|
Xulosa Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati Kirish
|
| bet | 3/16 | | Sana | 27.05.2024 | | Hajmi | 483,63 Kb. | | #255001 |
Bog'liq Renat Mamlakatimiz iqtisodchilaridan Sh.Abdullayeva kreditga quyidagicha ta’rif beradi. Kredit – bu vaqtincha bo‘sh turgan pul mablag‘larini pul egasi yoki boshqalar tomonidan ma’lum muddatga, haq to‘lash sharti bilan qarzga olish va qaytarib berish yuzasidan kelib chiqqan iqtisodiy munosabatlar yig‘indisidir. Mamlakatimiz iqtisodchilaridan yana biri D.A.Saidovning fikricha kreditga eng maqbul ta’rif bu – mablag‘larni ma’lum muddatga, haq to‘lash sharti bilan qarzga olish va qaytarib berish yuzasidan kelib chiqadigan iqtisodiy munosabatlar majmuasidir
Kredit ishlab chiqarishga bog‘liq ravishda puldan foydalanish huquqlarining o‘zgarish jarayoni yuz beradi
kredit ob’ekti bo‘lib natural, ashyoviy boyliklar hisoblanadi;
kredit o‘zida natural boyliklarning harakatini aks ettirganligi sababli jamiyatdagi mavjud moddiy boyliklarni qayta taqsimlash usulihisoblanadi
kredit passiv rolga ega bo‘lishi sababli tijorat banklari faqatgina vositachi bo‘ladilar xolos.
Kreditning kapital yaratuvchilik nazariyasining asosiy konsepsiyalari ingliz iqtisodchisi Dj.Lo tomonidan shakllantirilgan. Uning fikriga ko‘ra, kredit takror ishlab chiqarish jarayoniga bog‘liq bo‘lmasdan, u iqtisodiyotda hal qiluvchi bo‘lgan o‘rinni egallaydi. Kredit mamlakatning ishlatilmayotgan barcha ishlab chiqarish imkoniyatlarini harakatga keltira olishi, boylik va kapital yarata olishi mumkin, bunda banklar vositachilar emas, balki kapital yaratuvchilari bo‘ladilar.
Hozirgi davrda bank kredit qo‘yilmalarining asosiy qismini uzoq muddatli kreditlar tashkil qilib, ular kapital qo‘yilmalarini, loyihalarni moliyalashtirishning asosiy manbai sifatida davlatimiz iqtisodini rivojlantirishda katta ahamiyat kasb etmoqda
qayta tiklashga kapital xarajatlarni amalga oshirish uchun;
harakatdagi asosiy fondlarni kengaytirish va modernizatsiya qilish bilan bog‘liq xarajatlar uchun;
yangi qurilish va qo‘shimcha yuqori samarali tadbirlar bo‘yicha xarajatlarni amalga oshirish uchun;
2. Mijozlarning kreditni to’lash qobiliyatini hisoblash usullari
Mijozlarning kreditni to'lash qobiliyatini hisoblash uchun kredit beruvchilar o'zaro farqli usullardan foydalanishadi. Ba'zi asosiy usullar quyidagilardir:
Kredit hisob-kitoblarini tekshirish: Kredit beruvchi mijozning bank hisob-kitoblari, to'lov tarixi va boshqa moliyaviy ma'lumotlarini tekshiradi
Ish joyi va daromadini tekshirish: Kredit beruvchilar mijozning ish joyi, daromadi va ish faoliyatini tekshirishadi, shuningdek, ishga kirish muddati, ish joyining xodimlari soni va boshqa ma'lumotlarni ham o'rganadi.
Kredit hisob-kitoblari va to'lov tarixini tekshirish: Mijozning kredit hisob-kitoblari va to'lov tarixini tekshirib, avvalgi kreditlarni to'g'risidagi ma'lumotlarini ham ko'rib chiqadi.
Kredit reytingini tekshirish: Kredit reytingi mijozning kreditni to'lash qobiliyatini aniqlashda muhim ahamiyatga ega bo'ladi. Kredit reytingi yuqori bo'lsa, mijozning kreditni to'lash qobiliyati ham yuqori bo'ladi
To'lov qobiliyatini baholash: Kredit beruvchilar mijozning to'lov qobiliyatini baholaydilar, shu bilan birga, mijozning barcha to'lovlarni va qarzlarini to'g'ri vaqtida qaytarish imkoniyatini ham baholaydilar.
Bu usullar orqali kredit beruvchilar mijozlarning kreditni to'lash qobiliyatini aniqlab olishadi va riskni minimalizatsiya qilish uchun zarur harakatlarini amalga oshirishadi.
Tijorat banklari mijozlarga (korxona, tashkilot, firma, AJlarga) kredit berishga qaror qilishdan oldin, mijozlarning moliyaviy holatini o’rganib chiqadi. Buning uchun mijoz bankning kredit bo’limiga kredit olish to’g’risidagi ariza, biznes reja va kredit ta’minoti (masalan, notarius tomonidan tasdiqlangan garov shrtnomasi) bilan bir qatorda oxirgi
«Buxgalteriya balansi» (shakl №1);
«Moliyaviy natijalar to’g’risidagi hisobot (shakl №2) va boshqa kerakli buxgalterik hisobotlarini va ma’lumotlarini olib kelib beradi.
|
| |
