• Oddiy naqsh namunalarini qo‘lda chizish.
  • ‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi




    Download 13,35 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet79/237
    Sana11.12.2023
    Hajmi13,35 Mb.
    #116299
    1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   237
    Bog'liq
    Chizmachilik.I.Raxmonov. 2016

    3.73-shakl.
    b)
    3.75-shakl.
    o ‘tadigan yoylar kvadrat burchaklari dan chiziladi va ular o ‘zaro kesishib, 
    2 nuqtalami hosil qiladi. 2 nuqtalar B, D, E, F  nuqtalar bilan tutashtirila- 
    di. Shunda girix elementi aniqlanadai. 
    1 nuqtalardan gorizontal va ver- 
    tikal chiziqlar chizib, girix kaliti 
    ABCD kvadrat ichida aniqlanadi 
    (3.72- shakl, 
    d).
    To'rli kvadrat ichida chizilgan bitta elementning (3.73-shakl, 
    a) ko‘p 
    marta takrorlanishi natijasida hosil bo'lgan girixli panno 3.73-shakl, 
    b da 
    ko'rsatilgan.
    Girix elementi to'g 'rid an to‘g ‘ri takrorlash (3.73-shakl, 
    b) yoki 
    ag‘darib, y a’ni oynada tasvirlangandek (3.74-shakl, 
    b) qilib takrorlash 
    orqali panno hosil qilish mumkin.
    3.75-shakl, 
    a da berilgan girix elementi takrorlash yo‘li bilan,
    3.75-shakl, 
    b da boshlangan panno m ashq daftaringizdagi kataklar 
    yordam ida m ustaqil davom ettirish y o ‘li bilan girixli panno yasash 
    mumkin.
    Endi esa naqsh chizishda ulardan foydalanish y o ‘llarining ayrimlarini 
    ko‘rib chiqamiz. So'ngra har bir talaba o ‘zi ijod qilgan naqshlami baja- 
    radi. Naqsh chizishni o'rganish oddiy naqshni chizishdan boshlanadi.
    Oddiy naqsh namunalarini qo‘lda chizish. Bu yerda oddiy naqsh 
    kompozitsiyasini hosil qilishda xalq amaliy san’atidagi kompozitsiyalar- 
    dan namunalar olish lozim. Kompozitsiyada simmetriya, assimmetriya, 
    dinamiklik va boshqalardan foydalanish tavsiya etiladi.
    127


    3.76-shakl.
    Oddiy naqsh namunalari «Bodom guli»ning hosil bo‘lish qonun-qoi- 
    dalari bilan tanishamiz.
    Bu naqsh bodom gulining m a’lum masofada ritmik takrorlanishidan 
    hosil bo ‘ladi. Shuning uchun ustalar bu naqshni «Bodom guli» deb atay- 
    dilar. «Bodom guli» naqshini chizish tartibi quyidagicha b o iad i.
    Rasm daftariga naqshni chizishda ritm va simmetriyaga rioya qilgan 
    holda «Bodom guli»ni quyidagi bosqichda chizib ko‘rsatiladi:
    1-bosqich. Ikkita o'zaro parallel chiziq chizib, ulaming o ra lig i teng 
    b o iaklarg a b o iin a d i va kvadratlarga ajratib, so‘ngra diagonal chiziqlari 
    o ‘tkaziladi. Bular ham ingichka chiziq bilan chiziladi.
    128


    3.77-shakl.
    2 - bosqich. Ikki kvadrat oralig‘iga yarimaylana chizib chiqiladi.
    3 -bosqich. Yuqorida chizilgan yarimaylanalar teskari holatida
    3.76-shaklda ko‘rsatilganidek qilib chiziladi.
    4 - bosqich. Ikkala bodomning pastidan va yuqorisidan kurtaklar 
    chiqariladi.
    Xuddi shu singari bosqichlar asosida boshqa naqsh gullari chiziladi. 
    Har bir naqshni puxta o ‘rganib olish uchun uni 5-7 marta takror va tak- 
    ror chizib, mashq qilinadi. Bu mashqlami bajarishda chiziqlaming ravon, 
    nafis va chiroyli chiqishiga e ’tibor beriladi (3.77-shakl).
    Naqsh m o‘yqalam yordamida bo‘yaladi. Qalamni yoki m o'yqalamni 
    rassom-musavvir nay novi holda ushlab chizsa, musavvir-naqqosh uch 
    barmoq bilan ushlab chizadi.
    Keyingi mashqda 3.77-shakldagi naqshni yasash mumkin. Umuman, 
    naqsh yasashni o ‘rganish jarayoni oddiydan murakkabga qarab olib bori-
    129


    ladi. Topshiriqda bitta oddiy, bitta 3.75-shakl.dagi murakkab naqshni ba- 
    jarish tavsiya etiladi.

    Download 13,35 Mb.
    1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   237




    Download 13,35 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    ‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

    Download 13,35 Mb.
    Pdf ko'rish