128
8.37-rasm. Pezoo‘zgartirgichli sxema.
8.2-jadval
SI ning o‘nli karrali va ulushli birliklarning nomlari va belgilanishini
hosil qilish uchun foydalaniladigan ko‘paytuvchi va old qo‘shimchalar.
O‘nli
ko‘paytuvchi
Old
qo‘shim-
cha
Old
qo‘-
shim-
cha
belgisi
O‘nli
ko‘pay-
tuvchi
Old
qo‘shim-
cha
Old
qo‘shimcha
belgisi
10
24
iota
Y
10
-1
detsi
d
10
21
zetta
Z
10
-2
santi
s
10
18
eksa
E
10
-3
milli
m
10
15
peta
R
10
-6
mikro
10
12
tera
T
10
-9
nano
n
10
9
giga
G
10
-12
piko
p
10
6
mega
M
10
-15
femto
f
10
3
kilo
k
10
-18
atto
a
10
2
gekto
h
10
-21
zepto
z
10
1
deka
da
10
-24
iokto
y
Birlikning nomiga yoki belgisiga ikki yoki undan ko‘proq old
ko‘shimchalarni ketma-ket qo‘shishga yo‘l qo‘yilmaydi. Masalan, birlik nomi
mikromikrofarad o‘rniga pikofarad yozilishi kerak.
129
Izohlar:
1. Asosiy birlikning nomi - kilogramm "kilo" old qo‘shimchasiga ega
bo‘lganligi sababli massani karrali va ulushli birliklarini
hosil qilish uchun
massaning ulushli birligi – gramm (0,001 kg) ishlatiladi va old qo‘shimchalar
"gramm" so‘ziga qo‘shilib
yozilishi lozim, masalan, mikrokilogramm (µkg) o‘rniga
milligramm (mg).
2. Massaning ulushli birligi - grammni old qo‘shimchasiz ishlatish ruxsat
etiladi (birlikning belgisi - g). Old qo‘shimcha yoki
uning belgisi birlikning
nomiga, yoki mos holda, belgisiga qo‘shib yozilishi lozim.
Agar birlik birliklar ko‘paytmasi yoki nisbati ko‘rinishida tuzilgan bo‘lsa, u
holda old qo‘shimchani yoki uning belgisini ko‘paytma
yoki nisbatga kiruvchi
birinchi birlik nomiga yoki belgisiga ko‘shib yozish lozim.
