serin
— CH
2
CH
2
NH
2
— etanolamin
— CH
2
CH
3
NH (CH
3
) —metiletanolamin
— CH
2
CH
3
N (CH
3
)
2
—dimetiletanolamin
— CH
2
CH
2
NOH (CH
3
)
3
—xolin
— CH
2
—CHOH— CH
2
OH—gliserin
|
