O‘QUVCHI-YOSHLARDA “OMMAVIY MADANIYAT”GA QARSHI KURASHISH




Download 4,42 Mb.
Pdf ko'rish
bet100/170
Sana24.11.2023
Hajmi4,42 Mb.
#104996
1   ...   96   97   98   99   100   101   102   103   ...   170
Bog'liq
12827 1 08483D29A1B1ECFE14652BC1F8AE0AB7548A1DDF

O‘QUVCHI-YOSHLARDA “OMMAVIY MADANIYAT”GA QARSHI KURASHISH 
KO‘NIKMALARINI SHAKLLANTIRISH 
Yuldasheva Fazilat Shamilovna 
Tashkent shaxar Sergeli tuman 237-maktab O`Qituvchisi 
Jamiyat a’zolari fan-texnika yutuqlari ko‘paygan sari yengil-elpi narsalarga ko‘proq bog‘lanib 
qolmoqdalar. Buning natijasida yoshlar voqea-hodisalarga yuzaki munosabatda bo‘lmoqdalar. Bugungi 
kunga kelib, jamiyat a’zolariga taqdim etilayotgan kundalik axborotlar ko‘lami tobora kengayib bormoqda. 
Axborotlar oqimining jadallashuvi kishilarni og‘ir mehnatdan bezdirmoqda. Inson miyasi miqyosi 
jihatdan nihoyatda keng va ko‘p bo‘lgan axborotlarni tahlil qilish va umumlashtirishda hamma vaqt ham 
ulgurmaydi. Inson axborotlarni tahlil qilishi, unga ob’ektiv munosabat bildirishi uchun kitobxon bo‘lishi, 
mutolaa madaniyatini egallashi, o‘zining siyosiy-ijtimoiy dunyoqarashini rivojlantirishi lozim. Shundagina 
u turli aqidalarga qarshi kurasha oladi, axborotlarni saralagan holda o‘zlashtiradi, milliy-ma’naviy 
qadriyatlarimizga hurmat bilan qarash tajribasini egallaydi. O‘quvchilar “ommaviy madaniyat”ga qarshi 
kurashchanlik ko‘nikmasini egallashlari uchun, dastlab, bilimlarni puxta o‘zlashtirishlari, muayyan ijtimoiy 
tajribaga ega bo‘lishlari, ajdodlarimiz merosini qunt bilan o‘rganishlari kerak. “Ommaviy madaniyat” 
yoshlarda didsizlik, mas’uliyatsizlik, sovuqqonlik, boqimandalik, fikrlash sohasida beqarorlikni vujudga 
keltirmoqda. “Ko‘ngilochar industriya” mahsulotlari, sayoz, hajviy, tizimlashmagan, intim voqeliklar, 
suratlar, turli qotilliklar, mashhur shaxslarning ishqiy mojarolarini aks ettiruvchi “sariq matbuot”ning 
mahsulotlari yoshlar orasida “ommaviy madaniyat”ning keng yoyilishiga ko‘maklashmoqda. Pedagoglar, 
ota-onalar bunday holatni salbiy oqibatlarni chuqur anglab, har tomonlama tahlil qilgan holda “ommaviy 
madaniyat”ning o‘quvchi-yoshlar ongini zabt etish imkoniyatlarini yo‘qotishga bartaraf etishga harakat 
qilishlari zarur. Bunda ajdodlarimiz merosidan asosiy tarbiyaviy vosita sifatida foydalanishlari o‘sib 
kelayotgan har bir yoshning o‘zligini anglashga ko‘maklashadigan qadriyatlarni ular ongi va qalbiga 
singdirishlari ayni muddao hisoblanadi. 
“Ommaviy madaniyat” o‘zining mohiyatiga ko‘ra, milliy madaniyatlar taraqqiyotiga ziyon yetkazib, 
madaniy rang-baranglikni ta’minlash imkonini bermaydi. Uning asl maqsadi – milliy madaniyatga putur 
yetkazib, bu sohada bir xillikka erishishdan iborat. “Ommaviy madaniyat” jamiyat a’zolari, ayniqsa, 
yoshlarni axloqsizlikka undashga xizmat qiladi. O‘zbek xalqining milliy-ma’naviy madaniyati va diniy 
qadriyatlari o‘zining mazmun-mohiyatiga ko‘ra uzoq asrlar davomida shakllangan qimmatli qadriyatlar 
majmui hisoblanadi. 
Ajdodlarimiz tomonidan yaratilgan qadriyatlar jamiyat a’zolari orasida hamjihatlik, mehr-oqibat, 
o‘zaro do‘stlik, tolerantlikni ta’minlashda muhim ahamiyatga ega. Milliy madaniyatni o‘zlashtirmagan 
yoshlar ruhiyatiga turli yot kuchlarning safsatabozlikdan iborat g‘oyalari tez singadi. Ajdodlarimiz asrlar 
davomida o‘zbek xalqi milliy madaniyatida sharm-hayo, andisha, ibo, o‘zaro hamjihatlik, birdamlik kabi 
axloqiy fazilatlarni ustuvor bo‘lishiga erishganlar. “Ommaviy madaniyat” esa aynan millatimizga yot 
bo‘lgan xatti-harakatlarni targ‘ib qilishga qaratilgan. U hayo, andisha, oqibat, mehr-muhabbat, hamjihatlik 
kabi go‘zal axloqiy qadriyatlarimizga qarshi bo‘lgan axloqsizlik va yovuzlikni o‘zida aks ettirgan 
g‘ayriinsoniy harakat sifatida baholanadi. 
“Ommaviy madaniyat” ta’sirida bugungi kunda ayrim yoshlar, hatto, o‘smir yoshdagi o‘quvchilar 
ham milliy madaniyatimiz, urf-odatlarimizga zid tarzda yarim yalong‘och kiyinishlari, quchoqlashib, 
o‘pishgan holda salomlashishlari tez-tez ko‘zga tashlanmoqda. Ularning aksariyati “Muqaddas Valentin” 
kuni kabi tarbiyaviy jarayonlarga ziyon yetkazadigan tadbirlarda ishtirok etmoqdalar. Bu “ommaviy 
madaniyat”ning yoshlar ongiga salbiy ta’sir ko‘rsatayotganligidan dalolat beradi. 


139 
Pedagoglar ta’lim muassasalarida o‘quvchi-yoshlar uchun yot bo‘lgan bunday illatlarga qarshi 
kurashishda ajdodlarimiz merosidan samarali foydalanishlari kerak. “Ommaviy madaniyat” ta’sirida 
yoshlar orasida keng tarqalayotgan salbiy illatlar sirasiga quyidagilarni kiritish mumkin: axloqiy hayosizlik 
– jamoat joylari, hiyobonlar, maktab, kollej va litseylar hududida o‘pishish; inson hirsini uyg‘otadigan 
shahvoniy film va suratlar tomosha qilish; ijtimoiy saytlarda zo‘ravonlik va zo‘ravonlikni targ‘ib qiluvchi 
filmlar va kompyuter o‘yinlariga odatlanib qolish; yoshlarda xudbinlik kayfiyatining rivojlanishi; 
manfaatparastlik, o‘z manfaati yo‘lida hech kim bilan hisoblashmaslik, hattoki, ota-onalarining fikrlari 
bilan ham kelishmaslik kayfiyatining shakllanishi; o‘z nafsi yo‘lida hech narsadan qaytmaslik; hayosizlik, 
giyohvandlik, ichkilikbozlik, shahvatparastlikka mukkasidan ketish kabilar. 
Ko‘rinib turibdiki, “ommaviy madaniyat” o‘quvchi-yoshlarning madaniy ongini to‘g‘ri 
shakllanishiga salbiy ta’sir ko‘rsatib, ularni xudbin, manfaatparast bo‘lib shakllanishlariga asos bo‘ladi. 
Ularning shiori “Biz erkinmiz, o‘z bilganimizcha yashaymiz, bu bizning hayotimiz”, “Biz mustaqilmiz, 
ko‘nglimiz tusagan ishni qilamiz, hattoki ota-onamiz ham biz uchun qaror qabul qila olmaydi” kabilardan 
iborat. “Ommaviy madaniyat” o‘quvchi-yoshlarni diniy e’tiqod, milliy qadriyatlar va madaniy 
dunyoqarashdan chalg‘itadi. 
Natijada ularda jamiyat hayoti uchun mas’ullik hissi shakllanadi.Ular farzandlik burchlarini unutib, 
ota-onalariga begona bo‘lib qoladilar. “Ommaviy madaniyat” o‘spirinlik davrida inson hayotini buzib 
yuborish omiliga aylanmoqda. Yoshlarning shakllanishi va ma’naviy kamoloti barcha davrlarda ham 
dolzarb masala hisoblangan. 

Download 4,42 Mb.
1   ...   96   97   98   99   100   101   102   103   ...   170




Download 4,42 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



O‘QUVCHI-YOSHLARDA “OMMAVIY MADANIYAT”GA QARSHI KURASHISH

Download 4,42 Mb.
Pdf ko'rish