359
buyurtmada varistorlar kolonkasining ruxsat etilishi mumkin bo’lgan
balandligi
ko’rsatiladi.
Mo’ljallash uchun shuni takidlash lozimki, zamonoviy varistorlar
kommutatsiya o’takuchlanishini
raz
.
U
,
2
8
1
gacha chegaralashni (hisobiy
tokdagi
o’tkazuvchanlik
qobiliyati)
va
o’takuchlanishda
Raz
.
U
,
2
2
2
2
gacha
chegaralanishni ta’minlaydi. Agar o’tkazuvchanlik qobiliyati kattaroq bo’lgan
varistorni qo’llaydigan bo’lsak, u xolda yanada chuquriroq o’takuchlanishni
chegaralashga
erishishimiz
mumkin:
kommuitatsiya
o’takuchlanishida
raz
.
U
,
2
6
1
gacha,
atmosfera
o’takuchlanishida esa (
)
U
,
raz
.
2
8
1
gacha
chegaralashga erishamiz.
Elektr tarmoqda ortiqcha reaktiv quvvatni etarli darajada kompen-
satsiyalashga erisha olmasak, u xolda sanoat chastotasidagi
kuchlanishni vaqt
bo’yicha maksimaldan yuqoriroq qiymatgacha chegaralashga erishishimizga
imkon tug’iladi. Bunda NO’KCHning varistorlari haddan tashqari isimasligi va
emirilmasligini ta’minlash kerak.
Quyida varistorlar kolonkasining balandligini (8.12- rasm)
keltirilgan
berilgan qiymatlardan foydalanamiz. Faraz qilaylik kuchla-nishi 500 kV bo’lgan
podstantsiyada qo’yilgan talabga ko’ra kommutatsiya o’takuchlanishining
amplitudasini
raz
.
.
f
U
,
2
8
1
gacha, atmosfera o’takuchlanishiga esa chegaralash
raz
.
.
f
U
,
2
2
2
qo’yilgan bo’lsa, 8.12- rasmdagi 3 – egri chiziqqa ko’ra hisobiy
1000
I
A tokdagi varistorlarning
kuchlanish gradienti
8
2
,
)
I
(
E
кom
va
55
3
,
)
I
(
E
chaq
. YUqorida keltirilgan (8.21) va (8.22) formulalarga ko’ra
275
8
2
3
525
2
8
1
,
,
)
I
(
E
U
H
qol
.
qol
к
.
;
265
55
3
3
525
2
2
2
.
.
)
I
(
E
U
qol
qol
чок
.
к
sm
Bu ikkala talabni ham qanoatlantirish uchun varistorlar kolonkasining pastroq
balandligini tanlaymiz
265
chaq
.
q
sm tanlaymiz.
Varistorlarning volt-amper
xarakteristikasiga ko’ra klassifikatsion kuchlanish gradienti (tokning 1 A
360
qiymatida)
E
V
= 2,05 kV/sm. SHunga mos ravishda varistorlar kolonkasining
klassifikatsion kuchlanishining amplitudasi teng bo’ladi va
543
265
05
2
,
H
E
U
KL
.
uning ta’sir etuvchi qiymati
384
U
KL
kV. Uning eng
katta ishchi kuchlanishga
bo’lgan nisbati
27
2
3
,
525
384
U
U
ishchi
.
nom
.
f
КЛ
.
