Yuqori kuchlanish texnikasi

263 
hisoblanuvchi tok to’lqinlari ko’rinishda ifodalash mumkin. Bu to’lqinlarning 
tezligi va yunalishi bir xil bo’ladi. Elektr energiyasi zahirasining ko’payishi 
faqatgina xuddi shunday qiymatga magnit maydon energiyasining kamayishi 
hisobiga amalga oshadi. 
Elektromagnit maydon nazariyasiga qo’ra elektr maydon kuchlanganligi E 
va magnit maydon kuchlanganligi H orasida qo’yidagicha bog’lanish mavjud. 














0
'
0
,
;
(7.6) 







300
;
9
0
10
4





. 
Bu elektromagnit to’lqin o’zaro teskari bo’lgan ikkala yo’nalishda bir xil 
tezlik bilan tarqalishini ko’rsatadi. 
To’lqin kuchlanishining o’zgarishi magnit maydon oqimining o’zgarishiga 
proportsionaldir: 
U  = Ф
0
n = L
0
in.
(7.7) 
Havodagi elektr uzatish liniyasining yashindan shikastlanishi o’z navbatida 
izolyatsiyaning qoplanishiga, uchqun impulsining turg’un yoyga aylanishiga va 
natijada qisqa tutashuv tufayli HEULning avtomatik o’chirilishiga olib keladi. Bu 
holda paydo bo’ladigan o’takuchlanishdan qoplanish izolyatsiyaning impuls 
xarakteristikasiga bog’liq. 
Yashindan muhofazalanish asosan ushbu xududning yashin intensivligi 
bilan bog’liq. Shuni ta’kidlash lozimki, yashinli kunlar soni 5 dan kam bo’lgan 
rayonlarda 
maxsus 
yashindan 
paydo 
bo’ladigan 
o’takuchlanishdan 
muxofazalagichlar o’rnatilmaydi. 
Elektr uzatish liniyasining yashindan qoplanishining asosiy xususiyati 
undan 
kuchlanish 
olingandan 
keyin 
uning 
izolyatsiyasining 
elektr 
mustahkamligini tiklanishidir. Qilingan tahlil natijalari ko’rsatadiki, yashindan 
qoplanishning 90-95%da elektr uzatish liniyasida avtomatik qayta ulagich 
qo’llanganda uning normal ishlashi tiklangan. Avtomatik qayta ulagichning 
qo’llanilishi elektr uzatish liniyasining yashinbardoshligini oshiradi. Hozirgi 

264 
vaqtda elektr sistemasida zamonoviy avtomatik qurilmalar va o’chirgichlar tezkor 
avtomatik qayta ulagichni qo’llashga va sistemaning dinamik turg’unligining 
oshishiga olib keladi. 
Yashinning bevosita urilishidan paydo bo’ladigan o’takuchlanish har 
qanday kuchlanishga mo’ljallangan havo elektr uzatish liniyasining izolya-
tsiyasini qoplashga etarli bo’lishi mumkin. Bu o’takuchlanishdan himoya 
qilishning asosiy usuli yaxshi zaminlangan himoya trosi hisoblanadi. CHunki 
zaminlangan himoya trosi elektr uzatishida induktsiyalangan kuchlanishni 
pasaytiradi. 

Download 6,12 Mb.