127
bitta ma'noga ega bo'lgan tushunchasi bir nechta so'zlar orqali ifodalasa bo'ladi . Masalan , birgina
ko'z so'zining bir necha ma'nolari bor . Bilamizki bir tushunchaga tegishli so'z , bir necha so'zlar
bilan
ifodalansa , ya'ni sinonim so'zlari qanchalik ko'p bo'lsa , ayni shu til boy til hisoblanadi . Istiqlol
yillarida mamlakatimizda barcha sohalarda bo'lgani kabi tilimiz taraqqiyotida ham muhim o'zgarishlar
yuz berdi .»Davlat tili haqida»gi qonun ona tilimizning bor go'zalligi va jozibasini to'la namoyish
etish bilan birga , uni ilmiy asosda rivojlantirish borasida ham keng imkoniyatlar yaratdi. Olimlar
va mutaxassislar tomonidan ilm fan va turli sohalarga oid ensiklopediya va lug'atlar , darslik va
o'quv qo'llanmalari chop etildi . Mumtoz adabiyotimiz namunalari , sakson mingdan ziyod so'z va
so'z birikmasini , fan , texnika , sanoat,madaniyat va boshqa sohalarga oid atamalarni , shevalarda
qo'llaniladigan so'zlarni o'z ichiga olgan besh jildlik «O'zbek tilining izohli lug'ati» bu
borada amalga
oshirilgan ishlarning eng muhimlaridandir.
Til- millat qiyofasining bir bo'lagi . Dunyodagi barcha xalqlar o'zining milliy rasmiy tiliga ega
deb aytolmaymiz . Chunki bu xalqning milliy mustaqilligi bilan bog'liq . Mutaxassislarning so'zlariga
qaraganda , bugungi kunda har ikki xaftada bitta til yo'qolib bormoqda . Bu o'z navbatida o'sha tilda
so'zlashuvchi xalqlarning yo'qolishini anglatadi . YUNESKO vakillarining so'zlariga qaraganda ,
qachonlardir odamlar so'zlashadigan tillarning soni 7 mingdan 8 mingtagacha yetgan bo'lsa , bugungi
kunda sayyoramizda 6 mingta til mavjud bo'lib , ularning 90 foizi yo'qolib ketish arafasida turibdi .
Bu asosan sivilizatsiya tufayli madaniyatidan ayrilayotgan kam sonli millatlarning tillaridir . Bu
tillarda so'zlovchi aholining ayrimlari yozuvga ega bo'lsa , ayrimlari bundan bebahradir.Masalan
Afrika tillarida so'zlashuvchi aholining 80 foizi xamon o'z yozuvlariga ega emas . Minglab tillardan
ta'lim tizimida foydalanishning imkoniyati yo'q .Olimlarning fikricha,til
yashab qolishi uchun uchun
undan kamida bir million kishi so'zlashishi kerak ekan.Biroq bunday tillar dunyoda atigi 250 tadir.O'zbek
tili ham mana shu 250taning ichida ekani quvonarli, albatta.Agar biz o'z tilimizning ko'rkamligi , boyligini
dunyoga tarannum etsak,millatimiz yanada charag'on bo'ladi va birligimiz mustahkam bo'ladi.
Foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati:
1.O'zbekiston Respublikasi «Davlat tili»haqidagi qonun
2.I.A.Karimov «Yuksak ma'naviyat yengilmas kuch» Toshkent Ma'naviyat 2008.
3.«Yosh avlod»gazetasi
4.Ona tili va adabiyot maktab darsliklari
5.Kollej va akademik litseylar uchun ona tili va adabiyot darsliklari
