263
hisoblanuvchi tok to’lqinlari ko’rinishda ifodalash mumkin. Bu to’lqinlarning
tezligi va yunalishi bir xil bo’ladi. Elektr energiyasi zahirasining ko’payishi
faqatgina xuddi shunday qiymatga magnit maydon
energiyasining kamayishi
hisobiga amalga oshadi.
Elektromagnit maydon nazariyasiga qo’ra elektr maydon kuchlanganligi E
va magnit maydon kuchlanganligi
H orasida qo’yidagicha bog’lanish mavjud.
0
'
0
,
;
(7.6)
300
;
9
0
10
4
.
Bu elektromagnit to’lqin o’zaro teskari bo’lgan ikkala yo’nalishda
bir xil
tezlik bilan tarqalishini ko’rsatadi.
To’lqin kuchlanishining o’zgarishi magnit maydon oqimining o’zgarishiga
proportsionaldir:
U = Ф
0
n = L
0
in.
(7.7)
Havodagi elektr uzatish liniyasining yashindan shikastlanishi o’z navbatida
izolyatsiyaning qoplanishiga, uchqun impulsining turg’un
yoyga aylanishiga va
natijada qisqa tutashuv tufayli HEULning avtomatik o’chirilishiga olib keladi. Bu
holda paydo bo’ladigan o’takuchlanishdan qoplanish izolyatsiyaning impuls
xarakteristikasiga bog’liq.
Yashindan muhofazalanish asosan ushbu xududning
yashin intensivligi
bilan bog’liq. Shuni ta’kidlash lozimki, yashinli kunlar soni 5 dan kam bo’lgan
rayonlarda
maxsus
yashindan
paydo
bo’ladigan
o’takuchlanishdan
muxofazalagichlar o’rnatilmaydi.
Elektr uzatish liniyasining yashindan qoplanishining asosiy xususiyati
undan
kuchlanish
olingandan
keyin
uning
izolyatsiyasining
elektr
mustahkamligini tiklanishidir. Qilingan tahlil natijalari ko’rsatadiki, yashindan
qoplanishning 90-95%da elektr uzatish liniyasida avtomatik qayta ulagich
qo’llanganda uning normal ishlashi tiklangan.
Avtomatik qayta ulagichning
qo’llanilishi elektr uzatish liniyasining yashinbardoshligini oshiradi. Hozirgi
264
vaqtda elektr sistemasida zamonoviy avtomatik qurilmalar va o’chirgichlar tezkor
avtomatik qayta ulagichni qo’llashga va sistemaning dinamik turg’unligining
oshishiga olib keladi.
Yashinning bevosita urilishidan paydo bo’ladigan o’takuchlanish har
qanday kuchlanishga mo’ljallangan havo elektr
uzatish liniyasining izolya-
tsiyasini qoplashga etarli bo’lishi mumkin. Bu o’takuchlanishdan himoya
qilishning asosiy usuli yaxshi zaminlangan himoya trosi hisoblanadi.
CHunki
zaminlangan himoya trosi elektr uzatishida induktsiyalangan kuchlanishni
pasaytiradi.
