11
I BOB. TA‘LIMIY MOBIL ILOVALARNI YARATISH VA ULARDAN
FOYDALANISHNING DIDAKTIKASOSLARI
1.1-§. Ta‘limiy mobil ilovalarni yaratish va ulardan OTMda foydalanish
zaruriyati
O‗zbekiston ta‘lim tizimining jadal rivojlanishi sharoitida
mobil
texnologiyalar, ayniqsa ta‘limiy mobil ilovalardan foydalanish oliy ta‘lim
muassasalarida axborot-ta‘lim muhitini shakllantirishning
muhim qismiga aylanib
bormoqda. Oliy ta‘limda o‗quv jarayonini mobil texnologiyalar yordamida tashkil
etish va ulardan foydalanish bo‗yicha o‗quv qo‗llanmalar, metodik tavsiyalarni
ishlab chiqish, pandemiya sharoitida ta‘limni uzviy davom ettirish bilan bog‗liq
muammolarning zamonaviy yechimlari orasida asosiysi ekanligini yaqqol
namoyon etdi. Bu jarayonga hukumat darajasida e‘tibor qaratilayotganligi
masalaning nechog‗lik muhim ekanligidan dalolat beradi. Jumladan:
O‗zbekiston Respublikasi Prezidentining 03.02.2021 yildagi PF-6155-sonli
farmonida Alisher Navoiy asarlarining bugungi
yoshlar tushunadigan ixcham
namunalarini yaratib, turli mobil ilova va elektron dasturlar ishlab chiqish haqida
so‗z boradi [4].
20.10.2020 yildagi PF-6084-sonli Prezident farmonda esa ta‘lim va tarjima
bilan bog‗liq mobil ilovalarini yaratish hamda dastur va mobil ilovalarni Internet
jahon tarmog‗iga joylashtirish belgilab qo‗yilgan [3].
O‗zbekiston Respublikasi Prezidentining ―2022-yil 28-yanvardagi PF-60-son
Farmonida 2022 — 2026-yillarga mo‗ljallangan Yangi O‗zbekistonning taraqqiyot
strategiyasi to‗g‗risida‖ so‗z borar ekan uning 42-maqsadida: 2026-yilga
qadar
o‗quv dasturlari va darsliklarni ilg‗or xorijiy tajriba asosida to‗la qayta ko‗rib
chiqib, amalda joriy etish, jumladan, milliy o‗quv dasturiga asosan 2026-yilga
qadar 699 nomdagi, shu jumladan 2022-yilda 296 nomdagi yangi darsliklar, mashq
daftarlari, o‗qituvchi metodika kitoblari hamda mobil ilovalarni yaratish ko‗zda
tutilgan [6].
12
Ta‘lim jarayoniga mobil texnologiyalarni tadbiq etish va ta‘limiy mobil
ilovalardan foydalanishning samaradorligi, metodikasi va muammolari [50, 33-bet]
bo‗yicha ko‗pgina xorijlik va yurtimizda faoliyat olib
borayotgan tadqiqotchilar
o‗zlarining ilmiy ishlarida so‗z yuritganlar. Jumladan: shaxsga yo‗naltirilgan ta‘lim
uchun mualliflik vositalaridagi mobil ta‘lim xususiyatlari haqida Maria Virvou va
Eythimios Alepis [74], kichik yoshdagilar uchun mobil ta‘lim dasturlari haqida
Stamatios Papadakis va Michail Kalogiannakis [67], ta‘lim jarayonini
takomillashtirish uchun mobil texnologiyalarni qo‗llashning [50] ba‘zi bir
didaktik imkoniyatlarini
11
F.K. Ahmedov, D.M. Jomurodov [69, 32], F.N.
Khaitov, U.S. Khonimkulov, A.R.Sattarov, R.M. Yusupov [69] kabi olimlar o‗z
ilmiy ishlarida yoritganlar.
Mobil ta‘lim - o‗quv jarayonini ma‘lum bir manzil yoki vaqtdan qat‘i
nazar
axborot texnologiyalari va kommunikatsiya qurilmalari bilan birgalikda mobil
texnologiyalardan foydalanib tashkil qilishni nazarda tutadi. Bunda ta‘lim turli
shakllarda, ya‘ni mobil qurilmalar yordamida talabalar ta‘lim resurslariga
kirishlari, boshqalar bilan bog‗lanishlari, auditoriyada va undan tashqarida ma‘lim
bir kontentlardan foydalanishlari mumkin [100, 829-bet]. Mоbil ta‘lim о‗quv
maqsadlariga erishish uchun zarur bо‗lgan tadbirlarni о‗z
ichiga oladi, masalan,
ta‘lim jarayonini samarali boshqarish, ta‘lim muassasalari, о‗quvchilar va ularning
oilalari о‗rtasidagi о‗zaro munosabatlarni yaxshilash va hokazo [100].
Mobil texnologiyalarning yana bir muhim xususiyati uning hamma joyda
bo‗lishidir. Butun dunyo bo‗ylab 10,37 milliarddan ortiq mobil abonentga ega
mobil telefon sayyorada eng ko‗p ishlatiladigan interaktiv AKT qurilmasi
hisoblanadi [151]. Rivojlangan mamlakatlarda har besh kishidan to‗rttasi mobil
telefonga egalik qiladi va undan foydalanadi [124].
