|
Axloqiy madaniyatning ko‘rinishlari
|
| bet | 34/89 | | Sana | 26.09.2024 | | Hajmi | 478,28 Kb. | | #272518 |
Bog'liq Ta\'lim tarbiyaning dolzarb muammolari majmuaAxloqiy madaniyatning ko‘rinishlari – insonparvarlik; halollik; tashabbuskorlik; vatanparvarlik; mehnatsevarlik; faollik; ijodkorlik; saxiylik; ma’suliyatlilik; kamtarlik; poklik.
Axloqiy odob – talabaning aniq maqsadini ko‘zlab, doimiy, izchil uyushtirilgan faoliyati, jamiyat a’zolarining zamirida maydonga keladigan holatdir.
Barkamol shaxs – bu adolatli, vijdonli, iymon-e’tiqodli, mehr-muruvvatli, irodali, or-nomusli, matonatli va chidamli, erkin fikrlovchi, o‘z xalqining daholari uchun kurashuvchi, hur fikrli va istiqlol g‘oyalari bilan sug‘orilgan, o‘z Vataniga fidoyilik bilan xizmat qiluvchi, tadbirkor va tashabbuskor ozod SHAXSDIR.
Vijdon – bu kishining kundalik faoliyati, qilmishi fe’l – atvori uchun oila, jamoat Vatan oldida ma’naviy mas’uliyat his etishidir. SHu yuksak axloqiy tushuncha shaxsni ijobiy xatti – harakatlarga undab shunga moyil qilib, o‘z faoliyatiga o‘zi baho berishiga olib keladi. Vijdonli kishi nohaq, adolatsiz ishlardan g‘azoblanadi, ularga qarshilik, norozilik bildiradi, o‘z faoliyatining yaxshi tomonlaridan qanoatlanib, xursand bo‘lsa, yomon tomonlaridan norozi bo‘lib, ruhan eziladi, ya’ni vijdoni azobga uchraydi.
Donishmand – ko‘p narsa biladigan, bilimdon, olim, dono.
Doston, poema – lero-epik janr; shu janrdagibadiiyasar. O‘zbekxalqog‘zakiijodivao‘zbekmumtozadabiyotidakengtarqalgan. Dostondamuayyanvoqealero-epik tasvirvositalariyordamidahikoyaqilinadi. Undahayot, voqelikkengko‘lamdaqamrabolinadi, biryokiikkita bosh qahramonishtiroketadi, personajlarko‘pbo‘ladi.
Insonkamoloti – buinsonningkengma’nodaichkivatashqiomillarta’siridashakllanishjarayonidir. Bujarayondatarbiyaningmuhimahamiyatkasbetishi ta’kidlanadi.
Insoniy sifatlar – insoniylik, ezgulik, chidamlilik, vijdonlilik, halollik, javobgarlik, haqqoniylik, beg‘arazlik, saxiylik, insonlarga nisbatan hurmat, yuksak axloqlilik, muloqotga ehtiyoj, hayrihohlik va h. k. (Alisher Navoiy).
Insonparvarlik – insonni ulug‘lash va sevish, ya’ni, Abu Nasr Forobiyning «Fozil odamlar shaxri» asarida tasvirlanganidek, shaxs bo‘lishga va hadischi olimlarimizning asarlarida bayon etilgan komillikka mamlakatimiz rahbarining «Barkamol avlod – O‘zbekiston taraqqiyotining poydevori» nomli risolasida qayd etilgan talablarga javob beradigan shaxsni tarbiyalash jarayonida erishiladi.
Insof – adolat va vijdon amri bilan ish tutish tuyg‘usi va qobiliyati, ishda kishilarga munosabatda halollik, to‘g‘rilik, tenglik, sofdillik va haqiqatgo‘ylikdir. O‘zgani o‘z o‘rniga va shuningdek, o‘z o‘rniga o‘zgani hayolan qo‘yib ko‘ra bilish insofga kiradi. To‘q ochni, boy kambag‘alni, baxtli baxtsizni, tolei baland tolei zabunni, omadli omadsizni, sog‘lom bemorni o‘z o‘rniga qo‘yib ko‘ra insoflilar safi kengayib boradi.
|
| |
