145
Nazorat savollari 1. Qanday hodisa kaogullanish hodisasi deb aytiladi?
1.1. Sekin va tez koagullanish nima?
2. Qaysi faktorlar natijasida kolloid sistemalar kaogullanadi?
2.1. Koagullanish ostonasi tushunchasiga izoh bering.
3. Gidrofil zollarning barqarorligi nimaga bog’liq ?
3.1. 10ml Fe(OH)
3
gidroliziga 2 ml 0,00125M Na
2
SO
4
eritmasi qo’shilganda
koagullanish sodir bo’ldi. Ushbu elektrolit uchun koagullanish ostonasini
hisoblab toping?
4. Gidrofob zollarning kaogullanishidan koagullovchi ion zaryadining roli
bormi?
5. Elektrolitlar gidrofil va gidrofob zollarga qanday ta’sir ko’rsatadi ?
6. Qaysi hollarda qaytar va qaytmas koagullanish yuz beradi?
6.1. Agar zolda elektrolitlar ta’sirida quyidagi koagullanish ostonasi qiymatlari
olingan bo’lsa, kolloid zarrachasining zaryad belgisini aniqlang:
l mmol C NaCl /
300
l mmol C MgCl /
2
l mol PO /
6
,
0
C
4
3
Na
l mmol C SO Na /
20
4
2
LABORATORIYA ISHI №7 SEDIMENTATSION ANALIZ. ZARRACHANING CHO’KISH TEZLIGINI VA O’LCHAMINI TOPISH Ishni bajarish. Dastlab tarozini tayanch vintlar (1 va 2) orqali sozlash
lozim. O’lchov tarozisiga maxsus yukni osamiz. Vintni bo’shatib,
moslashtirgich (3) ni o’ngga joylashtiramiz. Richag (4) yordamida strelka (5) ni
nolga keltiramiz. Strelka 9 (muvozanat ko’rsatgich) esa 8 bilan mos kelishi
kerak. Agar nol bilan o’xshashlik bo’lmasa, ko’rsatgichni vint (7) yordamida
shu holatga keltirish kerak. O’rnatilgan tarozini moslashtirish lozim. Kukundan
(masalan, tal’kdan) 0,5% li suspenziya tayyorlang. Buning uchun kukun
namunasini chinni hovonchaga solib, miqdori uncha ko’p bo’lmagan suv
146
ishqalang. Sedimentatsiya uchun stakanga solib, qolgan miqdor (1l) suvni
qo’shib aralashtiring. Boshqa stakanga shuncha miqdor suv soling, uning sathi
suspenziyali stakandagidek bo’lishi kerak. Stakanga ilgak (6) ka ilingan
kosachani solamiz va uni o’lchaymiz. Bu uchun vintni bo’shatib, moslashtirgich
(3) ni o’ngga joylashtiramiz va richag yordamida strelka 5 ni ko’rsatgich 9 bilan
8 chiziqlar moslashguncha harakatlantiramiz.
