|
Toshkent moliya instituti statistika
|
| bet | 124/206 | | Sana | 04.01.2024 | | Hajmi | 1,13 Mb. | | #129927 |
Bog'liq 4-Statistika-2004-darslik-X.Shodiev-1 10.9-jadval
Inflyatsiyani hisobga olgan va olmagan holda korxona moliyaviy holatini ifodalovchi ko’rsatkichlar (ming so’m va foiz)
-
№
|
Ko’rsatkichlar
|
Inflyatsiya hisobga olingandagi haqiqiy ko’rsatkich
|
Hisob-kitob metodi
|
Inflyatsisiz qayta hisoblangan miqdorlar
|
1.
|
Mahsulotni sotishdan olingan mablag’
|
200000
|
20000:2,50
|
80000
|
2.
|
Moddiy xarajatlar
|
128000
|
128000:2,35
|
54468
|
3.
|
Amortizatsiya ajratmalar
|
8000
|
8000:1,80
|
4444
|
4.
|
Ish haqi
|
24000
|
24000:1,75
|
13714
|
5.
|
Sotilgan mahsulot tannarxi (2+3+4)
|
160000
|
-
|
72626
|
6.
|
Mahsulot sotishdan olingan foyda (1-5)
|
40000
|
-
|
7374
|
7.
|
Boshqa foydalar
|
3000
|
qayta hisoblan- maydi
|
3000
|
8.
|
Umumiy foyda (6+7)
|
43000
|
-
|
10374
|
9.
|
Ishlab chiqarish fondlarining qiymati
|
66000
|
66000:1,8
|
36667
|
10.
|
Aylanma mablag’lar qiymati (aktivlar)
|
25000
|
25000:2,35
|
10638
|
11.
|
Pul mablag’lari va debitorlik qarzlari
|
5000
|
5000:2,5
|
2000
|
12.
|
Korxona aktivlari umumiy qiymati (9+10+11)
|
96000
|
-
|
49305
|
13.
|
Barcha kapital rentabelligi, %
|
44,8
|
-
|
21,0
|
14.
|
Shaxsiy kapital rentabelligi, %
|
67,2
|
21,01,5
|
31,5
|
Masalan, joriy davrda mahsulot sotishdan olingan mablag’ni q1p1 bilan belgilasak, bu ko’rsatkichni solishtirma bahoda hisoblash uchun uni baho indeksiga bo’linadi (q1p1:Ip) va olingan natija o’tgan davr baholaridagi joriy davrda sotilgan mahsulotdan kelgan mablag’ deb ataladi (q1p0).
Shunday qilib, inflyatsion jarayonlar ta’siri bilan umumiy rentabellik darajasi 23,8 punktga pasaygan, inflyatsion o’sish koeffitsienti esa 95% ga (96000:49305) deyarli ikki baravarga oshgan. Shaxsiy mablag’lar rentabeligi ham, yuqoridagi
omillar ta’sirida 35,7 punktga (67,2-31,5) pasaygan.
10.10 - jadval
Korxona foydasi va rentabelligini inflyatsiya ta’siri ostida o’zgaruvchi
omillari (ming so’m)
-
№
|
Omillar nomi
|
Joriy davr haqiqiy ko’rsat- kichlari
|
Inflyatsiya hisobga olingandagi haqiqiy ko’rsatkichlar
|
Omil hajmi (1-2)
|
Inflya- tsiya his- sasi, % (3:2)
|
|
A
|
1
|
2
|
3
|
4
|
1.
|
Korxonani sotilgan mahsultiga bo’lgan baholarni o’zgarishi
|
200000
|
80000
|
120000
|
60,0
|
2.
|
Moddiy xarajatlarga bo’lgan baholarni o’zgarishi
|
128000
|
54468
|
73532
|
57,4
|
3.
|
Asosiy fondlar va kapital qo’yilmalarni baholashni o’zgarishi
|
8000
|
4444
|
3556
|
44,5
|
4.
|
Inflyatsiya bilan o’rtacha ish haqini o’zgarishi
|
24000
|
13714
|
10286
|
42,9
|
5.
|
To’la tannarxi
|
160000
|
72626
|
87374
|
54,6
|
6.
|
Mahsulot sotishdan olingan foyda
|
40000
|
7374
|
32626
|
81,6
|
7.
|
Mahsulot rentabelligi (6:5)
|
25,0
|
10,2
|
-
|
-
|
Inflyatsiya ta’siri ostida mahsulotni sotishdan olgan foyda va umumiy foydani o’zgarishi o’ziga e’tiborni tortadi. Inflyatsion o’sish koeffitsienti umumiy foyda bo’yicha 4,1 martaga teng bo’lsa, mahsulotni sotishdan olingan foyda bo’yicha yana ham yuqori yoki 5,4 martaga teng.
10.10-jadval ma’lumotlaridan bir qancha xulosalar chiqarish mumkin. Inflyatsiya jarayoni ta’sir ostida foydalilik darajasi14,8 punktga (25,0-10,2) oshdi. tannarxi (hamma moddalar bo’yicha) 87374 ming so’mga oshgan. Lekin, sotilgan mahsulot tannarxiga inflyatsion jarayonni salbiy ta’siri ijobiy ta’siridan ko’ra kamroq. Bu holat sotilgan mahsulot bahosini ko’tarilib ketishiga olib keldi va natijada mahsulotni sotishdan olingan mablag’ 120000 ming so’mga oshdi. Sotilgan mahsulot bahosini yuqorilab o’sishi korxonaga 32626 ming so’mlik foyda berdi yoki 81,6 % (32626 100/40000).
Foyda va rentabellik darajalariga inflyatsion jarayonni ta’sirini o’rganishni boshqa omillar va metodlar hisobidan yana ham chuqurlashtirish va kengaytirish mumkin.
Korxona
Tashkilot
Xarajat
Tannarx
Sub’ekt
Foyda
Inflyatsiya
Likvidlilik
Rentabellik
Bevosita xarajatlar
Bilvosita xarajatlar
Qo’shilgan qiymat
Chiziqli koeffitsient
Kvadratik koeffitsient
K.Gatev koeffitsienti
Salan indeksi
Tannarx indeksi
Moliyaviy natija Moliyaviy holat
Asosiy tayanch iboralar
Pul oqimi (Cash Floy)
Balans valyutasi
Moliyaviy barqarorlik
Sotuvdan tushgan tushum
Sof tushum
Rentabellik ostonasi
Pul oboroti
Bank daromadi
Likvidlilik koeffitsienti
To’lash qobiliyati koeffitsienti
Joriy aktivlar
Joriy majburiyatlar
Ish faolligi koeffitsientlari
Leveredja koeffitsientlari
Moliyaviy barqarorlik koeffitsienti
Moliyaviy ozodligi koeffitsienti
Manevrlilik koeffitsienti
Moliyaviy risk koeffitsienti
Bilimingizni sinab ko’ring
Xarajatlar qanday klassifikatsiya qilinadi?
Tannarx deganda nimani tushunasiz?
Foydaning qanday ko’rsatkichlari mavjud?
Xarajatlardagi tarkibiy siljishlar statistikaning qaysi metodlari yordamida o’rganiladi?
Tovar mahsulotining bir so’miga to’g’ri keladigan xarajatlarni mohiyati nimada va bu ko’rsatkich dinamikasini qanday tahlil qilasiz?
Bir turdagi mahsulot ishlab chiqaruvchi korxonalar tannarxi dinamikasi qaysi indekslar yordamida o’rganiladi?
Moliyaviy ko’rsatkichlar deganda nimani tushunasiz?
Moliyaviy ko’rsatkichlar qanday guruhlarga bo’linadi?
Yalpi tushum bilan sof tushumni farqi nima? 10.Foydaning qanday ko’rsatkichlarini bilasiz?
Pul oqimi (Cash Flog) ko’rsatkichini qanday hisoblaymiz?
Sotishdan olingan foyda summasiga qanday omillar ta’sir qiladi va ularni baholashda statistikaning qaysi metodidan foydalaniladi?
Rentabellik darajasi nimani ifodalaydi va u qaysi usullarda hisoblanishi mumkin?
Jondor-plyus xususiy korxonasini ishlab chiqargan mahsulotini sotishdan olingan tushum 1750 mln so’m, ishlab chiqarish tannarxi-1400, shu jumladan:
o’zgaruvchan xarajatlar razmeri-1190, o’zgarmas xarajatlar-210 mln so’m. Yil davomida olingan foyda summasi 350 mln.so’m, marjinal daromad-560 mln.so’m. rentabellik ostonasini aniqlang va tushuntirib bering.
Rentabellik dinamikasini statistikasining qaysi metodlari yordamida tahlil qilish mumkin?
Pul oboroti deganda nimani tushunasiz?
Bank daromadlari va xarajatlari qanday elementlarni birlashtiradi? 18.Banklarda va boshqa moliya institutlarida foyda va rentabellik darajasini
aniqlay olamiz?
Amortizatsiya ajratmalari bu daromadmi yoki xarajatmi?
Bitta aktsiyaga to’g’ri keladigan sof foyda summasi nima hisobidan o’zgaradi va bu o’zgarishni qanday o’lchaymiz?
Moliyaviy barqarorlik va moliyaviy holatning farqi nima? 22.Likvidlilik darajasi qanday koeffitsienlar yordamida o’rganiladi?
Sof aktivlarni, asosiy kapitalni, tovar-moddiy zaxiralarni, debitorlik qarzlarni oboroti hamda qarzni intensivligi, pul yig’ishning o’rtacha vaqti koeffitsientlari aorxonani qaysi faoliyatini baholaydilar?
Leveredja nima va qanday ko’rsatkichlar yordamida o’rganiladi? 25.Korxonaning moliyaviy faoliyati va bmrqarorligini baholashda qo’llaniladigan
qanaqa qo’shimcha ko’rsatkichlarni bilasiz?
Jondor-plyus xususiy korxonasi pul mablag’lari 260 mln. so’m, kreditorlik qarzlari-66, qisqa muddatli ssudalar-218, jo’natilgan tovarlar qiymati-66, tovar-moddiy qiymatilar summasi-444, xodimlar ish haqi va boshqa qarzlar-44 mln.so’m. Likvidli mablag’lar, likvidlilik koffitsienti, qoplanishi kerak bo’lgan qarz summasi, qoplash koeffitsientini aniqlang?
Aktivlar, qarz majburiyatlari, shaxsiy kapital, lizing to’lovlari, nomoddiy aktivlar, qarz kapital va boshqa atamalariga ta’rif bering.
Inflyatsiya nima va uning qanday turlari mavjud?
Moliyaviy natijalar va inflyatsiya o’rtasidagi bog’liqlikni qaysi metodlar yordamida o’rganish mumkin?
|
| |
