Porady dla niedoświadczonych
(zdj. s. 22: Kobieta na tle znaków zapytania)
Rok 2016 przynosi kolejną edycję długo oczekiwanego programu dofinansowań pod nazwą „Aktywny Samorząd”. W ramach programu osoby niewidome i słabowidzące ze znacznym stopniem niepełnosprawności mogą ubiegać się o dofinansowanie zarówno do zakupu sprzętu elektronicznego, jak i różnego rodzaju specjalistycznych pomocy w postaci oprogramowania lub urządzeń niwelujących skutki niepełnosprawności wzroku. Jakie to pomoce i do czego służą? Na co warto przeznaczyć dofinansowanie? Skorzystanie z programu Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych wyklucza wnioskodawcę z możliwości uzyskania pomocy w zakupie sprzętu przez kolejne trzy lata. Warto zatem dobrze przemyśleć, w jaki sposób wykorzystać przyznaną kwotę dofinansowania.
Sprzęt elektroniczny
Warunki brzegowe programu określają sprzęt elektroniczny jako „komputer (stacjonarny lub mobilny) oraz/lub współpracujące z nim urządzenia i dedykowane oprogramowanie, umożliwiające ograniczanie skutków rodzaju i stopnia niepełnosprawności”. Dofinansowanie umożliwia zatem na przykład zakup komputera wraz ze specjalistycznym oprogramowaniem udźwiękawiającym lub powiększającym obraz, urządzeniami peryferyjnymi, tj. drukarką i skanerem oraz udźwiękowionego telefonu komórkowego. Nie jest to jednak jedyna możliwość wykorzystania puli maksymalnego dofinansowania w wysokości 8000 zł. Dodatkowo warto zastanowić się nad oprogramowaniem, za pomocą którego można przekonwertować zeskanowany obraz na tekst (OCR) lub programem umożliwiającym zamianę pliku tekstowego na format dźwiękowy. Osoby starsze oraz ci, którzy pierwszy raz będą mieć styczność z obsługą komputera, potrzebują komputerowego „przewodnika”. Może nim być program, który za pomocą wbudowanego udźwiękowienia i kontrastowo zobrazowanego interfejsu w maksymalnie uproszczony sposób pokieruje użytkownika po skrzynce poczty elektronicznej i Internecie. Przydatnym urządzeniem może być również przenośny odtwarzacz książki mówionej z wbudowanym dyktafonem. Najlepsze tego typu urządzenia wyposażone są w moduł Wi-Fi umożliwiający bezprzewodowe połączenie z Internetem i pobieranie książek bezpośrednio do pamięci wewnętrznej. Wiemy już w jaki sposób poradzić sobie z elektroniczną formą przekazywania informacji. Co z dokumentami czarnodrukowymi? Wnioskodawcy mogą ubiegać się o zakup przenośnego urządzenia lektorskiego, które w kilka sekund po zeskanowaniu dokumentu jest w stanie odczytać głosem syntetycznym wydrukowany tekst nawet w kilkunastu językach. Najnowsze modele tego typu urządzeń są dodatkowo wyposażone w duży wyświetlacz, na którym wyświetlona jest treść dokumentu w kontrastowym powiększeniu, z którego mogą skorzystać również osoby słabowidzące. Niezbędną pomocą w odczycie czarnodruku są nowoczesne powiększalniki stacjonarne oraz mobilne lupy elektroniczne z kamerami w jakości HD. Zaletą tego typu pomocy jest możliwość płynnej regulacji powiększenia, podświetlenie LED umożliwiające odczyt dokumentów nawet w ciemności oraz możliwość ustawienia kontrastowego tekstu w dowolnej wersji kolorystycznej, najbardziej sprzyjającej danej niepełnosprawności wzroku.
Sprzęt brajlowski
W ramach programu „Aktywny Samorząd” osoby niewidome mogą również skorzystać z drugiej dostępnej puli środków umożliwiającej wnioskodawcy zakup elektronicznego sprzętu brajlowskiego. Maksymalne wykorzystanie dofinansowania w wysokości 12.000 zł pozwala na zakup czterdziestoznakowego monitora brajlowskiego, notatnika, drukarki i elektronicznej brajlowskiej maszyny do pisania. Dzięki temu osoba niewidoma otrzymuje możliwość „czytania dotykiem”, czy też tworzenia własnych, wypukłych materiałów w systemie brajlowskim. Urządzenia tego typu współpracują z komputerami, niektóre nawet bez konieczności podłączenia jakimikolwiek kablami.
Niepełnosprawność ruchu
Osoby z niepełnosprawnością kończyn górnych również mogą skorzystać z dofinansowania do zakupu specjalistycznych pomocy. Maksymalna kwota dofinansowania w wysokości 5.000 zł pozwala na zakup komputera w zestawie z dostosowanymi do potrzeb użytkownika urządzeniami wskazującymi lub oprogramowaniem. Mowa tutaj o ergonomicznych klawiaturach umożliwiających obsługę komputera jedną ręką lub ustami, jak również o powiększonych myszach i urządzeniach pozwalających na kierowanie kursorem za pomocą ruchów głowy.
Szkolenia
W zadaniu drugim obszaru B każdy wnioskodawca może ubiegać się o dofinansowanie szkoleń z obsługi nabytego w ramach programu „Aktywny Samorząd” sprzętu. Osoby głuchoniewidome mogą uzyskać 4.000 zł, a pozostali wnioskodawcy 2.000 zł dofinansowania, z możliwością zwiększenia kwoty w wyjątkowych przypadkach. Najważniejszą kwestią w przypadku szkoleń jest fakt, iż są one dofinansowywane w 100%, zatem warto skorzystać z wiedzy specjalisty, który w ramach prowadzonych zajęć będzie w stanie zademonstrować podstawowe, jak i zaawansowane funkcje zakupionego sprzętu i oprogramowania.
IV. Tyflomaniak
Niewidomi mogą uczyć się matematyki
Michał Bałamut
(zdj. s. 24: Strona zapisana brajlem na tle wzorów matematycznych)
W dzisiejszym świecie nauczanie matematyki nabiera coraz większego znaczenia. Umiejętność liczenia przydaje się w życiu codziennym, np. przy prowadzeniu domowego budżetu czy przy obliczaniu kosztów kredytu albo zysków z lokaty bankowej. Opanowanie przedmiotów ścisłych to także warunek konieczny do zdobycia wykształcenia i znalezienia pracy w wielu zawodach związanych z informatyką i nowoczesnymi technologiami.
Niestety niewidomi uczniowie, którzy chcą uczyć się matematyki, fizyki czy chemii, napotykają na rozliczne problemy. Oprócz materiału wspólnego dla wszystkich, muszą także nauczyć się specjalnej notacji brajlowskiej, która pozwala zapisywać za pomocą pisma punktowego złożonych równań matematycznych, wzorów fizycznych i chemicznych. W Polsce stosujemy w tym celu brajlowską notację matematyczną prof. Ephesera, która została przetłumaczona na język polski oraz rozszerzona przez Marka Kalbarczyka, dr Włodzimierza Wysockiego, dr Jana Omiecińskiego i Igora Busłowicza.
Aby możliwa była efektywna komunikacja między uczniem i nauczycielem, także nauczyciel powinien zapoznać się ze stosowaną notacją brajlowską, co dla osób widzących jest po prostu trudne. Rozwiązaniem tego problemu jest program komputerowy, który automatycznie przetwarza wzory i równania z postaci zrozumiałej dla osób widzących na odpowiedni zapis brajlowski oraz w drugą stronę, czyli z brajla do postaci wizualnej. Program Euler właśnie to wykonuje. Za pośrednictwem aplikacji MathType umożliwia osobom widzącym tworzenie i edytowanie równań za pomocą myszki i klawiatury. Dzięki temu widzący nauczyciele nie muszą uczyć się skomplikowanych notacji punktowych. Utworzone w ten sposób wzory można, razem z otaczającym je tekstem, automatycznie przekształcić do postaci brajlowskiej. Euler obsługuje nie tylko polską notację prof. Ephesera, ale także system Nemetha, który używany jest w wielu krajach na świecie, m.in. w USA, w Kanadzie czy w Indiach.
Euler pozwala także na przetwarzanie zapisu brajlowskiego do postaci graficznej zrozumiałej dla osób widzących. Przekształcone w ten sposób wzory można edytować za pomocą MathType i ponownie konwertować na brajla. Dzięki temu możliwa jest dwukierunkowa komunikacja pomiędzy osobami niewidomymi i widzącymi. Co więcej, także osoby niewidome z różnych krajów, w których stosuje się odmienne notacje brajlowskie, mogą za pomocą Eulera wymieniać się pracami (artykułami naukowymi), ponieważ Euler potrafi przekształcać wzory matematyczne pomiędzy różnymi zapisami.
Użytkownicy korzystający z syntezy mowy mogą zapoznać się z treścią matematyczną za pośrednictwem dźwięku. Euler potrafi przetwarzać wzory i równania na tzw. postać lektorską, która zawiera słowny opis treści i nadaje się do odczytania przez syntezator mowy. Dla bardziej złożonych równań sposób ten nie jest tak wygodny jak brajl, ale do odczytania prostszych wzorów w zupełności wystarcza. Tak czy inaczej można wybrać medium, które lepiej się spisze.
Niestety, nie wszystkie osoby niewidome biegle posługują się pismem punktowym, a znajomość brajlowskiej notacji matematycznej wśród uczniów niewidomych nie jest powszechna. Dlatego pracujemy nad dołączeniem do Eulera dostępnego dla niewidomych edytora równań, który pozwoli na wpisywanie wzorów bezpośrednio z klawiatury lub za pomocą dostępnego dla czytników ekranu interfejsu. Użytkownicy będą mogli poruszać się po strukturze równania i pracować nad interesującym ich fragmentem, np. nad licznikiem ułamka czy zawartością pod pierwiastkiem. Taki wybrany fragment będzie wyświetlany na monitorze brajlowskim oraz odczytywany przez syntezator mowy.
Osoby niewidome, które chcą uczyć się matematyki, z pewnością docenią możliwości i funkcje, jakie udostępnia Euler. Dzięki niemu współpraca między widzącym nauczycielem i niewidomymi uczniami jest znacznie łatwiejsza.
|
