BOSHLANG’ICH TA’LIMDA O’QUVCHILAR IJODIY FAOLIYATINI

Download 4,42 Mb. Pdf ko'rish
bet	62/170
Sana	24.11.2023
Hajmi	4,42 Mb.
	#104996

1 ... 58 59 60 61 62 63 64 65 ... 170

Bog'liq
12827 1 08483D29A1B1ECFE14652BC1F8AE0AB7548A1DDF

BOSHLANG’ICH TA’LIMDA O’QUVCHILAR IJODIY FAOLIYATINI
SHAKLLANTIRISH TEXNOLOGIYASI
Yarasheva Nigora Roziqovna
Buxoro tuman 9 maktab boshlangich sinf oqituvchisi
Jamiyat taraqqiyotining hozirgi bosqichida mamlakatimizda amalga oshirilayotgan islohotlar shu
jamiyatda yashayotgan har bir insonni o’z imkoniyatlarini ro’yobga chiqara oladigan erkin, ijodkor shaxs
sifatida tarbiyalashga yo’naltirilgan.
O’zbekiston Respublikasining “Ta’lim to’g’risida”gi Qonuni hamda “Kadrlash tayyorlash milliy
dasturi”da ham barkamol shaxs tarbiyasiga asosiy e’tibor qaratilgan. Chunki, o’z bilimi, salohiyati,
imkoniyatlarini jamiyat taraqqiyotiga to’liq sarflab, mustaqil fikrlay oladigan ijodkor shaxslarni
shakllantirish, jamiyatda tub o’zgarishlar bo’lishiga zamin yaratadi.
Hozirgi davrda zamonaviy texnika va texnologiyalarning hayotga kirib kelishi inson faoliyatida,
ijtimoiy ongida katta o’zgarishlar bo’lishini taqozo etmoqda. Zero, olam to’g’risida va insonning hayotda
tutgan o’rni to’g’risidagi tasavvurlari o’zgarmoqda, tafakkuri va olamni tushinishning yangi usullari
shakllanmoqda, ma’naviy-amaliy o’zlashtirishning yangi vositalari va usullariga o’tish yuz bermoqda.
Boshlang’ich sinf o’quvchisining faoliyatida ijodkorlik uning samarali ta’lim faoliyatini belgilab
beruvchi ilmiy tasavvurlari evristik ta’limning pedagogik asosi sanaladi. O’quvchidagi bilish jarayoni
ijodkorlik natijasida yuz beradi. Izlanishlar jarayonida ijodkorlik faoliyati namoyon bo’lishi uchun aniq
maqsadga yo’naltirilgan, rejalashtirilgan, me’yorlarga ega bo’lgan, o’z-o’zini anglagan faoliyat zaruriyati
seziladi. Bu esa o’quvchida atrof-olam ob’ektlari va ular haqidagi bilimlarni o’zlashtirish; ta’lim
samaradorligini vujudga keltirish, faoliyatning avvalgi turlariga tayanishni taqozo etadi.
O’quvchi shaxsini rivojlantirishga yo’naltirilgan ta’lim jarayonida uning aqliy- intellektual, ijodiy
xususiyatlari namoyon bo’ladi. Bu borada, ayniqsa, boshlang’ich sinf o’quvchilarining ta’lim jarayonida
ijodiy faoliyatini shakllantirish imkoniyatlari kengroq bo’lib hisoblanadi. Chunki boshlang’ich ta’limda
o’quvchilarning aqliy qobiliyati, diqqati fikrlash darajasi faol rivojlanadi. Bir qator psixolog va pedagog
olimlar: A.V. Petrovskiy, B.M.Teplov, V.A. Krutetskiy, E. G’oziev, G’.Shoumarov, O. Roziqov, B. Adizov
[ta’kidlashlaricha, - bu davrda o’quv faoliyati ta’sirida bolalarning ruhiy faoliyati, diqqati, xotirasi, idrok
etish darajasi, tafakkuri, his-tuyg’usi kabi jarayonlar rivojlanadi. Mazkur yoshdagi bolalarning ijodiy
faoliyatlari bir-biridan farq qilar ekan, ularning iste’dodi ham turlicha namoyon bo’ladi. Shuning uchun
ham boshlang’ich sinf o’quvchilarining mayl va intilishlari bilish va ijodiy faoliyatlari, iste’dodlarini
shakllantirish muhim ahamiyat kasb etadi. Bugungi kunda mustaqillik tufayli amalga oshirilayotgan ta’lim
islohotlari o’z ishiga ijodiy yondashuvchi, fan, texnika, san’at, ishlab chiqarishning jadal rivojlanishiga o’z
hissasini qo’shadigan yuksak malakali kadrlar tayyorlashga bog’liq. Shunga ko’ra, jamiyat taraqqiyoti
talablaridan kelib chiqqan holda har bir o’quvchini ijodkorlik ruhida tarbiyalash muhim va zarurdir.
Ijodkorlik - faoliyatning turli holatlarida paydo bo’ladi. Qiziqish ilhom, intilish va boshqalar
ijodkorlikning inson ongida eng oliy tarzda paydo bo’lishidan tortib, to namoyon bo’lishigacha jarayonini
o’z ichiga oladi. Shaxsning ijodiy faoliyat ehtiyoji faoliyatda yangi, ilgari maqsad qilib qo’yilmagan
bunyodkorlik intilishini bildiradi.
Yuqorida ta’kidlaganimizdek, har bir shaxsning ijodkorlik fazilatlarining shakllanishi aynan
maktabda boshlanadi. Zero, maktabda turli salohiyat va qobiliyatga ega bolalar ta’lim oladi va bolalardagi
ana shu layoqatni va salohiyatni rivojlantirish maktab o’qituvchilarining birinchi galdagi vazifasidir.
Bolalardagi ijodiy faoliyatning har qanday kurtaklari ta’lim-tarbiyadan tashqarida, faoliyatdan tashqarida
kamol topa olmaydi.
Ta’lim-tarbiya jarayonida bolalardagi yashirin iste’dodlarni yuzaga chiqarish, kichik maktab
yoshidan boshlab o’z faoliyatini namoyon qilishi uchun imkoniyat yaratish, ulardagi ijodkorlik qobiliyatini
rivojlantirish - kelajakda yuksak salohiyatli, ijtimoiy faol, o’tkir zehnli, kashfiyotchilik qobiliyatini
namoyon eta oladigan raqobatbardosh kadrlarni voyaga etkazish garovi bo’lib hisoblanadi. Bu
davlatimizning ustuvor yo’nalishlaridan biri – har tomonlama barkamol insonni voyaga etkazish g’oyasiga
mos keladi.

73
O’quvchilar ijodiy faoliyatini rivojlantirishda ularga o’ziga xos yondashuv ham katta ahamiyat kasb
etadi. Ma’lumki, har bir bola o’ziga xos, betakrordir. Shaxsning o’ziga xosligi uning turli xil intdividual va
ijtimoiy rivojlanish omillari ta’sirida shakllanadigan psixikasining xususiyatlari bilan belgilanadi.
Hozirgi paytda ijodkor, ijtimoiy faol shaxsni tarbiyalash, ijodiy faoliyatini shakllantirish muhim
vazifa bo’lib qolmoqda. Ta’lim shaxsni shakllantirish va rivojlantirishning asosiy vositasi sifatida
qaralmoqda. Hozirgi davrda ayniqsa, Ta’limni insonparvarlashtirish o’quvchilarning bilim olishga bo’lgan
intilishidagi shaxsiy faolligini oshirishga qaratilgan. U bilim olish uchun shaxsiy ijodiy izlanish qobiliyati
va imkoniyatini shakllantiradi. Hozirgi talablarga ko’ra, o’qituvchi bilim berishda passiv ob’ekt bo’lib
qolmaydi, balki o’quvchining mustaqil va ijodkorkor bo’lishiga intiladi. Insonparvarlik yondashuvi
maktabni bolaning shaxsiyatiga, uning ichki oamiga, hali namoyon bo’lmagan qobiliyat va imkoniyatlariga
e’tibor qaratadi.

Download 4,42 Mb.

1 ... 58 59 60 61 62 63 64 65 ... 170

Download 4,42 Mb.

Pdf ko'rish