|
O’zbekiston Respublikasi investitsiya dasturi
|
| bet | 11/25 | | Sana | 05.02.2024 | | Hajmi | 184,92 Kb. | | #151444 |
Bog'liq XORIJIY INVESTITSIYALARO’zbekiston Respublikasi investitsiya dasturi
1 Асосий вазифамиз - Ватанимиз тараққиёти ва халқимиз фаровонлигини янада юксалтиришдир. - Президент Ислом Каримовнинг 2009 йилнинг асосий якунлари ва 2010 йилда Узбекистонни ижгимоий- иқтисодий ривожлантиришнинг энг муҳим устувор йўналишларига багишланган Вазирлар Маҳкамасининг мажлисидаги маърузаси // Халқ сўзи, 2010 йил 30 январь.
20
0’zbekiston Respublikasining investitsiya dasturi bu - davlat tomonidan xorijiy investitsiyalarni qoTlab-quwatlash uchun ustuvor va birinchi galda bajarilishi kerak boTgan davlat tomonidan rag’batlantiriluvchi yoTialishlarni ishlab chiqish vositasida amalga oshiriladigan chora-tadbirlar hamda xorijiy investorlar uchun qulay investitsiya muhitini yaratish va ular kiritgan mablagTaming yuqori iqtisodiy samaradorligiga erishish uchun mukammal huquqiy baza, tegishli institutlar yaratish tizimidir.
0’zbekiston Respublikasining investitsiya dasturi - ichki va tashqi siyosatning umumiy yo’nalishi hisobga olingan ijtimoiy-iqtisodiy va xususiy xo’jalik qarorlari majmuasi boTib, mablagTardan foydalanishning iqtisodiy samaradorligini oshirish maqsadida mamlakat ichiga va xorijga kiritilgan sarmoyalarning yo’nalishi va joylashuvini belgilaydi.
Investitsiya dasturi alohida davlatlar tomonidan investitsiya munosabatlari sub^ektlarining (davlatlar, yuridik va jismoniy shaxslar, shu jumladan xorijiy) investitsiya faoliyatini kuchaytirish maqsadida choralar tizimini nazarda tutadi. Investitsiya faoliyati esa uning sub^ektlarining investitsiyani amalga oshirish bilan bogTiq faoliyatlari yigTndisidir.
Mamlakat miqyosidagi investitsiya faoliyatini samarali amalga oshirish maqsadida investitsiya dasturi ishlab chiqiladi.
Investitsiya dasturi - respublika iqtisodiyotini barqaror va tadrijiy rivojlantirishga erishishga, tabiiy, mineral-xom ashyo, moliyaviy, moddiy va mehnat resurslaridan oqilona foydalanish yoTi bilan respublika ayrim tarmoqlari va mintaqalarini tarkibiy o’zgartirishning asosiy ustuvorliklarini va strategik vazifalarini amalga oshirishga yo^naltirilgan bir-biri bilan o’zaro bogTangan chora-tadbirlar kompleksi.
Nazorat uchun savollar
Xorijiy investitsiyalaming iqtisodiy mohiyatini tushuntirib bering.
Xorijiy investitsiyalami iqtisodiyotga jalb qilishning ob’ektiv zarurligini asoslab bering.
3.0’zbekiston Respublikasida yaratilgan qanday imtiyozli moliyaviy sharoitlar mavjud?
4.0’zbekiston Respublikasining investitsiya siyosati qanday o’ziga xos jihatlarga
ega?
Tuzilmaviy investitsiya siyosati nima?
Xorijiy investitsiyalami milliy iqtisodiyotga jalb qilishning qanday shakllari mavjud?
7.0’zbekiston Respublikasida investitsiyalami jalb qilishning qaysi asosiy yoTialishlarini bilasiz?
8.1nvestitsiya dasturining maqsadi va vazifalari nimalardan iborat?
9.0’zbekiston Respublikasining investitsiya dasturining mohiyatini tushuntirib bering.
21
mavzu. Xorijiy investitsiyalarni jalb qilishni rag’batlantirishning zamonaviy shakl va usullari (4 soat)
0’zbekiston Respublikasida xorijiy investitsiyalar ishtirokidagi korxonalar uchun imtiyozlar
Qo’shma korxonalarni tashkil etishda xorijiy investitsiyalarni jalb etishni rag’batlantirish
10’g’ridan-to’g’ri xususiy xorijiy investitsiyalami jalb etishni rag’batlantirish
O’zbekiston Respublikasida xorijiy investitsiyalar ishtirokidagi korxonalar uchun imtiyozlar
Bugungi kunda xorijiy investitsiyalarni yanada kengroq miqyosda jalb qilish, xorijiy investorlami o’z mablag’larini mamlakatimiz iqtisodiyoti uchun sarflashga qiziqtirish maqsadida qonun asosida ular uchun imtiyozli moliyaviy sharoitlar yaratilgan. Ular quyidagi chizmada o’z ifodasini topgan.
0’zbekistonda mamlakat iqtisodiyotiga xorijiy investitsiyalami keng jalb etish uchun qulay investitsiya muhitini yaratish, xorijiy investitsiyalami jalb etish tadbirlarini (jumladan, imtiyozlarni berish) amalga oshirishda quyidagi tamoyillarga asoslaniladi:
tashqi iqtisodiy faoliyatni yanada erkinlashtirish sohasida aniq maqsadni ko’zlab siyosat yuritish;
respublika iqtisodiyotiga bevosita kapital mablag’ni keng jalb etishni ta’minlaydigan huquqiy ijtimoiy-iqtisodiy va boshqa shart-sharoitlarni tobora takomillashtirish;
respublikaga jahon darajasidagi texnologiyani yetkazib berayotgan va iqtisodiyotni zamonaviy tarkibini vujudga keltirishga ko’maklashayotgan xorijiy investorlarga nisbatan ochiq eshiklar siyosatini yuritish;
mablag’lami respublika mustaqilligini ta’minlaydigan, import o’rnini qoplovchi va raqobatbardosh mahsulot ishlab chiqarish bilan bog’liq bo’lgan eng muhim ustuvor yo’nalishda jamlash.
Xorijiy investitsiyalar bilan tashkil etilgan korxonalar (savdo, vositachilik, xom ashyo yetkazib beruvchilardan tashqari) ro’yxatdan o’tgan kundan boshlab:
daromad (foyda) solig’idan birinchi yil 25 foiz qismidan, ikkinchi yil 50 foiz qismidan, uchinchi yil 100 foiz ozod qilinadi, qishloq hududida esa birinchi yildan 100 foiz ozod qilinadi;
-mulk solig’idan 2 yilga ozod qilinadi;
-ishlab chiqargan mahsulotining 30 foizdan ortig’i eksportga chiqarilsa, 50 foiz daromad solig’idan (foyda solig’i), 15-30 foiz eksportga chiqarilsa, 30 foiz daromad (foyda) solig’idan ozod qilinadi;
-ishlab chiqarish bilan band bo’lsa, yer solig’idan 2 yilga ozod qilinadi.
22
0’zbekiston Respublikasida alohida sohalarga imtiyozlar berish ko’zda tutilgan. Unga ko’ra nefte va gaz konlarini ochish va qidirish ishlariga xorijiy kompaniyalami jalb qilgan korxonalar ushbu ishlarni amalga oshirish davrida barcha soliqlardan, shuningdek ushbu ishlami amalga oshirish uchun zarur uskunalarni import qilishda bojlardan ozod qilinadi.
Qo’shma korxonalarni tashkil etishda xorijiy investitsiyalarni jalb etishni rag’batlantirish
0’zbekiston Respublikasida investitsiya faoliyatining rivojlanib borishi, foyda olishning turli yoMlarini amalga tatbiq etishga olib kelmoqda. Agarda awal korxonalarda asosiy daromad o’zida ishlab chiqarilgan mahsulotni sotishdan iborat bo’ladigan bo’lsa, bozor munosabatlari rivojlanayotgan hozirgi sharoitda investitsiya va moliyaviy daromad olishga kengroq e’tibor qaratilmoqda. Hozirgi kunda investor oldida turgan asosiy maqsad optimal investitsiya portfelini shakllantirish bo’lib, uning ushbu portfel tarkibiga kiruvchiga investitsiya qimmatliklarini, boshqacha aytganda, investtsiya mulk ob^ektlarini qanday joylashtirishi ham muhim hisoblanadi. Bugungi kunda investor mulkini qaysi faoliyatga yo’naltiriliishi ham muhim masalalar qatoriga kiradi. Tadbirkorlikning tashkiliy-huquqiy shakllaridan biri qo’shma korxonalar hisoblanadi. Qo’shma korxonalar tashkil etish korxona va tashkilotlarning chet ellik sheriklar bilan aloqasini yuksaltiradi, mamlakat hududida xorijlik tadbirkorliklarga keng sharoit yaratadi, mamlakat hududiga xorijiy investitsiyalarini jalb etadi. Bozor iqtisodiyotiga o’tish sharoitida milliy iqtisodiyotni barqarorlashtirishning asosiy omillaridan biri bu qo’shma tadbirkorlikni rivojlantirishga keng yoT ochib berilishidir. Hozirgi kunda xorijlik ishbilarmonlar 0’zbekistonni o’zlari uchun qulay va ishonchli sherik deb hisoblaydilar, chunki respublikamizda xorijiy investorlar uchun qulay investitsion muhit yaratildi. Natijada ularda o’z sarmoyalarini respublikamizda joylashtirish va biz bilan hamkorlik qilish istagi ortib bormoqda. Respublikamizda yaratilgan qulay investitsion muhitning asosiy omillari - respublikamizdagi qulay siyosiy barqarorlik, boy xom ashyo resurslarining mavjudligi, qo’shma tadbirkorlikning huquqiy asosi yaratilganligidir.
Xorijiy investorlar bilan qo’shma korxonalar tashkil qilish mamlakatimizga:
yangi, zamonaviy texnika va texnologiyalami respublika iqtisodiyotiga jalb qilish, ulami ishlab chiqarishga joriy kilish esa necha yillar davomida sifatsiz, xaridor talabiga javob bera olmaydigan mahsulotlar ishlab chikaruvchi eski texnikalardan tezrok qutilish imkonini beradi;
yangi ish joylari tashkil qilish va aholining ishsiz qismini ish bilan ta’minlash, shu bilan birga, xorijning ilg’or boshkaruv tajribasini joriy kilish imkonini beradi va shu orqali mehnat unumdorligi oshiriladi;
jahon bozorida raqobatlasha oladigan sifatli mahsulotlarni ishlab chiqarish va ularni eksport kilish evaziga mamlakatga erkin konvertatsiya qilinadigan valyutalarning ko’proq kirib kelishini ta’minlaydi.
23
To’g’ridan-to’g’ri xususiy xorijiy investitsiyalarni jalb etishni rag’batlantirish
Xorijiy investitsiyalar 0’zbekiston Respublikasi iqtisodiyotida tarkibiy 0’zgarishlami amalga oshirish, tayyor mahsulot ishlab chiqarish koTamini kengaytirish, eksport hajmini oshirishga imkon yaratayotganligiga amin boTish mumkin. To^gTidan-to^gTi investitsiyalar oqimi kengayib va ortib borayotganligi mamlakatimizda amalga oshirilayotgan bozor islohotlarining to’g’riligi hamda samaradorligidan dalolatdir.
Rivojlangan mamlakatlar orasida chet el investitsiyalarini o’z milliy iqtisodiyotiga jalb etishning raqobat shakli yildan-yilga kuchayib bormoqda. SHu bois, chet ellik investorlarga yaratilgan qulaylik qaysi davlatda ustun darajada boTsa, ya’ni foyda olish ehtimoli kattaroq boTsa, tabiiyki, ulaming aynan o’sha davlat iqtisodiyotiga sarmoya kiritishga qiziqishi ortadi. Bu esa, bozor iqtisodiyotining nisbiy samaradorlik qonuniga mos keluvchi yechim hisoblanadi, ya’ni qaerda samara (foyda) olish imkoniyati nisbatan yuqori boTsa, tadbirkorlar o’sha yerdagi bozorga ko’proq intiladi. SHuningdek, bugun 0’zbekiston bozor iqtisodiyotiga o’tayotgan davlatlar ichida eng yuqori investitsiya muhiti yaratgan mamlakatlardan biriga aylandi. Bu, shubhasiz, iqtisodiyotimizga to^gTidan-to^gTi jalb etilayotgan xorijiy investitsiyalar oqimini yanada kuchaytiradi.
0’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2005 yil 11 apreldagi “To’g’ridan- to’g’ri xususiy xorijiy investitsiyalami jalb etishni rag’batlantirish borasidagi qo’shimcha chora-tadbirlar to^gTisida^gi Farmoni qabul qilindi. Ushbu Farmon mamlakatda investitsiya muhitini yanada yaxshilash, xususiylashtirish, ishlab chiqarishni modemizatsiya qilish, texnik jihatdan qayta jihozlash va rekonstmktsiya qilish, respublikaning ortiqcha ishchi kuchi mavjud boTgan mintaqalarida yangi ish joylarini yaratish dasturlarini amalga oshirishga to^gTidan-to^gTi xususiy xorijiy investitsiyalarni keng jalb etish, shuningdek, xorijiy investorlar uchun ishonchli huquqiy himoya va kafolatlami ta’minlashga qaratilgan.
Nazorat uchun savollar
Hozirgi kunda mamlakatimizda faoliyat koTsatuvchi xorijiy investitsiyalar ishtirokidagi korxonalarga qanday imtiyozlar belgilangan?
0’zbekistonda iqtisodiy islohotlarni amalga oshirishning birinchi bosqichida mamlakat iqtisodiyotiga xorijiy investitsiyalarni keng jalb etish uchun qulay investitsiya muhitini yaratish hamda xorijiy investitsiyalarni jalb etish tadbirlarini amalga oshirishda qaysi tamoyillarga asoslanildi?
0’zbekistonda xorijiy investorlar qonuniy faoliyat natijasida olgan foydalari va boshqa daromadlarini istalgancha chet davlatga o’tkazishi mumkinmi?
Qo’shma korxonalaming tashkil etishning ahamiyati qanday?
Xorijiy investorlar bilan qo’shma korxonalar tashkil qilish mamlakatimizga qanday ijobiy 0’zgarishlarni amalga oshirish imkonini beradi?
24
0’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2005 yil 11 apreldagi “TVg^ridan- to^ri xususiy xorijiy investitsiyalami jalb etishni rag’batlantirish borasidagi qo’shimcha chora-tadbirlar to^risida” farmonining mohiyatini yoritib bering.
Imtiyoz olgan korxonalar shunday imtiyoz berilgan muddat tugashidan bir yil barvaqtroq faoliyatini to’xtatgan taqdirda foydani o’z mamlakatiga o’tkazishi mumkinmi?
0’zbekiston Respublikasining “CHet ellik investorlar huquqlarining kafolatlari va ularni himoya qilish choralari to^risida^gi qonun asosida xorijiy investorlar qanday kafolatlarga ega bo’ladilar?
mavzu. Xorijiy investorlar uchun O’zbekiston iqtisodiyotini jalb qiluvchanligini oshirishning asosiy yo’nalishlari
|
| |
