Yuqori kuchlanish texnikasi

301 
ko’rinishda o’zgaradi. Juda kam toklarda kesilish toki 
kes
I
o’chirgich orqali 
o’tayotgan tokning amplitudasi 

I
ga proportsional o’sadi. 

I
=
kes
I
bo’lganda 
kesilish toki deyarli o’smaydi, kesilish laxzasi esa asta–sekin tokning noldan 
o’tishi tomon siljiydi. Keyinchalik esa kesilish toki yana kamaya boshlaydi, katta 
amplitudali o’zgaruvchan tokda yoy kanalining ionlashish darajasi o’sib ketadi, bu 
esa uning tezkor buzilishini qiyinlashtiradi. Tokning ma’lum maksimal qiymatidan 
katta qiymatida uning kesilishi butunlay yo’qoladi. 
Faraz qilaylik, 7.13- rasmdagi sxemada 
0
t
paytda tokning kesilishi sodir 
bo’lgan bo’lsin, uning oniy qiymati 
kes
I
. Sxemadagi sig’imlarning toklarini 
e’tiborga olmasdan induktiv elementlarda 
2
2
kes
1
I
L
va 
2
2
kes
2
I
L
magnit maydon 
energiyasi jamlangan bo’ladi. Agar tokning kesilishi nisbatan kam toklarda amalga 
oshishini e’tiborga olsak, induktivlik L
1
doimo L
2
dan katta bo’ladi. Tok 
uzilgandan keyin energiya 
2
2
kes
2
I
L
induktivlik va sig’imdan tashkil topgan L
2
, C
2
konturida yopilganicha qoladi. Bu esa konturda quyidagi formula bo’yicha 
ifodalanadigan kuchlanishning tebranishini paydo bo’lishiga olib keladi (so’nish 
hisobga olinmaganda): 
t
I
L
t
Cos
U
u
кес
2
2
2
0
0
0
Sin





,
(7.46) 
bu yerda 
2
2
2
1
C
L


- konturning xususiy tebranish chastotasi; 
0
U
- sig’im S
2 
dagi 
kuchlanish U
2 
ning oniy qiymati. 
(7.46) ifodaga mos ravishda uzilayotgan kondensatordagi kuchlanish 
quyidagicha aniqlanadi: 
I
C
L
U
I
L
U
U
kes
2
0
kes
2
0
maks
2
2
2
2
2
2
2
2
2





.
(7.47) 

302 
7.14- rasm. Kesilish tokining o’chirgich orqali o’tayotgan tokka bog’liqligining taxminiy 
xarakteri 
Bu kuchlanishning maksimal qiymatida tebranish konturidagi tok noldan 
o’tadi va 
maks
U
2
quyidagi energiya balansi tenglamasidan osongina aniqlanadi: 
2
2
2
2
2
2
2
2
С
U
L
I
C
U
kes
 
2
kes
2
0


,
(7.48) 
bu yerda tenglamaning chap tomonidagi tashkil etuvchilar tokning kesilish paytida 
L
2
va S
2
da jamlangan to’la energiya. Kuchlanish maksimumga erishganda barcha 
energiya elektr energiyasiga aylanadi. 
Faraz qilaylik, t
1 
lahzada A fazadagi kuchlanish o’zining manfiy 
maksimumidan o’tayotganida sistemada bir fazali yerga yoyli qisqa tutashuv sodir 
bo’ldi. Bunda shikastlanmagan B fazadagi va fazalararo kuchlanish U
B
= 0,
5U
f
; 
U
AB
=1,5U
f
ga tenglashadi. O’tish jarayonini 2 ta qismga bo’lgan holda tahlil 
qilamiz. A fazasi erga qisqa tutashgandan keyin o’zaro paralel ulangan 
shikastlanmagan B fazaning sig’imi va fazalararo sig’imlarning zaryadlari 
tenglashishi natijasida ularda kuchlanish quyidagi qiymatga tenglashadi : 
f
f
ΚU
U
,
U



5
0
,
(7.49)
bu yerda 
AB
AB
С
С
С
Κ


. 
O’tish jarayonining ikkinchi qismida kuchlanish o’zining turg’unlashgan
qiymati atrofida quyidagicha aniqlanuvchi U
teb
amplituda bilan tebranadi:





5U
)
Κ
(
U
U
U
bosh
AB
teb
1
(7.50) 

Download 6,12 Mb.