7.12-shakl.
Konussimon tishli g ‘ildirak (7.12-shakl) oicham lari konusning katta
asosidagi boshlang‘ich aylanasi diametri bo'yicha aniqlanadi. Buning
uchun
m moduli va г tishlaming soniga ko‘paytiriladi, y a’ni
m-z. Boshqa
parametrlari qadami
P=mn, boshlang‘ich konus yasovchisining o ‘qiga
nisbatan og‘ish burchagi: shestmyada tg5, = — , g ‘ildirakda tgS2 = —
z2
zl
boshlang'ich konus yasovchisiga nisbatan perpendikular qilib orqa
tomonidagi qo‘shimcha konus a= 18 0 °-2 5, tishning balanligi
h=2,5m,
tish oyog'ining balandligi
h = \,25m, tish kallagining balandligi h =m,
boshlang‘ich (tashqi) konus yasovchisining uzunligi
R - ——— = ———
e
2 sin 5]
2 s in S 2
tishning ishchi uzunligi
b=(6...8)m, gardishning qalinligi: shesternyada
e= (0,S...2)m , g ‘idirakda
e= (l,5...2,5)m , tish tomondan diskgacha
b o ‘lgan masofa
M=(2...3)m, diskning qalinligi k=2m, gupchakning
uzunligi
Lgu=dr, gupchaning diametri o' = (1 ,6 ...
2)dr, gupchakning
chiqiqi
n= 0,\dv, val teshigi
d =0,2dr
Konus tishli g ‘ildirakni chizish uchun barcha parametrlari aniqlab
olingandan keyin, konusning boshlangich aylana diametrining
A va В
266
nuqtalarida
Re radius bilan yoylar chizilib, konus uchi
О nuqta aniqlanadi.
AO va OB lar ingichka shtrix-punktir
chiziq bilan tutashtiriladi, shunda
boshlang‘ich konus yasovchilari chizilgan bo‘ladi.
A va В nuqtalardan
О A va
OB larga perpendikular chizib, orqa tomondagi qo‘shimcha konus
yasaladi va bu konus yasovchilari davomiga
ha tish kallagi va ^ o v o g 'ila r
o ‘lchab qo‘yilib,
О bilan tutashtiriladi. Shunda tishlaming yo‘nalishi
hosil b o ‘ladi. Tishlaming ishchi uzunligi
b bilan chegaralanadi. Qolgan
yasashlar aniqlangan parametrlar bo‘yicha amalga oshiriladi (7.11-shakl,
a).
Konussimon tishli
ilashmalami chizishda
m moduli, tishlar soni z/ va
z, m a’lum bo‘lsa,
A nuqtadan o ‘zaro perpendikular chiziqlarga shestemya
va g ‘ildirakning boshlang‘ich konus aylanasi diametrini o ‘lchab qo‘yish
bilan boshlanadi. Boshlang‘ich konus o ‘qlari o ‘zaro kesishib, konus
uchlarining o ‘zaro kesishish nuqtasi
О hosil bo‘ladi.
А,
В, С nuqtalardan
О A ,
OB, ОС chiziqlarga perpendikular chiziqlar
chizilsa, tashqi konuslar
Op O, uchlari bilan yasaladi.
A nuqtadan
AO r A O , ga
ha, h larni o ic h a b qo‘yib,
konuslar uchi
О nuqta bilan tutashtiriladi. Keyin tishning ishchi ilshmasi uzunligi
b aniqlab o ‘lchab qo‘yiladi. Qolgan barcha yasashlar yakka tishli
g ‘ildirakni chizish kabi amalga oshiriladi (7.12-shaklga qarang).
Konussimon tishli g ‘ildirakning tishlari ham silindrik tishli
g ‘ildiraklardagi kabi to‘g ‘ri, qiyshiq, spiralsimon va shevronli bo ‘ladi.
Bu tishlaming turi chizmada tegishlicha uchta ingichka chiziq bilan
ko ‘rsatiladi (7.13-shakl).
7.1 4-shakl konus o ‘qlari ixtiyoriy
burchak ostida kesishadigan
ilashmaning, 7.15-shaklda tekis konus ilashmalarining konstruktiv
