XAVF TURLARI:
OLIB KELUVCHI OQIBATLARIGA KO’RA
Toliqish, kasallanish, jarohatlanish; (1-rasm)
Halokat,yongin, nurlanish, kuyish; (2-rasm)
Zaharlanish, kasb kasalligi; (3-rasm)
1-RASM 2-RASM 3-RASM
KELIB CHIQISH SOXASIGA KO’RA
Turmushga
Sportga
Yo’1 transportiga
Ishlab chiqarishga
sportga ishlab chiqarishga
TA’SIR DOIRASIGA KO’RA
LOKAL
MAHALLIY
MILLIY
GLOBAL
LOKAL XAVF
GLOBAL XAVF
Taksonomiya-Murakkab hodisa, jarayon tushuncha yoki ob’ektlarni bir sistamaga solish degan ma’noni anglatadi. XAVFLAR TAKSANOMIYASI-xavflarni tartib, qoida bo'yicha joylashtirish ma’nosini anglatadi. Masalan, tabiiy ofat xavflari turli-tuman holda yuz beradi. Bunday xavflarni taksonimiyasini tuzish uchun ularni muayyan sistemaga solib tuziladi.
T ABIIY OFATLARNING TAKSONOMIYASI
Xavflarni taksonomiyasini tuzishda albatta xavflarning tabiatni chuqur o’rganish orqaligina amalga oshirish mumkin. Afsuski hozirga qadar xavflarning yetarlicha to’liq taksonomiyasi yaratilmagan. Bu esa har qanaqa xavfning xavfsizligini ta’minlashni chegaralab qo’yadi.
Xavflarning nomenklaturasi - xavfning muayyan belgisi, xususiyatiga ко`ra sistemaga solingan nom yoki so`zlar ro`yxatini anglatadi.
Masalan, tibbiyotda qo’llaniladigan dori-darmonlar (xavf) nomenklaturasi bir muncha to’liq tuzilgan. Jumladan, Antibiotiklar: TETRASIKLIN, AMPITSILIN, OKSOSILIN, RIOTSILIN, SEFAZOLIN, SEFAMIZIN va boshqalar. Yoki ko’z dorilari: PILOKARPIN, ALBUTSID. Yoki to`qimalardagi og`riqni qoldiruvchi surtmalar: Kapsikam, Fenalgon, Leotongel, Fastumgel, Dolgit
Ammo hozirgi kunda xavflar nomenklaturasi umumiy holda alfavit bo'yicha tuzilgan:
Jumladan: ajal, alanga, aziyat, vakuum, vulqon, vahima, gaz, gerbitsid, dinamik, zo’riqish, yemirilish, yong’in, zahar, zilzila, ifloslanish, ichimlik, iztirob, kuyish, lat yemoq, loyqalanish, momaqaldiroq, magnit maydoni, meteoritlar, radiatsiya, reanimatsiya, tebranish, tok urmoq, urmoq, ultratovush, xujum, xatar, shamol, shovqin, elektr toki, elektr maydoni, ekzema, yaxmalak, yadro zaryadi va boshqalar.
Xavflarni nomenklaturasini bunday tartibda tuzish, insonlar xavfsizligini to’liq ta’minlashda qiyinchilik tug’diradi. Chunki ular muayyan tizimga solinmaganligidan ularning xususiyatlarini to’liq aniqlashda muammolarga duch kelamiz.
Shuning uchun, xavflarning nomenklaturasini tuzishda har bir ob’ekt uchun, ishlab chiqarish jarayoni uchun, sexlar, ish o’rinlari, texnologik jarayonlar, kasblar va boshqa faoliyat o’rinlari uchun tuzilsa maqsadga muvofiq bo’lar edi.
|
