357
Kommutatsiya o’takuchlanishini imitatsiya qiladigan davom etish vaqti 2
ms bo’lgan to’g’ri burchakli tok impulsi ta’sir etgandagi tok zichliga varistorning
maydoni ko’payganda juda kam qiymatga kamayadi. Bu bog’lanish quyidagi
formula yordamida aproksimatsiya
qilinishi mumkin, u varistorlarning issiqliq
tarqatish sharti bo’yicha o’zgarishi bilan aniqlaniladi:
В
.
et
.
rux
45lg
-
7
J
.
To’g’ri
burchakli tok I
K
impulsining berilgan qiymatida varistorning kerak
bo’ladigan maydoni
П
lg
I
П
45
27
.
(8.20)
Oxirgi tenglama ketma – ket yaqinlashishlar usulida echiladi.
Kommutatsiya
toki I
K
impulsiga va chaqmoqdan razryadlanish impulь-sida
I
R
tokiga o’tkazuvchanlik qobiliyati har xil bo’lgan
varistorlar beshta sinfga
bo’linadi. Varistorlar to’g’risidagi ma’lumotlar 8.5- jadvalda keltirilgan. Bunda
P
V
va
d
V
parametrlar yuqorida keltirilgan (8.20) formuladan foydalanib aniqlanadi.
8.5- jadval. Varistorlarning parametrlari.
Varistorlar
sinfi
1
2
3
4
5
I
, A
250-400
401 - 750 751 – 1100
1101 - 1600 1601- 2100
I
, A
5 - 10
10 - 20
10 – 20
10 - 20
10 – 20
П
, sm
2
11 – 18.6 18.6 - 38
38 – 57.7
57.7
–
87.5
87.5– 119
D
, sm
3.8 – 4.9 4.9 – 7.0 7.0 – 8.6
*
8.6
*
- 10.5
*
10.5
*
-12.3
*
Varistorlarda o’yiqlar mavjud bo’lganda uning diametri kattalashadi, u
yulduzcha bilan belgilangan.
Ushbu keltirilgan 8.5 va 8.6- jadvallarning parametr-larini
solishtirish
tarmoqning kuchlanishi va varistorlar sinfini moslashtirishimizga imkon beradi.
358
8.6- jadval.
Tarmoqning
kuchlanishi, kV
35
110 150 220 330 400 500 750 1150
Varistorlar sinfi
1
1
1
1-2
2
3
3- 4 4-5
5
Shuni takidlash lozimki, 1 – sinfga mansub bo’lgan varistorlar 35 – 110 kV
kuchlanishlar uchun kommutatsiya o’takuchlanishi toki bo’yicha ortiqcha. Bu
sinfdagi kuchlanishlar uchun “0” klassdagi kommutatsiya tokining impulsi
I
=
100 – 150 varistorlarni kiritish maqsadga muvofiq bo’ladi.
O’takuchlanishni
chegaralagichlarni
varistorlarni
ishlab
chiqarish
korxonasiga buyurtma berishda chaqmoqdan razryadlanish
va kommutatsiya
kuchlanishi impulslari ta’sir etganda varistorda qolayotgan (
