• 3.3. Geksagalloil-glucose va Heptagalloyl-glucose ning mitoxondriyalar lipidlarning perekis oksidlanish maxsuloti MDA jarayoniga ta’siri
  • ПОСТНАТАЛ ОНТОГЕНЕЗДА ЖИГАР МИТОХОНДРИЯЛАРИДАГИ ФИЗИОЛОГИК-БИОКИМЁВИЙ ЎЗГАРИШЛАР ВА УЛАРНИ ДИЕТА БИЛАН КОРРЕКЦИЯЛАШ УДК: 577.22.; 577.23 03.00.08 – Одам ва ҳайвонлар физиологияси
  • Ushbu ilmiy ishmni bajarishimda o‘zini yordamini ayamagan Biologiya fanlari doktori (PhD) Mirzaolimov Mirzohid Mirzavaliyevichga minnatdorchilik bildiraman.!
  • Jigar mitoxondriyalari lipidlarini perekis oksidlanish jarayoniga geksagalloil glucose va heptagalloyl-glucose ning ta’siri




    Download 0,66 Mb.
    bet10/10
    Sana28.05.2024
    Hajmi0,66 Mb.
    #255961
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
    Bog'liq
    2 5363800663870425413

    3.2. Jigar mitoxondriyalari lipidlarini perekis oksidlanish jarayoniga geksagalloil glucose va heptagalloyl-glucose ning ta’siri. Жигар митохондрияларида фосфорланмайдиган ва фосфорланувчи нафас олиш йўлларини ўрганишга ёндашувнинг тамойиллари. Оксидланиш субстратлари фосфорланувчи (боғланган) нафас олиш реакцияларини фосфорланмаган (боғланмаган) реакциялардан аниқлашнинг асосий воситаларидан бири бўлиб хизмат қилди.
    Аниқланиш принципи шундан иборатки, НАДга боғлиқ субстратлар фақат НАД+ коферменти бўлган митохондрияларда оксидланади ва нафас олиш занжирида етарли миқдордаги НАД+ билан таъминланмаган. Боғланган митохондрия, боғланмаган митохондриялардан фарқли ўлароқ, мембрана НАД+ ўтказувчан эмас ва тўқимадан олинган препаратни ажратиш муҳити ва инкубацион муҳити эритмалари билан суюлтирганда, бу коферментнинг ички ҳавзаси (умумий фонди) ўзгаришсиз қолади. Полярографик тадқиқотларда фосфорланувчи оксидланишини аниқлаш учун 5 мМ сукцинат субстрат ишлатилди. Ушбу субстрат фосфорилловчи митохондрияларга асосан ташувчилар орқали киради.Боғланмаган нафас олишни аниқлаш учун, фосфорланувчи митохондриялар ичига кирмайдиган, аммо мембранани ўтказувчанлиги ошган митохондриянинг нафас оли занжирида ишлатилган субстратлар ишлатилган. Биз фойдаланадиган бундай
    54

    субстратлар: 1 мМ НАДН, 1 мМ НАДН 250 мкг цитохром с билан, 2,5 мкг цитохром билан 20 мМ аскорбат, 250 мкг цитохром билан 1 мМ НАДН.


    Ингибиторлар нафас олиш ва гомогенатларни ўрганиш жараёнида турли хил нафас олиш ингибиторлари экспериментларда қуйидаги миқдор ва концентрацияларда ишлатилган: НАДН нинг ротенонга сезгир оксидланиш йўлини тўсиш учун 1,5-2 мкг/мл ротенон; ОФ текшириш учун 2,4-динитрофенол (2,4-ДНФ) - 50 мкМ, митохондрия фосфорилланмайдиган цитохром оксидазасини блокировка қилиш учун 1 мм натрий цианид ишлатилган.
    3.3. Geksagalloil-glucose va Heptagalloyl-glucose ning mitoxondriyalar lipidlarning perekis oksidlanish maxsuloti MDA jarayoniga ta’siriТўқималарнинг гомогенатларидаги ЛПО ўз-ўзидан ва ферментатив бўлмаган аскорбатга боғлиқ липид пероксидланиш даражаси, уларнинг якуний маҳсулоти - малондиалдегид (МДА) нинг тўқималарда пайдо бўлиши билан баҳоланди.Тўқима гомогенатлардаги малондиальдегид ва липид пероксидланиш тезлигини аниқлаш усули ЛПО нинг охирги маҳсулот - МДАнинг таркибини аниқлаш тиобарбитурат кислота (ТБК) билан реакцияга киришганда пушти рангли триметин комплексини ҳосил қилишига асосланади. ЛПО жараёнини НАДФ ва аскорбатга боғлиқ тезлиги Ю.А.Владимиров ва А.И.Арчаковларнинг микроусули билан ТБК орқали аниқланди 7; 56–68-б. Инкубация муҳити 1 мл хажмли аралашмада: 0,2 мМ Na4Р20710Н20; 1 мМ НАДФН (ёки 0,8 мМ аскорбин кислота); 0,012 мМ Мор тузи (FeS04(NH4)26Н20); 50 мМ трис НСl-буфер, (рН 7,4) ва 50 мкл митохондрия суспензияси ташкил қилди. Назоратдаги синамада НАД.Н (ёки аскорбин кислотадан ташқари муҳитнинг барча компонентлари солинди. 20 дақиқа давомида 370С ҳароратда доимий равишда аралаштирилиб туриб инкубация қилинди. Реакцияни 30% учхлорсирка кислотадан 1 мл дан қуйиб тўхтатилди ва дақиқасига 6000 айланма тезликда 10 дақиқа давомида центрифугалангандан кейин чўкмаси олиб ташланди. Сўнгра 2 мл чўкма усти суюқлиги олинди ва 1 мл 75% ли ТБК қуйилди. Назорат пробиркасига 2 мл Н2О ва 1 мл ТБК қўшилди. Ҳосил бўлган рангни
    55
    кучайтириш учун пробиркаларни сув хаммомига жойлаштирилди ва 1000С ҳароратда 10 дақиқа давомида инкубация қилинди.
    Совутилгандан сўнг, ҳосил бўлган рангни интенсивлигини 540 нм тўлқин узунлигида оптик зичликнинг ўзгариши аниқланди. Ҳосил бўлган малон диалдегид (МДА) миқдорини аниқлашда, формуладаги моляр коэффициентли экстинкция (ε=1,56×105 М-1 см-1) қўлланилди: нмоль МДА/мг оқсил=D/1.56х30. Шунингдек, митохондрия мембранасида ЛПО жараёнини ўрганиш учун Fe2+/аскорбат тизимидан фойдаланилди. Ушбу тизим таъсирида митохондриялар мембранаси барьерлик функциясини йўқотди, натижада органелла ҳажми ошиб митохондрия бўкди. Ушбу ҳажм ўзгариши фотометрик усулда 520 нм тўлқин узунлигида аниқланди. ИМ: EGTA - 1 мМ, Fe2+- 50 мкМ, цитрат – 2 мМ рН 7,4; [49; 510–б.].Липидлар экстракцияси [56; 913-б.] баъзи бир модификация оркали амалга оширилади [133; 129–135-б.]. Экстратдаги фосфолипидларнинг умумий микдорини фосфор буйича Васковский таклиф этган реактивдан фойдаланиб хлор кислотаси билан куйдирилиб аникланди. Махсус аниқлагичлар ёрдамида фосфолипидлар идентификация қилинди [129; 104–108-б.].
    XULOSA
    Gidrolizlanivchi taninlarning mitohondriya modelida antioksidantlik hossasi (BMI) mavzusi bo‘yicha quydagi xulosalarga kelindi
    1-tanin malekulalarining labaratoriya kalamushlarida olibborilgan tajribalarimda kozlangan maqsad kalamush jigarining differrensial sentrafugalash orqali jigardan maxsus preparatlar tayyorlab undagi moddalarning turli biokimyoviy ozgarishlari,ozuqa bilan bog‘liqligi,toksik hossalarining arganizmdagi muhim rolini va bunda mitoxondriya tarkibida qayta ishlanuvchi lipid,va gulikozaning oraliq bosqichdagi moddalarini hosl bo‘lish jarayonlari korib chiqildi.
    2-hujayra nafas olish siklida aktiv maxsulotlarning pH muhiti va osmotik bosimiga bog‘liq holda energetik stresslarini, membrana bo‘ylab faol proton kanallarining buzilish mexanizmi,korildi
    3-Mitoxondriyadagi antioksidantlarning organizmning umumiy patofiziologiyasiga ta'sir mehanizimi, butunhujayra bo‘ylab ATF GTF TFH FAD NAD kabi energiya bloklarining aktiv holatda syressga uchrashini bevosita kuzatildiMitoxondriyada kechadigan nafas sikli bo‘lmish krebs mehanizmning va unda boradigan bosqichlarni unda hosil bo‘ladigan moddalarni umumhujayraviy ro‘lini qanday ekanligi
    56
    4-jigardan tayyorlangan maxsus ekspermentlarning qanday shart sharoitda olibborilishi va yana jarayonni olib borilishda va ekspermentlarning saqlashda harorat va osmotik bosimni qay darajada tajriba uchun muhimliyligini Mitoxondriyaning patofiziologik malaekulyar jarayonlarga asoslangan holatda hujayra gerantllogiyasini mohiyatini anglash.
    Organizmdagi erkin radikallar peroksidlar kansentratsiyasining ko‘payishi bu insonning biologik qarishining asosiy sababi. Hujayradagi metobalik jarayonlarni boshqarilishda yuzaga keluvchi malekulyar biokimyoviy jarayonlarni anormal xossasini tartibga soladi. Undan tashqari mitoxondriya gomeastatik potensial redoksni yuzaga kelishda qatnashuvchi ko‘plab bioaktiv oksidazalarning o‘zgarib borishi, kristalarda jaddal kechuvchi oksidlanish qaytarilishning o‘zaro dikompressivligini saqlabberadi. Qo‘shimchasiga mitoxondriya nafas siklidan hosl bo‘ladigan sitoxrom c malekulalari saraton metastazini stressga soladi. Beqarorlashgan hujayralarning biologik apaptozini ko‘rsatuvchi biokimyoviy omili bo‘lib hizmat qiladi. Mitoproktilinlarning ajralishi natijasida hujayralar differentsiyasi tartibga solinadi.
    SHARTLI QISMLAR
    АДФ - аденозиндифосфат;
    АТФ - аденозинтрифосфат;
    ИМ - инкубация муҳити;
    ЛПО - липидларнинг перекисли оксидланиши;
    МДА - малон диальдегиди;
    НН - нафас назорати;
    НАД - никотинамидадениндинуклеотид;
    ОФ - оксидланишли фосфорланиш;
    ТБК - тиобарбитурат кислотаси;
    ФАД - флавинадениндинуклеотид;
    ЦсА - циклоспорин А;
    ЭГТА - этиленгликоль-бис-аминоэтил-тетраацетат;
    ЭДТА – этилендиаминтетраацетат;
    АНТ - адениннуклеотидтранслоказа;
    ЦфД - циклофиллин Д; 57
    mРТP (mitochondrial permeability transition pore) - Са2+ га боғлиқ ЦсА-сезгир пора;
    Pi –ноорганик фосфат;
    КФШ - кислороднинг фаол шакли;
    UCP (mitochondrial uncoupling proteins) - митохондриялардаги ажратувчи оқсиллар; 57
    VDAC (voltage-dependent anion channel) - потенциалга боғлиқ анион канали;
    Δψm - митохондрия мембрана потенциали;
    ФМН - флавинмононуклеотид;
    FССР-карбонилцианид-4-(трифлуорометокси)фенилгидразон;
    СССР-карбонилцианид-м-хлорофенилгидразон;
    ТДК - α,ω-тетрадекандиол кислота;
    АДФ – аденозиндифосфат
    АМФ – аденозинмонофосфат
    ДНК – дезоксирибонуклеин кислотаси
    КЧД – калорияси чекланган диета
    ЛПО – липидларнинг перекисли оксидланиши
    ЛФХ – лизофосфатидилхолин
    ЛФЭ – лизофосфатидилэтаноламин
    МДА – малон диальдегиди
    НАД – никотинамидадениндинуклеотид
    НН – нафас назорати
    ОФ – оксидланишли фосфорланиш
    58
    ТБК – тиобарбитурат кислотаси
    ФАД – флавинадениннуклеотид
    ФХ – фосфатидилхолин
    ФЭ – фосфатидилэтаноламин
    ЭГТА – этиленгликоль-бис-аминоэтил-тетраацетат
    ЭДТА – этилендиаминтетраацетат
    ЭЁК – эркин ёғ кислоталари
    mtNOS - митохондриал NO синтазаси
    CyP-D – сyclophilin D
    Pi –анорганик фосфат
    PiC–анорганик фосфат ташувчи
    ROS – reactive oxygen species (кислороднинг фаол шакли)
    UCP–mitochondrial uncoupling proteins (митохондриядаги ажратувчи оқсиллар)
    VDAC – voltage-dependent anion channel (потенциалга боғлиқ анион канал)
    Δψm – митохондрия мембранаси потенциали
    АNТ–adenine nucleotide translocase (адениннуклеотидтранслоказа)
    Р ТP–mitochondrial permeability transition pore (митохондрия юқори ўтказувчан пораси)
    59

    FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR VA ILOVALAR


    МИРЗАОЛИМОВ МИРЗОХИД МИРЗАВАЛИЕВИЧ ПОСТНАТАЛ ОНТОГЕНЕЗДА ЖИГАР МИТОХОНДРИЯЛАРИДАГИ ФИЗИОЛОГИК-БИОКИМЁВИЙ ЎЗГАРИШЛАР ВА УЛАРНИ ДИЕТА БИЛАН КОРРЕКЦИЯЛАШ УДК: 577.22.; 577.23 03.00.08 – Одам ва ҳайвонлар физиологияси

    Алматов K.T. Ферментативные превращения фосфолипидов мембран митохондрий. Ташкент: Университет. 1993. 30 с.


    Алматов К.Т., Юсупова У.Р., Абдуллаев Г.Р. ва б. Организмнинг нафас олиши ва энергия ҳосил қилишини аниқлаш. – Тошкент: - 2013.
    - 103 б.
    Андреева Л.И., Кожемякин Л.Д., Кушкин А.А. Модификация метода определения перекисей липидов в тесте с тиобарбитуровой кислотой // Лабораторное дело. – Москва: – 1989. – №1. – С. 41-43.
    Баджинян С.А. Антиоксидантная терапия – защита мозга от свободных радикалов // Медицинская наука Армении НАН РА: – 2017. – Т.57. №1. – С. 35-44.
    Батин М. Научные тренды продления жизни. Обзор исследований в области биологии старения. // Фонд поддержки научных исследований «Наука за продление жизни» – Москва: – 2010. – 416 с.
    Белостоцкая Л.И., Лемешко В.В., Никитченко Ю.В., Падалко В.И. Трансформация энергии в митохондриях, монооксигеназная система и перекисное окисление липидов в печени крыс в условиях пролонгирования жизни калорийно- ограниченной диетой // Проблемы старения и долголетия – 1991. – №1. – С. 11-17.
    Владимиров Ю.А., Арчаков А.М. Перекисное окисление липидов в биологических мембранах. Москва: Наука, 1972, 214 С.
    Голубев А.Г. Изнанка метаболизма // Биохимия. – 1996. – Т.61.№11. – С. 2018-2039. 60
    Гривенникова В.Г., Виноградов А.Д. Генерация активных форм кислорода митохондриями // Успехи биол.химии. – 2013. – Т.53. – С. 245–296.Губский М.В., Примак Р.Г., Богданов Л.А., Задорина О.В. Перекисная модификация саркоплазматического ретикулума склетных мышц при антиоксидантной недостаточности и действия ионола. 2. Физико-химические характеристики мембран саркоплазматического ретикулума // Украин. биохим. журнал. – 1991. – Т.63.№4. – С.87-96. .http://www.hhs.gov/
    2.https://my.clevelandclinic.org/about/website/site-map
    Ain Q., Schmeer C., Wengerodt D., Witte O.W., Kretz A. extrachromosomal circular dna: current knowledge and implications for CNS aging and neurodegeneration // Int J Mol Sci. – 2020– 21(7). – P. 1-29.
    Akhmerov R.N., Niyazmetov B.A., Abdullayev G.R. On novel features of the proton leak and possibility of uncoupling population of mitochondria in brown adipose tissue // American Journal of Biochemistry. – 2018. – V.8.(6). – P. 107-113.
    Almeida A.M., Bertoncini C.R., Borecky J., Souza-Pinto N.C., Vercesi A.E. Mitochondrial DNA damage associated with lipid peroxidation of the mitochondrial membrane induced by Fe2+-citrat // An. Acad. Bras. Cienc. – 2006. – V. 78(3). – P. 505-514.
    Andre-Levigne D., Modarressi A., Pepper M.S., Pittet-Cuenod B. Reactive oxygen species and NOX enzymes are emerging as key players in cutaneous wound repair // Int J Mol Sci – 2017. – V.18.(10). – P. 1-28.
    Arai Y., Martin-Ruiz C.M., Takayama M., Abe Y., Takebayashi T., Koyasu S., Suematsu M., Hirose N., von Zglinicki T. Inflammation, but not telomere length, predicts successful ageing at extreme old age: A longitudinalstudy of semi-supercentenarians // EbioMedicine. – 2015. – V.2(10). – P. 1549-1558.
    Bak D.W., Weerapana E. Interrogation of functional mitochondrial cysteine residues by quantitative mass spectrometry // Methods Mol. Biol. Clifton – 2019. – V.1967. – P. 211–227.
    Barnes P.J. Mechanisms of development of morbidity in the elderly // Eur Respir J. – 2015. – V.45. – P. 790–806.Benatti U., Morelli A, Guida L., De Flora A. The production of activated oxygen species by an interaction of methemoglobin with ascorbate // Biochem Biophys Res Commun. – 1983. – V.111.№3. – P. 980-987. 61
    Bernal A, Tusell L. Telomeres: Implications for cancer development // Int J Mol Sci. – 2018. – V.19(1). – P. 1–21.
    Bligh E.G., Dyer W.J. A rapid method of total lipid extraction and purification // Can.Biochem. And Physiol – 1959. – V. 37.№ 8. – P. 911-917.
    Boronat S., Domènech A., Hidalgo E. Proteomic characterization of reversible thiol oxidations in proteomes and proteins // Antioxid. Redox Signal. – 2017. – V.26(7). – P. 329–344.
    Bourguignon A., Rameau A., Toullec G., Romestaing C., Roussel D. Increased mitochondrial energy efficiency in skeletal muscle after long-term fasting: its relevance to animal performance // Journal of Experimental Biology – 2017. – V.220. – P. 2445-2451.
    Boyer P.D. The ATP synthase-a splendid molecular machine // Annu Rev Biochem. – 1997. – V.66. – P. 717-749.
    Brigelius-Flohe R., Maiorino M. Glutathione peroxidases // Biochim. Biophys. Acta – 2013. – V.1830 (5). – P. 3289–3303.
    Briggs K.J., Koivunen P., Cao S., Backus K.M., Olenchock B., Patel H.A., Zhang Q., Signoretti S., Gerfen G., Richardson A., Witkiewicz A., Cravatt B., Clardy J., Kaelin W. Paracrine induction of HIF by glutamate in breast cancer: EglN1 senses cysteine // Cell. – 2016. – V.166(1). – P. 126-139.
    Castilho R.F., Meinicke A.R., Vercesi A.E., Hermes-Lima M. The role of Fe(III) in Fe(II)-citrate mediated peroxidation of mitochondrial membrane lipids // Mol Cell Biochem – 1999. – V.196. – P. 163– 168.
    Chance B., Nishamura B. Sensitive measurements of changes of Hydrogen ion concentration // Methods in Enzymology. Acad. Press. N.Y., London – 1967. – V.10. – P. 641-650.Chance B., Williams G.R. Respiratory enzyme in oxidative phosphorylation. IV . Respiratory chain // J.Biol.Chem. – 1955. – V. 217(1). – P. 429-439.
    Chouchani E.T., Methner C., Buonincontri G., Hu C-H., Logan A., Sawiak S.J., Murphy M.P., Krieg T. Complex I deficiency due to selective loss of Ndufs4 in the mouse heart results in severe hypertrophic cardiomyopathy // Plos One – 2014. – V.9(4). – P. 1–6.
    62

    Chouchani E.T., Pell V R., Gaude E., Aksentijeviґc D., Sundier SY., Robb E.L., Logan A., Nadtochiy S.M., Ord E.N.J., Smith A.C., Eyassu F., Shirley R., Hu C-H., Dare A.J., James A.M., Rogatti S., Hartley R.C., Eaton S., Costa A.S.H., Brookes P.S., Davidson S.M., Duchen M.R., Saeb-Parsy K., Shattock M.J., Robinson A.J., Work L.M., Frezza C., Krieg T., Murphy M.P. Ischaemic accumulation of succinate controls reperfusion injury through mitochondrial ROS // Nature – 2014. –V.515. (7527). – P. 431–435.


    Coughlan M.T., Higgins G.C., Nguyen T.V., Penfold S.A., Thallas-Bonke V., Tan S.M., Ramm G., Van Bergen N.J. Deficiency in apoptosis-inducing factor recapitulates chronic kidney disease via aberrant mitochondrial homeostasis // Diabetes. – 2016. – V.65.(4). – P.1085–1098.

    63


    Ushbu ilmiy ishmni bajarishimda o‘zini yordamini ayamagan Biologiya fanlari doktori (PhD) Mirzaolimov Mirzohid Mirzavaliyevichga minnatdorchilik bildiraman.!
    Nashriy asos /Namdu biotexnologiya fakulteti biologiya kafedrasi Qo‘lyozma asosida rasmiy tasdiqdan o‘tgan Qo‘lyozma huquqida UDK 685 22 / 685 23


    Namangangan 2024. 64


    Download 0,66 Mb.
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




    Download 0,66 Mb.

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Jigar mitoxondriyalari lipidlarini perekis oksidlanish jarayoniga geksagalloil glucose va heptagalloyl-glucose ning ta’siri

    Download 0,66 Mb.