57
ýerleşdirilen. Suratda göwrümi häsiýetleriñ ütgeşiklerini onuñ plastikasyny,
hereketini, materiallaryny, reñkleri görkezilýär.
Suratda galam bilen çekilen garalama surat umumylaşdyrylan dolydäl
ýagdaýda kiçi wagtyñ içinde edilen. Suratda galam bilen çekilen garalamanyñ
meselesi çekilýän şekiliñ esasy proporsiýasyny hem-de hereketli häsiýetleri,
şekiliñ täsiri surata garanyñda göwrüminiñ işläp geçirilşi bilen tapawutlanýar.
Suratda çekmeklik doly bolup, suratda galam bilen çekilen garalamadan
tapawutlykda kiçi wagtyñ içinde ýerine ýetirilýär. Suratda galam bilen çekilen
garalamanyñ dowamy bolup bölekleriñ baýlaşdyrýar. Suratda galam bilen
çekilen garalamanyñ işinde az wagtyñ içinde ýerine ýetirilende-de kagyzyñ
ýüzünde şekiliñ çekmekligini ýatdan çykarmaly däl. Ilki bilen kagyzy keseligine
ýada dikligine goýmaldygyny kesgitlemeli, şekile görä masştabyny görkezmek,
kagyzyñ ýüzünde çekilen şekiller uly ýa-da kiçi bolmaz ýaly. Oturan adamyñ
şekilini gapdalyndan çekmeli. Garalamalaryñ işinde masştab hereketini laýyk
getirmäne öwrenip, şekiliñ proporsiýasyny göz çaky bilen çaklamany endik
edinmeli. Suraty çekýän adamyñ synçy duýgulary güýçlenýär. Surat çekýän
adamlaryñ garalamalary görnüş ukyby ähmiýetli hil aýratynlyklary döreýär.
Surat hem-de şekiliñ garalamalary, aýratyñ kagyzyñ ýüzünde ýerine
ýetirmeli, soñra bolsa iki kagyzy birleşdirmeli. Şol surat işlerinde plastika
sudurynyñ häsiýetlerini, bir kagyzda ýerleşdirilmäge mümkinçilik döredilýär.
Aýratyn şekilleriniñ kompozisiýasy örän oñat ýagdaýda görkezer ýaly bir bitöwi
manysy
bolmaly.
Kagyzyñ
ýuzundäki
şekillleriñ
aýratynlyklary
kompozisiýasyny ütgedýär, hem-de olar bir ýerde ýerleşip, bir meñzeş görnüşde
bolup, bir meñzeş aralykda bolup, ýöne şekiller aýratyn masştabda bolup,
aýaklaram bir derejede bolup, kagyzyñ ýüzündäki bir şekil başka şekilden
ýokarda ýerleşende, ýöne masştaby deñ gelýär. Kompozisiýada şekilleriñ
plastika aragatnaşygy, çylşyrymly düşünje.
Her awtor özüniñ häsiýetlikompozisiýasyny tapmaly, şekilleri öz boluşly
ýerleşdirip, grafika aýdynlygyny tapmak, şol işde gerek usullary ulanmak.
Şekiliñ plastikasy, hereketini, aýratynlyklyk görnüşleri şekiliñ kostümyna
görküne päsgel bermeldäl.şekiliñ dinamikasy suratda çekilen garalamanyñ
ýüzünde kostümyñ owadanlygyny görkezip bolýar.
