|
Umumiy kimyo va kimyoviy texnologiya
|
| bet | 71/100 | | Sana | 14.02.2024 | | Hajmi | 7,78 Mb. | | #156402 |
Bog'liq portal.guldu.uz-“ORGANIK KIMYО ”Nisbiy zichlik. Bu konstanta suyuq moddalar izomerlari aralashmasini identifikatsiya qilish hamda molekulyar refraksiyani hisoblash uchun, ayniqsa muhimdir.
Moddaning zichligi uning massasining hajmiga nisbati bilan o`lchanadi:
bunda: m – moddaning massasi, gr hisobida;
v – moddaning hajmi, sm3 hisobida;
Moddaning nisbiy zichligi (d) 40C dagi suvning massasiga nisbatan aniqlanadi. Moddaning nisbiy zichligi temperaturaga bog`liq. Shuning uchun moddalarni nisbiy zichligi ko`rsatilganda bu zichlik qanday temperaturada aniqlanganligini ham ko`rsatish kerak. Odatda nisbiy zichlik 150C yoki 200C da o`lchanadi. Masalan, , bu 200C temperatutada moddaning 40C dagi massasiga nisbatan aniqlangan nisbiy zichligini ko`rsatadi.
Suyuqliklarning nisbiy zichligini aniqlashda areometr, piknometr va gidrostatik tarozilardan foydalaniladi.
Suyuqlikning nisbiy zichligi (piknometrda aniqlangan bo`lsa), quyidagi formula bo`yicha aniqlanadi:
bu yerda: m – bo`sh piknometrning massasi, gr hisobida,
m1 – zichligi aniqlanishi kerak bo`lgan suyuqlik solingan piknometrning massasi,
m2 – suv solingan piknometrning massasi.
Optik aktivlik. Bu konstanta moddalarning xususiyatlari va tuzilishlarini aniqlashda katta ahamiyatga ega. Suyuq organik moddalardan yoki ularning eritmadaridan qutblangan nur o`tkazilganda qutblanish tekisligini o`ngga yoki chapga burilishi aniqlangan. Ana shunday xususiyatga ega bo`lgan moddalar optik aktiv moddalar deyiladi. Moddalarning bu xususiyatlari polyarimetr asboblari orqali moddaning optik aktivligini ifodalovchi solishtirma buruvchanlik (d) aniqlanadi.
Umuman konsentratsiyasi 1gr/ml bo`lgan 1 dm qalinlikda olingan optik aktiv moddaning kuzatilgan burish burchagi solishtirma buruvchanlik deyiladi.
Moddalarningh optik aktivligi ulardagi asimmetrik markazga bog’liq.
1951 yili ximiklardan R.S.Kan, K.Ingold va V.Preloglar asimmetrik atomdagi atomlar yoki atomlar gruppasining katta-kichikligiga va joylanishiga qarab asimmetrik markazni o’ngga yoki chapga burilishini ifodalovchi sistema yaratdilar.
Yuqoridagi fizik konstantalar aniqlanganidan so’ng sifat va miqdoriy analiz qilinib, tuzilishi aniqlanadi.
|
| |
