JOURNAL OF NEW CENTURY INNOVATIONS
http://www.newjournal.org/
Volume–54 _ Issue-4 _ Iyun-2024
178
ZAMONAVIY KOMPYUTER VA INTERNET TERMINOLOGIYASINING
SHAKLLANISHIDAGI EKSTRALINGVISTIK OMILLAR
Xolmatova Asalxon Qodirjon kizi
Ingliz tili fani o’qituvchisi, Farg’ona davlat universiteti
asalsolijonova17@gmail.com
Jurayeva Maftuna Erkin kizi
Ingliz tili fani o’qituvchisi, Farg’ona davlat universiteti
maftunajurayeva1209@gmail.com
Annotatsiya:
Ushbu
maqolada
zamonaviy
kompyuter
va
internet
terminologiyasining
shakllanishidagi
ekstralingvistik
omillar
keltirilgan.
Terminologiya, terminologik birliklar o’rganilgan. Kompyuter va internetda
kuzatiladigan yangi yangi birliklar keltirib o’tilgan.
Kalit so’zlar:
terminologiya, kompyuter, terminlar, internet funksiyasi, ixtiro,
axborot texnologiyasi.
Kirish.
Barcha sohalardagidek, kompyuter va internet
sohasida ham terminlarni
nazariy va amaliy jihatdan o‘rganish bo‘yicha ilmiy tadqiqotlar olib borilmoqda.
Bundan ko‘zlangan asosiy maqsad kompyuter va internet terminlariga bo‘lgan talab-
ehtiyoj bilan uning hozirgi holati orasidagi nomuvofiqlikni bartaraf etishdir. Chunki,
hozirgi kunda jamiyat hayotida kompyuter va internet qanchalik muhim ahamiyatga ega
bo‘lsa, uni egallash,
boshqarish, rivojlantirish va undan unumli foydalanish uchun
mazkur soha terminlari ham shunchalik muhim ahamiyatga ega. Demak, kompyuter va
internet sohasi terminlarini meʼyorlashtirish va tartibga solish ilmiy va ijtimoiy jihatdan
ahamiyatga molikdir. Biroq, tilimiz so‘z boyligining salmoqdor qismini tashkil etgan va
rivojlanib borayotgan kompyuter va internet sohasi terminlarini har tomonlama
o‘rganish – yaʼni lingvistik xususiyatlarini ochib berish, maʼno va shaklini, o‘zlashishi
hamda yasalishini tartibga keltirish tadqiqotimizning mazmunini belgilaydi.
Motivlanganlikning eng to‘liq
ifodasi termining tizimliligi, yaʼni termin tuzilmasida
nomlanayotgan tushunchaning boshqa tushunchalar bilan aloqasi va bu tushunchaning
mazkur tizimdagi o‘rnini aks ettirish imkoniyatidan iborat.
Terminning maqbul xususiyati uning semantik shaffofligidan iborat,
u termin
tomonidan ataladigan tushuncha haqida tasavvurni shakllantirish imkonini beradi.
Terminologik meʼyor umum lisoniy meʼyorga asoslanadi, biroq unga mos kelmasligi
ham mumkin. Bular qatoriga sohaviy jargonlarni kiritish mumkin. Jumladan, bir qator
terminologiyalarda mutaxassislar tomonidan qabul qilingan urg‘u o‘zgarishlari, so‘z
yasash qoidalari va h.k. Internet xizmati turlariga elektron sahifa,
elektron pochta,
telekonferentsiya, fayllarni uzatish, domen nomlari,
Telnet IRC yoki Chat
