|
Vazirligi guliston davlat
|
| bet | 35/207 | | Sana | 16.05.2024 | | Hajmi | 2,33 Mb. | | #237676 |
Bog'liq portal.guldu.uz-Xayot faoliyati xavfsizligi
Ergonomika asoslari fani nimani o‘rganadi?
Texnik - estetik moslik haqida ma’lumot bering.
Faoliyat xavfsizligi psixologiyasining qanday ahamiyati bor?
Ruhiy tayyorgarlikning qanday ahamiyati bor?
Ishlab chiqarishda xavsizlikni ta’minlashni moliyalashtirish qanday tartibda amalga oshriladi?
(2-modul. ISHLAB CHIQARISHDA FAOLIYAT XAVFSIZLIGINI BOSHQARISH TIZIMI)
Mavzu Ishlab chiqarishda faoliyat xavfsizligini boshqarish tizimini tashkil qilish.
Reja:
Ishlab chiqarish jarayonlariga qo‘yiladigan xavfsizlik talablari
Xavfsizlikni ta'minlovchi texnik vositalar
Signalizatsiya
Mehnat muhofazasiga doir tadbirlarni rejalashtirish va mablag‘ bilan taminlash
Mehnat muhofazasining asosiy vazifalaridan biri ishlovchilarning mehnat havfsizligini ta'minlashdir. Zamonaviy agrosanoat ishlab chiqarishi muntazam yangi texnikalar, mikrobiologik va kimyoviy moddalar yetkazib berishni, chorva mollarini katta komplekslarga va mayda fermerlik xo‘jaliklariga birlashtirishni, ish jarayonlarining yiriklashuvini, dehqonchilikdagi ishlarni brigada va oilaviy pudrat asosida bajarishni, ayrim mehnat turlarini hamda vostialarini o‘zgartirib borishni o‘z ichiga oladi.
Mehnat havfsizligi – mehnat sharoitining shunday holatiki, unda ishlovchilarga xavfli va zararli ishlab chiqarish omillarining ta'siri istisno qilingan. Ishlab chiqarish sharoitida insonga jarohat yetkazilishi bu fizikaviy va kimyoviy xavfli ishlab chiqarish omillari borligini bildiradi.
Fizikaviy xavfli ishlab chiqarish omillari – bu harakatdagi mashinalar, uskunalarning harakatdagi elementlarining to‘silmaganligi, qo‘zg‘aluvchi buyum, materiallar, uskuna va materiallari ustki qismining qismining yuqori yoki past haroratda bo‘lishi, elektr tarmoqlarining xavfli kuchlanishi, yuqori bosimdagi havo va gazning portlagandagi energiyasi va boshqalar.
Kimyoviy xavfli ishlab chikarish omillari – odam organizmiga o‘yuvchi, zaharli va qichitadigan moddalarning ta'sir qilishi bilan ifodalanadi. Muayyan xavfli ishlab
chiqarish omillarning kelib chiqishi texnologik jarayon, uskuna konstruktsiyasi va ishni tashkil qilinganlik darajasiga bog‘liq bo‘ladi.
Xavfli ishlab chiqarish omillarining kelib chiqish xususiyatiga qarab, ko‘rinib turgan va ko‘rinmaydiganlarga bo‘lish mumkin. Ko‘rinib turgan, xavfli, tashqi belgilari bilan yaqqol ifodalanadi: masalan, mashinaning harakatlanuvchi qismlari, alanga, ko‘tarilib va osilib turgan yuk. Ko‘rinmaydigan xavfli mashinalar, mexanizmlar, moslamalar va asboblarda yashirin nuqsonlarning borligiga bog‘liqdir. Yashirin xavfni, shuningdek ish doirasining tiqishtirilganligi va ivirsiganligi, asbob, moslamalarni o‘z maqsadida foydalanmaganligi, uzilgan elektr simlari, mxodimlarning noto‘g‘ri va xato harakatlari va boshqalar tug‘dirishi mumkin.
Ishlab chiqarish jarohatlarining oldini olish -juda murakkab kompleks bo‘lib, avvalo, muhandis, texnik mutaxassislardan, shuningdek tibbiy va boshqa sohadagi mutaxassislardan alohida e'tibor qaratishni talab eatadigan muammodir.
Mashina va mexanizmlarning xavfli doiralari. Agar ishlovchilar jarohatlantirishga sababchi bo‘lgan xavfni keltirib chiqaruvchi mashinalar bilan ma'lum masofada ishlamasalar ko‘ngilsiz hodisa yuz berishi mumkin.
Insonning hayoti va salomatligiga ta'sir etadigan xavfli maydoni xavfli doira deb ataladi. Xavfli doira mashinaning harakatlanuvchi, aylanuvchi qismlarida, yuk yaqinida, ko‘tarib-tushiradigan transport vositalarida qo‘zg‘atiladigan yuk atrofida paydo bo‘lishi mumkin. Ishlovchilarning kiyim va sochlarini uskunalarning harakatdagi qismlarini tortib ketish imkoniyatiga ega havfli doira xafv-xatar tug‘diradi. Juda ko‘p jarohatlar ishchilardagi osilib yotgan kiyimlarni qishloq xo‘jaligi mashinalarining to‘silmagan kardanli uzatmalari o‘rab ketishi tufayli sodir bo‘ladi.
Strelali kranlarning xafvli doira o‘lchamlari uning strela uzunligiga bog‘liqdir. Ishlab chiqarish jarayonlariga qo‘yiladigan xavfsizlik talablari. Texnologik jarayonlarni bajarishda, tashkil qilishda va loyihalashda GOST 12.3.002-75 va TS 46.0.141-83 quyidagilarni inobatga olish shart deb belgilaydi.
Ishchilarni xavfli va zararli ta'sir ko‘rsatishi mumkin bo‘lgan dastlabki materiallar, yarim mahsulotlar va chiqindi ishlab chiqarilishi bilan bevosita aloqasini yo‘qotish, xavfli va zararli ishlab chiqarish omillari mavjud joylarni kompleks avtomatlashtirish hamda mexanizatsiyalash, texnologik jarayonlarda nazorat va boshqarish tizimini o‘rnatish darkor. Bu ishlovchilarning himoyasini va ishlab chiqarish jarayonlarining avariya holatda o‘chirilishini ta'minlaydi.
Ishlab chiqarish chiqindilarini o‘z vaqtida zararsizlantirish va chiqarib tashlash, ular xavfli va zararli ishlab chiqarishning oldini olishga yordam beradi.
Texnologik jarayonlarga qo‘yiladigan xavfsizlik talablari texnologik hujjatlarda ko‘rsatilgan bo‘lishi shart. Ish joyidan tashqarida bajarayotganda xonalarni va maydonlarni tanlashga katta e'tibor qaratmoq kerak. Shuningdek, uzluksiz ishlab chiqarish jarayonlarining xavfsizligini, uskunalarni to‘g‘ri joylashtirish va ish joylarini oqilona tashkil qilish bilangina ta'minlash mumkin. Materiallarni, tayyor mahsulotni va ishlab chiqarish chiqindilarini saqlaganda, xavfli ishlab chiqarish omillarining sodir bo‘lishidan himoyalanish kerak.
Ishlab chiqarishda ishlashga ruxsat etilgan shaxslarning fizik imkoniyatlarini va mehnat xususiyatlarini hisobga olish shart. Xizmat qiluvchi xodimlar bajarayotgan ishlariga muvofiq mehnat xavfsizligi bo‘yicha kasbiy tayyorgarlikdan o‘tgan bo‘lishi lozim.
|
| |
