26
2.
Aeroport solnomasi (bunda aniq bir aerovokzalda o’z
reyslarini amalga oshir-
uvchi barcha aviakompaniyalar solnomasi o’rnatiladi).
Samalyot harakatlarining klassik solnomasi 2 qismga bo’linadi: aniq aeroportdan
parvoz qilish va qo’nish . Ustunda ko’rsatilgan belgilangan joy aeroportlari nomlari-
dan biri ko’rsatilgach, ko’rsatilgan shaharga uchadigan doimiy reyslarning yillik
rekvizitlari chiqadi. Yillik rezvizitlar ko’rsatilgan solnomada quyidagilar kiritilgan
bo’ladi: hafta kunlaridagi parvoz amalga oshadigan kun raqamlari (1-dushanba, 4-
payshanba kabi)
uchishning mahalliy vaqti, qo’nishning mahalliy vaqti, reys raqami
samalyot turi (AB3- airbus “A-300”, TU5- “TY-154” ) va tashuvchi aviakompaniya
kodi ham mavjud bo’ladi.
Doimiy reyslardagi tariflar, chegirmalar va imtiyozlar.
Avia tashishlardagi bu kabi
tariflarni, shaxslarning imtiyozli kategoriyalarini hamda chegirmalarning tarqatilish
hajmini aviakompaniya boshqaruvi o’zlarining narxlashtirish va marketing strate-
giyalari nuqtai nazaridan belgilaydilar.
Chipta narxi juda ko’plab omillarga bog’liq: tarif bazasi, aviakompaniya klassi,
mamlakat,
yetib kelish muddati, bronlash shartlari, iste’molchi yoshi, ijtimoiy holati,
naqd pul imtiyozlari, chegirmalar va boshqalar kabi.
Mustaqil ravishda aviakompaniya tariflar bazasini o’rnatayotganda quyidagilarni
inobatga oladi: avia tashishni o’z
ichiga olgan holda, bortda qancha yo’lovchini
yuklash normasini rejalashtirish asosida, havo transportining turi, daromad chagarasi
hamdaparvozning uzoqligini inobatga olgan holda o’rnatiladi.
Tariflar bazasini o’rnatayotgan paytda chegirmalar tizimi va imtiyozlar ham
o’rnatiladi. Tariflar bazasi mavsum o’zgarishi bilan o’zgaradi,
oldindan xarid qilingan
chiptalar qaytarilishi yoki almashtirilishi ham mumkin. Tariflar bazasi quyidagi 2
ko’rinishda bo’ladi:
1.
Maxsus tariflar -- konvensiya bilan reglament (majlis) qilinadi va barcha avia-
kompaniyalar buni amalga oshiradilar. Bular asosan yoshlarbop, nafaqaxo’rlar
uchun, guruhiy, turistik, ekskursiyaviy turlarga bo’linadi.
2.
Reklama tariflar -- har bir aviakompaniya o’zining ichki qoidalariga binoan
o’rnatadi. Bunda asosan parvozlar reklamasi yo’lovchilar
uchun bepul yoki
aviakompaniyalar tomonidan berilgan samalyot turi, aniq bir soatlarda va kil-
ometrda amal qiladigan imtiyozli parvozlari bo’lishi mumkin.
Yoshlarbop tariflar butun bir yil mobaynida ochiq kunlar sifatida amal qiladi. Bu
chiptalar sotuvi parvozdan 3-7 kun oldin tugatiladi.
Yoshlarbop tarifda maxsus APEX va PEX imtiyoz turlari bor. Undan tashqari
bunday imtiyozlar bilan yo’lovchi uchun ayrim cheklovlar ham bor. APEX tarif
imtiyozida bron qilingan sanani o’zgartirish mumkin emas. Bu tarifda “dedlayn” deb
