|
-jadval.
Turli materiallarni lazer bilan kesishdagi asosiy
|
| bet | 92/119 | | Sana | 14.06.2024 | | Hajmi | 4,04 Mb. | | #263652 | | Turi | Учебник |
Bog'liq 21558 2 CDEAD1DE360DB13C9B7A03EFD7ECBD40E7F94F1F8.1-jadval.
Turli materiallarni lazer bilan kesishdagi asosiy parametrlar.
Materiallar
|
Yo’g’onligi, Mm
|
Tezligi, m/min
|
Kengligi, mm
|
Quvvati kWt
|
Alyuminiy
|
12
|
2
|
1
|
10
|
Uglerodli (karbonli po’lat)
|
6,25
|
2
|
1
|
15
|
Zanglamaydigan po’lat
|
5
|
1,25
|
2
|
20
|
Kompozitlar (bor, uglerod, karbon)
|
8
|
1,65
|
1
|
15
|
Kompozitlar (shishaplastikli)
|
12,5
|
4.6
|
0.6
|
20
|
Fanerlar
|
25
|
1,5
|
1,5
|
8
|
Pleksiglass
|
25
|
1,5
|
1,5
|
8
|
Shisha
|
9
|
1,5
|
1
|
10
|
Beton
|
40
|
0,05
|
6,2
|
8
|
Materialni gazli lazerlar bilan qirqishning o’ziga xos tomonlarini ko’rib o’taylik: mexanik ta’sir etmasdan turib lazerlar bilan juda mo’rt, to’qilgan va juda yumshoq bo’lgan materiallarni ham kesish mumkin. Kesish zonasidagi yuqori harorat faqat olmosli asbob (metalli keramika, shishali uglerod va boshqalar) bilangina ta’sir etish mumkin bo’lgan eng chidamli va qiyin eriydigan materiallarni ham qayta ishlash imkonini beradi. Lazerli kesish usuli bugungi kunda qanchalik keng qo’llanilayotganini ko’rsatish maqsadida bir necha misollar keltirib o’tamiz. Birinchi misol - zanonaviy to’quv fabrikasida lazerli kesish va matoni bichishni olaylik. Qurilma CO2 lazerli fokuslangan sistema va lazer nurlari aralashishidan, EHM dan iborat. Kesish jarayonida nur matoning ustki qismida l m/sek tezlikda aralashib turadi. Nurlarning shunday aralashuvi va matolarni EHM boshqarib turadi. Bunday qurilmalar bir soat davomida materialdan 50 ta kostyumni bichib bera oladi. Yana boshqa misol - lazerli kesishni aviatsiya sanoatida, jumladan, kosmik uchuvchi-apparatlarni ishlab chiqishda qo’llash. Bunda lazerlar yordamida titan, po’lat, alyuminiy varaqlarni avtomatik qirqish amalga oshiriladi.
Keyingi paytlarda mutaxasislarni materiallarni lazerli termik qizitish usuli o’ziga jalb etmoqda. U nimalardan iborat? Ko’pgina mo’rt materiallar temperaturaning keskin o’zgarishi bilan qiziydi. Termik qizitishni boshqarish maqsadida hozir CO2 lazer qo’llay boshlashdi. Qizish lazer nurlari bilan isitish liniyasi bo’ylab ketadi. Bunday usulda issiq o’tkazish darajasi past bo’lgan va uncha mustahkam bo’lmagan materiallar qayta ishlanadi. Keyingi yillarda tog’ jinslarini yemirish va tonellar qazishda lazer nurlaridan foydalanib yasalgan qurilmalar keng qo’llanila boshlandi. CO2 lazer bilan nurlantirilgan yoqut va marmarning shakli o’zgartirilganda ularning mustahkamligi ancha kamayadi. CO2 lazerini tonellar o’tkazish va tog’ jinslarini yemirish maqsadida qo’llashning ahamiyati bir necha laboratoriyalanda o’rganilmoqda.
|
| |
