İzertlewdin’ maqset h’a’m wazıypaların anıqlaw basqıshı.
Usı basqısh
en’ tiykarg’ı basqısh bolıp esaplanadı. Maqset h’a’m wazıypalardın’ tuwrı h’a’m
anıq islep shıg’ılıwı keyingi basqıshlarda jumıslardı tuwrı h’a’m anıq
rejelestiriwge h’a’m a’melge asırıwg’a ja’rdem beredi. A’dette maqset h’a’m
wazıypalar real jag’dayg’a bah’a beriw tiykarında u’yreniletug’ın ma’selenin’
o’zine ta’n qa’siyetlerinen kelip shıg’adı.
İslep shıg’ılg’an ideyalardı sınaw.
Bul basqıshta pedagogikalıq
eksperiment, baqlaw h’a’m basqa da usıllar arqalı islep shıg’ılg’an ideyalar
tekseriledi, a’h’miyeti h’a’m na’tiyjeliligi bah’alanadı.
Teoriyalıq juwmaqlar islep shıg’ıw.
İzertlew dawamında alıng’an
na’tiyjeler ulıwmalastırıladı h’a’m juwmaqlar islep shıg’ıladı. Onın’ tiykarında
islep shıg’ılg’an ideyalar h’a’m ilimiy jag’daylardın’ na’tiyjeliligi anıqlanadı, ol
yaki bul metod tan’lap alınadı h’a’m jan’a metodikalıq sistema islep shıg’ıladı.
Jan’a islep shıg’ılg’an metodikalıq sistemanın’ abzallıg’ın anıqlawdın’ tiykarg’ı
o’lshemi bolıp, oqıwshılardın’ bilim h’a’m ko’nlikpelerinin’ sıpatı esaplanadı.
Sonın’ ushın ayırım metodlardın’ na’tiyjeliligin anıqlawda izertlewler eki parallel
klasslarda alıp barıladı, yag’nıy eksperimental h’a’m a’piwayı. A’piwayı klasslarda
sabaq qabıl etilgen metodikanı qollanıw arqalı o’tkiziledi, eksperimental klasslarda
bolsa, jan’a islep shıg’ılg’an usıl ja’rdeminde o’tkiziledi. Son’ınan eksperimental
h’a’m a’piwayı klasslardag’ı oqıwshılar bilimleri salıstırıladı.
Metodikalıq izertlew basqıshları (İ.S.Matrusov boyınsha)
2-keste
№
Basqıshlar
Mısallar
1
İzertlewdin’ tiykarg’ı
ma’selelerin anıqlaw
Sabaqlıq penen islew usılları
2
İdeyanı alg’a su’riw
Oqıwshılardın’ bilim h’a’m ko’nlikpesi to’mendegi jag’daylarda
joqarı boladı:
a) olar sabaqlıqtın’ du’zilisi h’a’m metodikalıq ta’miyinleniwi
menen tanıs bolsa;
b) sabaqlıqtın’ metodikalıq u’skenelerdin’ ayırım elementlerinen
paydalanıw usılların bilse;
17
Son’g’ı waqıtlarda metodikalıq izertlewlerde sotsiologiyalıq ekspert h’a’m
tekst usılları ken’ qollanılmaqta.Sotsiologlar ta’repinen h’a’r tu’rli qa’nigelikler
ortasında anketa sorawı o’tkizilip alıng’an mag’lıwmatlar statistikalıq-
matematikalıq usıllar ja’rdeminde qayta islenbekte, olardın’ na’tiyjeleri tiykarında
geografiya ta’limi mazmunına o’zgerisler kiritilmekte.
Ekspert usılında islep shıg’ılg’an ma’seleni sheshiw jolları anıqlanadı,
ma’selen, geografiya ta’limi mazmunı, oqıtıw metodları h’a’m basqa da
ma’selelerdi talqılawda qollanıladı. Bunda a’sirese ekspertler juwmag’ı analiz
etiledi.
Test usılı h’a’zirgi da’wirde en’ ko’p tarqalg’an usıllardan biri esaplanadı.
Onın’ na’tiyjeleri tiykarında h’a’r bir oqıwshının’ h’a’m klasstın’ bilim da’rejesin
anıq bah’alaw mu’mkin.
SORAW HA’M TAPSIRMALAR
1. Metodikalıq izertlewler qanday basqıshlarda alıp barıladı?
2. Metodikalıq izertlewler alıp barıw nelerden baslanadı?
3. İzertlewdin’ maqset h’a’m wazıypaların anıqlaw tiykarları?
4. Test ja’rdeminde geografiya ta’liminde nelerdi anıqlawdı so’ylep berin’.
v) oqıwshılardın’ bilim h’a’m ko’nlikpelerin tekseriwde, sabaq
protsesinde sabaqlıq ken’ qollanılsa;
g) sabaq dawamında sabaqlıqtag’ı tekst, kartalar, sanlar,
su’wretler, kesteler, soraw h’a’m tapsırmalar menen islep
barılsa;
3
Tiykarg’ı ma’seleni
sheshiw h’a’m tekseriw
barısında wazıypalardı
anıqlaw
- tekst penen;
- sanlı materiallar menen;
- karta h’a’m su’wretler menen;
- sabaqlıqtag’ı soraw h’a’m tapsırmalar menen;
4
İzertlew metodın tan’law
Sabaqlıqtın’ metodikalıq qurallarının’ analizi, baqlaw h’a’m
eksperiment, sistemalı–quramlıq usılda u’yreniw
5
Ha’r bir wazıypanı
sheshiw ushın
eksperimental
materiallardı tayarlaw
Sabaqtın’ tu’rli basqıshlarda oqıwshılardın’ o’z betinshe
jumısları ushın tematikalıq h’a’m sabaq rejesi, tapsırmaları
h’a’m didaktikalıq materialları oqıwshılardın’ aqlıy h’a’m
a’meliy h’a’reketleri ta’rtibi h’aqqında ko’rsetpeler islep shıg’ıw
h’a’m h’.t.b.
6
İzertlewdin’ na’tiyjelerin
islep shıg’ıw
Sabaqlıq penen islew oqıwshılardın’ bilim h’a’m qa’nigeligine
qanday ta’sir ko’rsetgeni, sabaqlıq penen islewdin’ qanday
usılları jaqsı na’tiyje ko’rsetkenligin anıqlaw.
7
Alıng’an na’tiyjelerdin’
a’meliy a’h’miyetin
ko’rsetiw
İzertlew na’tiyjeleri oqıwshılar ushın sabaqlıq penen islew
boyınsha metodikalıq ko’rsetpe tayarlawda qollanıladı.
|
