144
Variantlar ro`yxatini tuzing. Eliminate (oldini olmoq) Shokoladli pirogga
shakar solish esdan chiqqanda nima bo`lar edi?
Variantlar ro`yxatini tuzing.
Shokoladli pirogni insonlar taom o`rnida iste`mol
qilsalar qanday
natijaga
olib
kelar
edi?
Variantlar
ro`yxatini
tuzing
O`ziga xoslik. O`ziga xoslik noodatiy g`oyalar o`ylab topish
ko`nikmasidir.
O`quvchilar o`zlarida avval moslashuvchanlik va ravonlik ko`nikmalarini
shakllantirib, so`ng nooodatiy, original g`oyalarni kashf etish ko`nikmasini hosil
qilishlari lozim. Ravon fikrlash ko`nikmasi o`quvchilarda originallikni
rivojlantirishda boshlang`ich va asos soluvchi qadam bo`lib
xizmat qiladi;
agarda talaba ko`p g`oyalarni o`rataga tashlasa, ulardan bir yoki ikkitasi albatta
boshqa talabaning g`oyasi ham bo`ladi.
Moslashuvchan fikrlash o`quvchilarga ularninng har bir g`oyalari bir-
biridan farqlanishini ko`rish va anglash imkoni beradi; ularning orasida
hammasidan ajralib turuvchi g`oya bo`lsa, demak ana shunisi original (o`ziga
xos) g`oya hisoblanadi.
Bo`lajak pedagoglar original g`oya kontekstadan kelibi chiqishi lozimligini
anglashlari lozim. G`oya
bir dars jarayonida, birgina sharoitlar va bir vaqt
oralig`ida taqdim etilishi lozim. Bo`lajak pedagoglarda rovon fikrlash va
moslashuvchanlik ko`nikmalarini shakllantirish jarayonida o`ziga
xos tarzda
(original) fikrlash to`g`risida ham ma`lumot berib o`tish lozim.
Masalan, bo`lajak pedagoglarni “aqliy hujum” strategiyasi yordamida
ocharchilikka qarshi kurashish mavzusida muammoning echimi ro`yxatini tuzish
(ravonlik), so`ng berilgan g`oyalarni bir necha kategoriyalarga bo`lib chiqish
(moslashuvchanlik) va ulardan qay biri o`ziga xos (originallik) g`oya ekanligini
aniqlash bo`lajak pedagoglarda shakllangan ko`nikmalarning bir paytning o`zida
qo`llanilishini ko`rsatib beradi.
145
Moslashuvchan fikrlash ko`nikmasini shallantirishda bo`lajak
pedagoglar
qiziqishlari va madaniy qarashlaridan foydalanish ularda originallikni
tarbiyalashda katta samara beradi. Mayn shahrida istiqomat qiluvchi o`rta ta`lim
mavtabi o`qituvchisi mazkur strategiyani o`quvchilarda o`ziga xos (original)
tarzda fikrlash ko`nikmasini shakllantirishda qo`llagan. U ravonlik va
moslashuvchanlik bo`yicha mashq va o`yinlarni o`z ichiga olgan elektron dastur
ishlab chiqqan. O`quvchilar berilgan vazifalarni
PowerPoint prezentatsiyasi,
portfolio yoki boshqa shaklda bajarish tanloviga ega edilar. Bo`lajak pedagoglar
natijalarni qo`shiq PowerPoint prezentatsiyasi shaklida taqdim etdilar. Bunday
yondashuv asosida ishlab chiqilgan keyinchalik o`qituvchi va o`quvchilar
orasida mashhur bo`lib, u vazifa mazmunini chuqur anglash va natijalarni
original tarzda bqjqri ko`nikmalarini shakllantirishda o`z samarasini ko`rsatdi.
