‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi




Download 13,35 Mb.
Pdf ko'rish
bet54/237
Sana11.12.2023
Hajmi13,35 Mb.
#116299
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   237
Bog'liq
Chizmachilik.I.Raxmonov. 2016

1-misol. 
B erilgan 
R,
radiusli va 
O,
m arkazli birinchi aylana bilan 
R2 
radiusli 
0
2m arkazli ikkinchi aylanaga um um iy chiziqlar, y a ’ni urinm alar 
o ‘tkazilsin (3 .3 5 -shakl).
Yechish.
Aylanalar m arkazi orasidagi 
0 , 0 ,
m asofani teng ikkiga b o ‘- 
lib, uning o ‘rtasi 
О
nuqta aniqlanadi. Bu topilgan 
О
nuqtadan 
OO, = 0 0 ,
94


radius bilan aylana chiziladi. S o ‘ngra berilgan aylanalam ing radiuslari 
ayirm asi, y a ’ni 
R , - R :
radius bilan katta aylana m arkazi 
O,
dan aylana 
chiziladi. Bu o ‘tkazilgan aylanalam ing o ‘zaro kesishgan nuqtalari 
L
va 
M
b o 'lad i. Bu 
L
va 
M
nuqtalam i 
O,
m arkaz bilan birlashtirib, davom et- 
tiriladi ham da u lam ing berilgan katta aylana bilan kesishgan 
1 va 2 
nuqtalari topiladi. H osil b o ‘lgan 
0,1
va 
0 ,2
radiuslarga parallel qilib ki­
chik aylana m arkazi 
0 :
orqali t o 'g ‘ri chiziqlar o ‘tkaziladi va ulam ing ay­
lana bilan kesishgan 
34
nuqtalari aniqlanadi. Topilgan urinish, y a ’ni tu­
tash nuqtalar m os holda birlashtiriladi. Bu yerda 
1
bilan 
3 va 2
bilan 
4 
tutashadi. Hosil b o 'lg an
13
va 
24
to ‘g ‘ri chiziqlar berilgan aylanalam ing 
har ikkalasiga urinib o 'tadi.
2 - m isol. R adiuslari tegishlicha 
R,
va 
R:
ham da m arkazlari 
O, va 0 : 
nuqtalarda b o ‘lgan aylanalam ing um um iy urinm alari 
o ‘tkazilsin 
(3 .3 6 -shakl). B unda urinm alar o ‘zaro kesishuvchi qilib aylanalam ing 
biriga bir tom oni bilan, ikkinchisiga esa ikkinchi tom oni bilan urinsin. 
Shunda, to ‘g ‘ri chiziqqa 
s
y o ‘nalishda qaralganda
O,
m arkazli aylanada 
tashqi, 0 , m arkazli aylanaga nisbatan ichki tutashm a hosil b o ‘ladi.
Yechish.
Berilgan aylanalam ing m arkazlari orasidagi m asofa teng ik- 
kiga b o ‘linadi va uning o ‘rta nuqtasi 
О
aniqlanadi. Bu 
О
nuqtadan 
0 0 ,  
( 0 0 , ) radius bilan aylana chiziladi. K eyin berilgan katta aylana m arkazi 
0 , dan aylana radiuslarining y ig ‘indisi, y a ’ni 
R, + R2
bilan aylana 
o ‘tkaziladi. 0 ‘tkazilgan aylanalar o ‘zaro 
A v a B
nuqtalarda kesishadi. Bu 
topilgan nuqtalar katta aylana m arkazi 
O,
bilan birlashtiriladi. Hosil
3.36-shakl.
95


а)
Ь)
b o ‘lgan 
О,A
va 
0 ,B
radiuslar katta aylanani 
1
va 2 nuqtalarda kesadi. 
S o ‘ngra kichik aylana m arkazi 
0 2
dan 
0,1
va 
0 ,2
radiuslarga parallel 
qilib shu kichik aylananing 
0 24, 0 23
radius to ‘g ‘ri chiziqlari o ‘tkaziladi 
va 
14, 23
urinm a chiziqlar chiziladi (3 .3 6 -shakl).

Download 13,35 Mb.
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   237




Download 13,35 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Download 13,35 Mb.
Pdf ko'rish