100
quyidagicha uyushtiriladi: o'qituvchi hikoyaning oldindan belgilab qo'ygan qismini o'qiydi va o'quvchilar
bilan birgalikda eng muhim, asosiy fikr aniqlanadi. Bunda o'quvchilar ba’zan asardagi so'zlardan
foydalanadilar. Bu o'quvchilarga qiyinlik qilsa, bo'limdagi asosiy fikrni o'z so'zlari bilan aytib berishlari
mumkin. Keyin o'quvchilar o'qituvchi bilan bu qismni qisqartirib hikoyalashda nimalar haqida gapirmaslik
kerakligini, qaysilar ikkinchi darajali yoki kam ahamiyatli fikr ekanini aniqlaydilar.
Asarning boshqa qismlari yuzasidan ham shunday ish olib boriladi va o'quvchilar asarni qisqartirib
qayta hikoya qiladilar.O'qilgan asarni qisqartirib hikoya qilishga II sinfdan boshlab o'rgatiladi.
Tanlab
hikoyalash ham bolalarning tafakkuri va nutqini o'stirish vositalaridan biridir. Tanlab hikoyalashda
o'quvchi:
1) o'qilgan matndan bir qismini, lining chegarasini ongli ravishda ajratib
so'zlab beradi;
2) hikoyadan faqat bir voqeani aytib beradi;
3) hikoya mazmunini faqat bir sujet yo'nalishida so'zlab beradi.
O'qilgan hikoyani davom ettirish usuli maktab tajribasida keng qo'llaniladi. Bu usul
hikoyaning mazmuni uni davom ettirishga imkon beradigan asarlarda qo'llaniladi.Umuman olganda,
boshlang'ich sinf o'qish darslarida ham o'quvchilar nutqi va tafakkurining rivojlanishiga katta ahamiyat
qaratiladi.Boshlang’ich sinf o’quvchilari erkin fikrlashi ularni darslarda o’z fikrlarini bayon qila olishlari
ularning nutq jarayoniga bog’liq.Shuning uchun o’qish darslarida erkin fikrlashga katta ahamiyat berish
lozim deb o’ylayman.
Foydalanilgan adabiyotlar
1.Zamonaviy dars. Ilmiy - metodik to’plami A.Avloniy nomidagi XTXQTMOMI.-T.:2007
2. S.Matjononov , X.G’ulomova,Sh. Sariyev, Z.Dolimov. O’qish kitobi. 4-sinf uchun darslik. Qayta
ishlangan va to’ldirilga 6-nashri.
3. Karima Qosimova,
Safo Matchonov ,Xolida G 'ulomova, Sharofat Yo‘ldosheva, Sharofjon
Sariyev”Ona tili o’qitish metodikasi”, Toshkent, “Nosir” nashiryoti 2009. 71-73-bet
