153
an’anaviy ta’limda o‘quvchilarni fakat tayyor bilimlarini egallashga urgatilgan bulsa, zamonaviy pedagogik
texnologiyalar dars jarayoniga tadbik etishda esa, ularni egallayotgan bilimlarini uzlari kidirib topishlariga,
mustakil o‘rganib, taxlil kilishlariga, xatto xulosalarni xam uzlari keltirib chikarishlariga urgatadi.
Pedagogik texnologiya va pedagogig maxoratga oid bilim, tajriba va interfaol usullar o‘quvchilarni bilimli,
kunikma va malakaga ega bulishlarini ta’minlaydi.
Interfaol metodlar bu-jamoa bulib fikrlash deb yuritiladi, ya’ni pedagogik ta’sir etish usullari uziga
xosligi shundaki, ular fakat pedagog va boshlayetich sinf o‘quvchilarning kichik guruxlarga bulib,
birgalikda faoliyat kursatishi orkali amalga oshiriladi. Bunday pedagogik xamkorlik jarayoni uziga xos
xususiyatlarga ega bulib, ularga kuyidagilar kiradi:
o‘quvchining dars davomida befark bulmaslikka, mustakil fikrlash, ijod etish va izlanishga majbur
etishi;
o‘quvchilarni o‘quv jarayonida fanga va bilim olishga bulgan kizikishlarini doimiy ravishda bulishini
ta’minlashi;
o‘quvchining bilimga bulgan kizikishini mustakil ravishda bajarishi va xar bir masalaga ijodiy
yondoshgan xolda kuchaytirishi;
Pedagog va o‘quvchilarning xamisha xamkorlikdagi faoliyatini tashkil kilinishi nazarga tutiladi..
Jamiyat tarakkiyoti xech kachon tuxtab kolmaydi, uning Fildiragi doimo oldinga karab aylanaveradi,
bu albatta tabiiy, tarixiy jarayondir. Shuning uchun xam biz o‘qituvchilar bu borada ilFor pedagogik
taxnologiyalarni dars jarayoniga keng tadbik etishimiz darkor. Dars jarayonida o‘quvchilarga ta’lim-
tarbiyani birgalikda olib borish maksadga muvofikdir.
O‘qituvchi o‘quvchilarni ma’naviy, badiiy va axlokiy madaniyatlarini shakllantirishi, ularda milliy
g‘urur va vatanparvarlik tarbiyasini amalga oshirishini ta’minlashi zarur.
Biz bilamizki «Pedagogika» ta’lim - tarbiya xakidagi fan sifatida tarbiyaning moxiyatini tushunishini
va uning konuniyatlarini ochib berishi xamda shu orkali inson manfaatlari tarbiya jarayoniga ta’sir etishini
nazarda tutadi. Bu albatta kupgina muammolarni xal etishda yakindan yordam beradi. Ilg‘or pedagog
murabbiylar tajribasi bilan bir katorda oddiy o‘qituvchilarning faoliyatlari xam o‘rganib boriladi. Chunki
tajribalarni o‘rganish jarayonidagi muammo: yutuk va kamchiliklar aniklanadi. Bunda kuzatish, intervyu
olish, anketalashtirish, o‘quvchilarning yozma va og‘zaki xamda amaliy va ijodiy ishlari, pedagogik
xujjatlarni o‘rganish metodlaridan unumli foydalaniladi.
O‘qituvchi-o‘quvchi darsning maksaddan natijaga erishishida kanday texnologiyani tanlashlari ular
ixtiyorida, chunki xar ikkala tomonning asosiy maksadi anik natijaga erishishga karatilgan, bunda
o‘quvchilarning bilim saviyasi, gurux xarakteri, sharoitga karab ishlatiladigan texnologiya tanlanadi,
masalan: natijaga erishish uchun balkim film, tarkatma material, chizma va plakatlar, turli adabiyotlar,
axborot texnologiyasi kerak bular, bular o‘qituvchi va o‘quvchiga bog‘lik.
O‘qituvchi o‘qitish jarayoni oldindan loyixalashtirish zarur, bu jarayonida pedagog o‘kuv
predmetining uziga xos tomonini, joy va sharoitini, eng asosiysi, o‘quvchining imkoniyati va extiyojini
xamda xamkorlikdagi faoliyatini tashkil eta olishini xisobga olishi kerak, shundagina, kerakli kafolatlangan
natijaga erishish mumkin. Kiska kilib aytganda, o‘quvchini ta’limning markazita olib chikish kerak.
Xulosa o‘rnida ta’kidlash joizki, bunday natijaga erishish amaliyotda o‘quv jarayonida innovatsion
va axborot texnologiyalarni qo‘llashni takazo etadi. Ular juda xilma - xildir. Bular yangi interfaol usullar
va ta’lim metodlari xamda xozirda dars jarayonida qo‘llaniladigan yangi pedagogik texnologiyalar shular
jumlasidandir. Shu bilan birgalikda aytish lozim-ki, yukorida keltirilgan zamonaviy metodlar, yoki
o‘qitishning samarasini oshirishga yordam beruvchi texnologik treninglardan keng foydalanilsa,
o‘quvchilarda mantikiy, akliy, ijodiy, tankidiy va mustaqil fikrlash shakllanadi. Ayniksa, o‘quvchilarni
kobiliyatlarini rivojlantirishga, rakobatbardor, yetuk mutaxassis bo‘lishlariga xamda mutaxassisga kerakli
bulgan kasbiy fazilatlarni tarbiyalashga yordam beradi.
