18
KIRISIW SÁWBETI
Adamlar eń áyyemgi dáwirden baslap átirapında bar bolǵan
nárseler – terek, tas, topıraq, suwdan hám t.b.lardan paydalanǵan.
Sońınan paydalı qazılmalardan temir, mıs, gúmis, altın sıyaqlı
metallardı ayırıp alıwdı úyrengen. Olardı aralastırıp eritip bronza, jez
sıyaqlı quyılmalardı payda ete baslaǵan. Geypara jaǵdaylarda qılısh,
qalqan sıyaqlı urıs quralları ushın qattı material kerek bolıp qalsa,
geyde bezek sıpatında qollanıwǵa (taj, júzik hám t.b.) basqa qásiyetlerge
iye bolǵan materiallar zárúr bolǵan. Olardı jasaw ushın zattıń dúzilisin
úyrenip barıw procesinde tábiyatta ushırasatuǵın materiallardı kóbirek
qollanıp barǵan. Sonıń menen birge insan óziniń toplaǵan bilimlerinen
paydalanıp, jańa qásiyetke iye bolǵan jasalma zatlardı jaratqan
(plastmassalar, polimerler hám t.b.). Bunday bilim hám tájiriybege iye
bolıw ushın insaniyattıń ullı danıshpanları mıńlaǵan jıllar dawamında
miynet etip, ilimiy izertlewler alıp barǵan.
