Asosiy qism: Fanning uslubiy jihatdan uzviy ketma-ketligi
Fanning mavzulari mantiqiy ketma-ketlikda keltiriladi. Xar bir mavzuning mohiyati asosiy tushunchalar orqali ochib berilgan. Bunda mavzu bo’yicha talabalarga DTS asosida etkazilishi zarur bo’lgan bilim va ko’nikmalar to’la qamrab olingan. Tashqi muhit omillarining odam organizmiga ta’sirining umumiy qonunlarini, kimyofarmatsevtik preparatlar ishlab chiqarish sanoatida mehnat sharoitini, ish tartibini va ularga qo‘yiladigan gigienik talablar , sog‘liqni saqlash tizimida, xususan farmatsiya yo‘nalishida olib borilayotgan profilaktik chora tadbirlar , aholini sog‘lomlashtirish muammolari haqida fikr yuritiladi. Talabalar mikrobiologiya fanining amaliy va nazariy taraflari bilan tanishib, amaliy qismida atrof muhitga gigienik tavsif berish, tashqi muhit omillarining umumnazariy gigienik asoslarini o‘rganadilar.
Ma’ruza mashg’ulotlari
1.Tibbiyot mikrobiologiyasi xaqida tushuncha va rivojlanish tarixi. Umumiy bakteriologiya: bakteriyalar klassifikasiya morfologiyasi va tuzilishi
Mikrobiologiya fanining tarixi, taraqqiyoti, davrlari mikrobiologiya fanining provizor faoliyatidagi ahamiyati bilan tushuntiriladi. Mikroorganizmlar sistematikasi, nomenklaturasi tushuntirilib, har bir turkumga kiruvchi mikroorganizmlarning morfologik xossalariga tasnif beriladi. Eukriot va prokariot bakteriyalarning struktura tuzilishidagi farqlari va xar bir doimiy, doimiy bo‘lmagan komponentlarning tuzilish,organizmdagi vazifalari xaqida ma’lumot beriladi. Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: diologik yondashuv, muammoli ta’lim, klaster, aqliy xujum, o’z-o’zini nazorat.
2.Bakteriyalarning fiziologiyasi: nafas olishi, oziklanishi, usishi, kupayishi. Ozik muxitlari,ularning klassifikasiyasi
Mikroorganizmlarning fiziologiyasi elementlari: oziqlanish turlari, rejalanish asoslari; nafas olish turlari, o‘sish jarayonlari, ko‘payishidagi xossalari mikroorganizmlarning fermentlarining ahamiyati to‘g‘risida tushuncha.
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: diologik yondashuv, muammoli ta’lim, klaster, aqliy xujum, o’z-o’zini nazorat.
3.Umumiy virusologiya: tuzilishi, klassifikasiyasi, reproduksiyasi. Bakterofaglar
Viruslarning o‘ziga xos xossalari, ularning rejasi, reproduksiyasi jarayonlari haqida ma’lumot berilib morfologik, biologik xossalari bayon etiladi. Viruslar genetikasida rekombinatsiya jarayonlari yoritiladi. Viruslarning integrativ o‘zaro ta’siri kulturalash indikatsiyasi tushuntiriladi. Bakteriofaglar, ularning xossalari, bakteriya xujayralari bilan o‘zaro ta’siri, faglarning amaliyotda qo‘llanilishi bayon etiladi
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: diologik yondashuv, muammoli ta’lim, klaster, aqliy xujum, blits, o’z-o’zini nazorat.
4.Dorivor o‘simliklar xom ashyosining mikroflorasi. O‘simliklarda kasallik qo‘zg‘atuvchi mikroorganizmlar. Tayyor dorilarning mikroflorasi va aniqlash usullari
Dorivor o‘simliklar normal mikroflorasi, dori xom ashyosining mikroorganizmlar bilan ifloslanish manbalari to‘g‘risida ma’lumot berilib, dori preparatlari tayyorlashda sanitar rejimga rioya kilish, sanitar mikrobiologik tekshirish usullarini qo‘llash asoslari, steril dori turlari, dori preparatlarining sterilligini aniqlash usullari tushuntiriladi. Mavzuda steril bo‘lmagan dori preparatlarini mikrobiologik tozaligini o‘rganishga alohida ahamiyat beriladi
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: diologik yondashuv, muammoli ta’lim, klaster, aqliy xujum, blits, o’z-o’zini nazorat.
5.Mikroorganizmlar ekologiyasi. Inson tana normal mikroflorasi.
Odam organizmining normal mikroflorasining axamiyati. Teri. og‘iz bo‘shlig‘i, oshqozon ichak yo‘li mikroflorasi, nafas yo‘llari mikroflorasi axamiyati yoritiladi. Suv, tuproq va xavoda uzoq saqlanuvchi, kasallik tarqatuvchi, sanitar ko‘rsatgich mikroorganizmlar xaqida tushincha beriladi
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: diologik yondashuv, muammoli ta’lim, klaster, aqliy xujum, blits, o’z-o’zini nazorat.
6.Infeksiya xaqida tushuncha. Virulent va patogen mikroorganizmlar.Infeksion kasalliklarni klassifikasiyasi va laboratoriya diagnostika usullari
Infeksiya jarayonining tasnifi bilan boshlanib, infeksion kasallik, parazitizm, patogenlik, virulentlik, kontaminatsiya to‘g‘risida ma’lumot, yuqumli kasalliklarning rivojlanish davrlari, ularga ta’sir etuvchi faktorlar, makro va mikroorganizmlar o‘rtasidagi o‘zaro ta’sir jarayonlari bayon etiladi. Mavzu bakterial toksinlar, ularning turlari, toksinlar, sepsis, epidemiologik tushunchalar to‘g‘risidagi ta’limot bilan yakunlanadi. Infeksiya turlari. Infeksion jarayonlarning yuzaga kelishi va rivojlanishida makroorganizm, tashqi muhit va ijtimoiy sharoitlarning ahamiyati.
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: diologik yondashuv, muammoli ta’lim, klaster, aqliy xujum, blits, o’z-o’zini nazorat.
7.Immunitet, immunitet turlar.Organizmning infeksiyaga qarshi ximoya mexanizmi.
Immunitet, uning moxiyati, immunologiya fani, uning rivojlanishdagi davrda Immun sistema, immunitet turlar, yuqumli va yuqumli bo‘lmagan immunitet reaksiyalari va mexanizmi, fagotsitoz, komplement, interferon, immunologik tolerantlik, allergiya tabiati to‘g‘risida ma’lumot. -T va –V sistemasining xususiyatlari. . Antigenlar ularning klassifikatsiyasi, bakteriya antigeni. Antitelalar ularning tasnif. YUqumli kasalliklarni aniqlashda, tashxis qo‘yishda ishlatiladigan serologik reaksiyalarning turlari. Kasallikdan so‘ng immunitetni aniqlashda antigen va antitelalarning axamiyati. .
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: diologik yondashuv, muammoli ta’lim, klaster, aqliy xujum, blits, o’z-o’zini nazorat.
8.Mikroorganizmlar genetikasi. Mikroorganizmdagi uzgaruvchanlik va ulardan tibbiyotda foydalanish. Vaksinalar va zardoblar.
Mikroorganizmlar genetikasi; bakteriyalar rekombinatsiyasi, transformatsiyasi, transduksiyasi, kon’yugatsiyasi haqida tushuncha, plazmidlar va mutatsiya jarayonining asoslari o‘rgatiladi. Immunobiologik preparatlarning tasnifi, ularning tabiati, olinishi va ishlatilishi. Vaksinalar, ularning turlari, tayyorlanish usullari, ommaviy vaksinatsiya qilish, vaksinatsiyaning samaradorligini aniqlash usullari, zardoblar, immunomodulyatorlar va diagnostik preparatlar to‘g‘risida ma’lumot Mikroorganizmlarga nisbatan faolligini aniqlash usullari (disk va ketma - ket suyultirish metodlari). Antibiotiklarning turlari va nojo‘ya ta’siri.
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: diologik yondashuv, muammoli ta’lim, klaster, aqliy xujum, blits, o’z-o’zini nazorat.
9.Patogen gram manfiy (meningokok va gonokoklar) va gram musbat kokklar.(stafilokokklar, streptokokklar).
Yiringli yallig‘lanish chaqiruvchi patogen va shartli patogen (mikroorganizmlarning) kokklarning umumiy xossalari, morfologiyasi kultural, tinktorial xossalari. Kasalliklarning yuqish yo‘llari, patogenezi, klinikasi, diagnostika usullari, davolash va profilaktikasi.
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: diologik yondashuv, muammoli ta’lim, klaster, aqliy xujum, blits, o’z-o’zini nazorat.
10. Yuqumli ichak kasalliklari. (ichak tayoqchasi). Ovqatdan zaharlanishni keltirib chikaruvchi mikroorganizmlar: salmonellyoz, botulizm
Yuqumli bakterial ichak infeksiyalari to‘g‘risida umumiy ma’lumot berilib, esherixiozlar, qorin tifi, paratif ko‘zg‘atuvchilarining morfologik, tinktorial kultural, fermentativ xossalari ko‘rsatiladi. Kasalliklarning yuqish yo‘llari, patogenezi, klinikasi, diagnostika usullari, davolash va oldini olish uchun ishlatiladi preparatlar o‘rgatiladi Iersiniyalar. Soxta sil va ichak iersiniozi qo‘zg‘atuvchilari.
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: diologik yondashuv, muammoli ta’lim, klaster, aqliy xujum, blits, o’z-o’zini nazorat.
11. Xavo - tomchi orqali yuquvchi infeksiya. (Korinebakterii, mikobakterii).
Nafas yo‘llari yuqumli kasalliklaridan biri ko‘kyo‘tal, bo‘g‘ma kasalligini qo‘zg‘atuvchilarining morfologik, tinktorial, kultural, toksigenlik, fermentativ xossalarini o‘rganish. Bolalarda kasallikning o‘ziga xos klinik ko‘rinishi va yuqish yo‘llari. Sil mikobakteriyalarining turlari, kultural xususiyatlari, chidamlilik kasallikning klinikasi, diagnostika, davolash va profilaktikada ishlatiladigan preparatlarini tushuntirish. Mikozlar xaqida umumiy tushuncha va ularning tasnifi . Parazitozlar (sodda jonivorlar va gelmentlar) qo‘zg‘atuvchi kasalliklar. Lyamblioz qo‘zg‘atuvchilari.
Maxov kasalligi qo‘zg‘atuvchilari
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: diologik yondashuv, muammoli ta’lim, klaster, aqliy xujum, blits, o’z-o’zini nazorat.
12. Sodda patogen jonivorlar. (Bezgak, leyshmanioz).Zamburug’lar keltirib chiqaradigan infeksiya. (dermatomikozlar, kandidozlar)
Sodda bir xujayralilar bakteriya va zamburug’lardan farqli o’laroq murakkab funksional tuzilishga ega.Sodda bir xujayrali organizmlarning barchasi Protozoa olamiga,Animalia kenja olamiga kiritilgan bo’lib, ular 5 tipga ajratilgan. Leyshmaniyalar va Tripanosamoz qo‘zg‘atuvchilari. Odamlar uchun ularning 3 tasi – Sarcomastigophora, Sporozoa va Ciliophora patogen xisoblanadi. Dermatofitlarning morfologik va kultural xususiyatlari. Kandida turiga mansub achitqisimon zamburug‘lar. Ularning biologik xususiyatlari yuqish yo‘llari, kasallikni keltiruvchi faktorlar, mikozlarni diagnostikasida laboratoriya tekshirish usullari.
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: diologik yondashuv, muammoli ta’lim, klaster, aqliy xujum, blits, o’z-o’zini nazorat.
13.Patogen anaeroblar. Qoqshol, gazli gangrena, botulizm qo‘zg‘atuvchilari va ularning biologik xususiyatlari
Patogen anaeroblarning o‘ziga xos xossalari, jarohatli infeksiyalarga kiruvchi gazli gangrena, oziq-ovqat toksiko infeksiyalarga kiruvchi botulizm, nerv sistemasining jarohatlanishi bilan xarakterlanadigan qoqshol kasalligi atroflicha muhokama kilinib, diagnostika, davolash usullarini tushuntirish. Kasalliklarni oldini olishda ishlatiladigagn vaksina va immun preparatlar. Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: diologik yondashuv, muammoli ta’lim, klaster, aqliy xujum, blits, o’z-o’zini nazorat.
14. Patogen zoonoz o’ta xafli bakteriyalar. Kuydirgi, vabo qo’zg’atuvchilari
Patogen zoonoz o‘ta xavfli kasallik chaqiruvchi bakteriyalarning umumiy xossalari, ekologo-epidemiologik aspektrlari, qo‘zg‘atuvchilarning yuqish yo‘llari, kemiruvchilarning axamiyati to‘g‘risida tushuncha beriladi. Kasalliklarning epidemiologiyasi, patogeneziga alohida urg‘u beriladi. Kuydirgi, toun, brutsellyoz klinikasi, diagnostika usullari, davolash va oldini olish uchun ishlatiladigan preparatlar tushuntiriladi Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: diologik yondashuv, muammoli ta’lim, klaster, aqliy xujum, blits, o’z-o’zini nazorat.
16. Patogen spiroxetalar. Zaxm, qo’zg’atuvchilari. Mikrobiologik xususiyatlari. Rikketsiozlar. Toshmali tif qo’zg’atuvchilari
Spiroxetalarning tuzilishining o‘ziga xos xususiyatlari, ularning tasnifi. Zaxm, qaytalama tif qo‘zg‘atuvchilarining yuqish yo‘llari, diagnozini laboratoriya shiroitida aniqlash, kasallik patogeneziga ta’rif beriladi. Kasallikni erta aniqlashda ishlatiladigan tekshirish usulari. Profilaktikasi. Rikketsiyalarning morfologiyasi va kultural xususiyatlari. Kasalliklarni tarqalishida transmissiv yo‘l va qon so‘ruvchi hashoratlarning ahamiyati tushuntiriladi. Toshmali tif kasalligini laboratoriya diagnostikasi va oldini olish, davolash ishlari yoritiladi
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: diologik yondashuv, muammoli ta’lim, klaster, aqliy xujum, blits, o’z-o’zini nazorat.
16. Virusli kasalliklar. (Gripp, qizamiq).
Viruslarning yuqori nafas yo‘lini jarohatlanishi bilan o‘tadigan epidemik kasalliklar to‘g‘risida ma’lumot. Gripp, qizamiq qo‘zg‘atuvchilarining xossalari kasallik patogenezi, klinikasi, laborator diagnostikasi, spetsifik davolash va oldini olish usullari. Qutirish kasalligining tarqalishida yovvoi xayvonlarning roli va uning tabiatda aylanib yurishida viruslarning chivdamliligi. Kasallikning patogenezi va vaksinaning axamiyati. Gerpes viruslar. Oddiy gerpes virusi. Suvchechak va o‘rab oluvchi temiratki viruslari. Poksviruslar oilasi. Chinchechak virusi
17. Gepata va rabdoviruslar. (gepatit,qutirish kasalliklari).
Virusli kasalliklarni epidemiya holatida tarqaluvchi turlari beriladi. Gepatit turlari, hajmi ,xususiyatlari va kasallikni kechish ko‘rinishi ,mavsumiylik, laborotoriya tekshirish usullaridagi farqlari ko‘rsatiladi. Viruslarning morfologik, antigen xususiyati, patogenlik faktorlari, epidemiologiyasi, kasallik patogenezi, klinikasi, laboratoriya diagnostikasi, davolash va oldini olish yo‘llari o‘rgatish. yoritib beriladi. Enteroviruslar turkumiga kiruvchi poliomielit virusining xususiyatlari, yuqish yo‘llari. Bolalarda kasallikning kechishi, kasallikni oldini olishda ishlatiladigan vaksinalar
18. OITS, Entero-, neyroviruslar ( poliomielit).
OITS ning tarixi, tarqalish yo‘llari va kasallikning yuzaga kelishida immunitetning xususiyati ta’riflanadi. Inson immuntanqislik sindromi virusining morfologik, antigen xususiyati, patogenlik faktorlari, epidemiologiyasi kasalligi patogenezi, klinikasi, laboratoriya diagnostikasi, davolash va oldini olish yo‘llari yoritiladi. Enteroviruslar turkumiga kiruvchi poliomielit virusining xususiyatlari, yuqish yo‘llari. Bolalarda kasallikning kechishi, kasallikni oldini olishda ishlatiladigan vaksinalar
“Mikrobiolofiya ” fani boyicha ma’ruza mashg’ulotining kalendar tematik rejasi
t/r
|
Ma’ruza mavzulari (barcha)
|
soat
|
1
|
Tibbiyot mikrobiologiyasi xaqida tushuncha va rivojlanish tarixi. Umumiy bakteriologiya: bakteriyalar klassifikasiya morfologiyasi va tuzilishi.
|
2
|
2
|
Bakteriyalarning fiziologiyasi: nafas olishi, oziklanishi, usishi, kupayishi. Ozik muxitlari,ularning klassifikasiyasi.
|
2
|
3
|
Umumiy virusologiya: tuzilishi, klassifikasiyasi, reproduksiyasi. Bakterofaglar.
|
2
|
4
|
Dorivor o’simliklar xom ashyosining mikroflorasi. O’simliklarda kasallik qo’zg’atuvchi mikroorganizmlar. Tayyor dorilarning mikroflorasi va aniqlash usullari.
|
2
|
5
|
Mikroorganizmlar ekologiyasi. Inson tana normal mikroflorasi.
|
2
|
6
|
Infeksiya xaqida tushuncha. Virulent va patogen mikroorganizmlar.Infeksion kasalliklarni klassifikasiyasi va laboratoriya diagnostika usullari.
|
2
|
7
|
Immunitet, immunitet turlar.Organizmning infeksiyaga qarshi ximoya mexanizmi.
|
2
|
8
|
Mikroorganizmlar genetikasi. Mikroorganizmdagi uzgaruvchanlik va ulardan tibbiyotda foydalanish. Vaksinalar va zardoblar.
|
2
|
9
|
Patogen gram manfiy (meningokok va gonokoklar) va gram musbat kokklar.(stafilokokklar, streptokokklar).
|
2
|
10
|
Yuqumli ichak kasalliklari. (ichak tayoqchasi). Ovqatdan zaharlanishni keltirib chikaruvchi mikroorganizmlar: salmonellyoz, botulizm
|
2
|
11
|
Xavo - tomchi orqali yuquvchi infeksiya. (Korinebakterii, , mikobakterii)
|
2
|
12
|
Sodda patogen jonivorlar. (Bezgak, leyshmanioz).Zamburug’lar keltirib chiqaradigan infeksiya. (dermatomikozlar, kandidozlar)
|
2
|
13
|
Patogen anaeroblar. Qoqshol, gazli gangrena, botulizm qo’zg’atuvchilari va ularning biologik xususiyatlari.
|
2
|
14
|
Patogen zoonoz o’ta xafli bakteriyalar. Kuydirgi, vabo qo’zg’atuvchilari.
|
2
|
16
|
Patogen spiroxetalar. Zaxm, qo’zg’atuvchilari. Mikrobiologik xususiyatlari. Rikketsiozlar. Toshmali tif qo’zg’atuvchilari.
|
2
|
16
|
Virusli kasalliklar. (Gripp, qizamiq)
|
2
|
17
|
Gepata va rabdoviruslar. (gepatit,qutirish kasalliklari)
|
2
|
18
|
OITS, Entero-, neyroviruslar ( poliomielit)
|
2
|
Laboratoriya mashg‘ulotlarining mazmuni
1.Mikrobiologiya laboratoriyasining tuzilishi va uning jixozlanishi. Laboratoriyada ishlash qoidasi. Surtma tayyorlash texnikasi. Oddiy bo’yash usullari
Laboratoriya turlari va ularning jihozlari: mikroskop va uning turlari, termostat ishlash prinsipi, avtokalav va distilyator aparatlari.
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: diologik yondashuv, klaster, » Qopdagi mushuk», » Galereya bo’ylab tur» ,o’z-o’zini nazorat.
2. Mikroorganizmlar morfologiyasi, strukturasi, bakteriyalarning kimyoviy tarkibi.Murakkab bo’yash usullari va axamiyati.
Mikroorganizmlar sistematikasi, nomenklaturasi tushuntirilib, har bir turkumga kiruvchi mikroorganizmlarning morfologik xossalariga tasnif beriladi.
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: diologik yondashuv, klaster, » Qopdagi mushuk», » Galereya bo’ylab tur» ,o’z-o’zini nazorat.
3. Mikroorganizmlar fiziologiyasi: ozik muxitlari, ularning klassifikasiyasi.nafas olishi, o’sishi va ko’payishi. Aerob va anaerob bakteriyalarni sof kulturasi.
Sterilizasiya, dezinfeksiya, aseptika va antiseptika.Antibiotiklar, ularning klassifikasiyasi. Mikroorganizmlarning antibiotiklarga sezgirligini aniklash usullari.
Mikroorganizmlarning fiziologiyasi elementlari: oziqlanish turlari, rejalanish asoslari; nafas olish turlari, o‘sish jarayonlari, ko‘payishidagi xossalari mikroorganizmlarning fermentlarining ahamiyati to‘g‘risida tushuncha. Aseptika, antiseptika tushunchalariga ta’rif beriladi. Sterilizatsiya va uning turlari (pasterilizsiya, tindalizatsiya va mexanik sterillash), filtirlash va sterilizatsiyada foydalaniladigan apparatlar, ularning ishlash prinsiplari.
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: diologik yondashuv, klaster, » Qopdagi mushuk», » Galereya bo’ylab tur» ,o’z-o’zini nazorat.
4. Umumiy virusologiya: tuzilishi, klassifikasiyasi, reproduksiyasi. Bakterofaglar
Viruslarning o‘ziga xos xossalari, ularning rejasi, reproduksiyasi jarayonlari haqida ma’lumot berilib morfologik, biologik xossalari bayon etiladi. Viruslar genetikasida rekombinatsiya jarayonlari yoritiladi. Viruslarning integrativ o‘zaro ta’siri kulturalash indikatsiyasi tushuntiriladi.
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: diologik yondashuv, klaster, » Qopdagi mushuk», » Galereya bo’ylab tur» ,o’z-o’zini nazorat.
5. Dorivor o’simliklar xom ashyosining mikroflorasi. O’simliklarda kasallik qo’zg’atuvchi mikroorganizmlar. Tayyor dorilarning mikroflorasi va aniqlash usullari
Dorivor o‘simliklar normal mikroflorasi, dori xom ashyosining mikroorganizmlar bilan ifloslanish manbalari to‘g‘risida ma’lumot berilib, dori preparatlari tayyorlashda sanitar rejimga rioya kilish, sanitar mikrobiologik tekshirish usullarini qo‘llash asoslari, steril dori turlari, dori preparatlarining sterilligini aniqlash usullari tushuntiriladi.
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: diologik yondashuv, klaster, » Qopdagi mushuk», » Galereya bo’ylab tur» ,o’z-o’zini nazorat.
6. Mikroorganizmlar ekologiyasi. Inson tana normal mikroflorasi
Inson organizmining normal mikroflorasining axamiyati. Teri. og‘iz bo‘shlig‘i, oshqozon ichak yo‘li mikroflorasi, nafas yo‘llari mikroflorasi axamiyati yoritiladi.
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: diologik yondashuv, klaster, » Qopdagi mushuk», » Galereya bo’ylab tur» ,o’z-o’zini nazorat.
7. Infeksiya xaqida tushuncha. Virulent va patogen mikroorganizmlar.Infeksion kasalliklarni klassifikasiyasi va laboratoriya diagnostika usullari
Infeksiya jarayonining tasnifi bilan boshlanib, infeksion kasallik, parazitizm, patogenlik, virulentlik, kontaminatsiya to‘g‘risida ma’lumot, yuqumli kasalliklarning rivojlanish davrlari, ularga ta’sir etuvchi faktorlar, makro va mikroorganizmlar o‘rtasidagi o‘zaro ta’sir jarayonlari bayon etiladi.
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: diologik yondashuv, klaster, » Qopdagi mushuk», » Galereya bo’ylab tur» ,o’z-o’zini nazorat.
8. Immunitet, immunitet turlar. Organizmning immun xolatiga baxo berish usullari
Immunitet, uning moxiyati, immunologiya fani, uning rivojlanishdagi davrda Immun sistema, immunitet turlar, yuqumli va yuqumli bo‘lmagan immunitet reaksiyalari va mexanizmi, fagotsitoz, komplement, interferon, immunologik tolerantlik, allergiya tabiati to‘g‘risida ma’lumot. -T va –V sistemasining xususiyatlari. .
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: diologik yondashuv, klaster, » Qopdagi mushuk», » Galereya bo’ylab tur» ,o’z-o’zini nazorat.
9. Mikroorganizmlar genetikasi. Mikroorganizmdagi uzgaruvchanlik va ulardan tibbiyotda foydalanish. Vaksinalar va zardoblar.
Mikroorganizmlar genetikasi; bakteriyalar rekombinatsiyasi, transformatsiyasi, transduksiyasi, kon’yugatsiyasi haqida tushuncha, plazmidlar va mutatsiya jarayonining asoslari o‘rgatiladi.
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: diologik yondashuv, klaster, » Qopdagi mushuk», » Galereya bo’ylab tur» ,o’z-o’zini nazorat.
10. Patogen gram manfiy (meningokok va gonokoklar) va gram musbat kokklar.(stafilokokklar, streptokokklar)
Yiringli yallig‘lanish chaqiruvchi patogen va shartli patogen (mikroorganizmlarning) kokklarning umumiy xossalari, morfologiyasi kultural, tinktorial xossalari.
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: diologik yondashuv, klaster, » Qopdagi mushuk», » Galereya bo’ylab tur» ,o’z-o’zini nazorat.
11. Yuqumli ichak kasalliklari, ichak tayoqchasi mikrobiologik xususiyatlari. Ovqatdan zaharlanishni keltirib chikaruvchi mikroorganizmlar: salmonellyoz, botulizm
Yuqumli bakterial ichak infeksiyalari to‘g‘risida umumiy ma’lumot berilib, esherixiozlar, qorin tifi, paratif ko‘zg‘atuvchilarining morfologik, tinktorial kultural, fermentativ xossalari ko‘rsatiladi
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: diologik yondashuv, klaster, » Qopdagi mushuk», » Galereya bo’ylab tur» ,o’z-o’zini nazorat.
12. Xavo - tomchi orqali yuquvchi infeksiya. (Korinebakteriya, mikobakteriya)
Nafas yo‘llari yuqumli kasalliklaridan biri ko‘kyo‘tal, bo‘g‘ma kasalligini qo‘zg‘atuvchilarining morfologik, tinktorial, kultural, toksigenlik, fermentativ xossalarini o‘rganish.
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: diologik yondashuv, klaster, » Qopdagi mushuk», » Galereya bo’ylab tur» ,o’z-o’zini nazorat.
13. Sodda patogen jonivorlar. (Bezgak, leyshmanioz).Zamburug’lar keltirib chiqaradigan infeksiya. (dermatomikozlar, kandidozlar)
Sodda bir xujayralilar bakteriya va zamburug’lardan farqli o’laroq murakkab funksional tuzilishga ega.Sodda bir xujayrali organizmlarning barchasi Protozoa olamiga,Animalia kenja olamiga kiritilgan bo’lib, ular 5 tipga ajratilgan. Leyshmaniyalar va Tripanosamoz qo‘zg‘atuvchilari. Odamlar uchun ularning 3 tasi – Sarcomastigophora, Sporozoa va Ciliophora patogen xisoblanadi. Dermatofitlarning morfologik va kultural xususiyatlari. Kandida turiga mansub achitqisimon zamburug‘lar. Ularning biologik xususiyatlari yuqish yo‘llari, kasallikni keltiruvchi faktorlar, mikozlarni diagnostikasida laboratoriya tekshirish usullari.
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: diologik yondashuv, muammoli ta’lim, klaster, aqliy xujum, blits, o’z-o’zini nazorat.
14.Patogen anaeroblar. Qoqshol, gazli gangrena, botulizm qo‘zg‘atuvchilari va ularning mikrobiologik xususiyatlari
Patogen anaeroblarning o‘ziga xos xossalari, jarohatli infeksiyalarga kiruvchi gazli gangrena, oziq-ovqat toksiko infeksiyalarga kiruvchi botulizm, nerv sistemasining jarohatlanishi bilan xarakterlanadigan qoqshol kasalligi atroflicha muhokama kilinib, diagnostika, davolash usullarini tushuntirish.
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: diologik yondashuv, klaster, » Qopdagi mushuk», » Galereya bo’ylab tur» ,o’z-o’zini nazorat.
15. Patogen zoonoz o’ta xafli bakteriyalar. (Kuydirgi, vabo qo’zg’atuvchilari.)
Patogen zoonoz o‘ta xavfli kasallik chaqiruvchi bakteriyalarning umumiy xossalari, ekologo-epidemiologik aspektrlari, qo‘zg‘atuvchilarning yuqish yo‘llari, kemiruvchilarning axamiyati to‘g‘risida tushuncha beriladi.
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: diologik yondashuv, klaster, » Qopdagi mushuk», » Galereya bo’ylab tur» ,o’z-o’zini nazorat.
16. Patogen spiroxetalar. (Zaxm qo’zg’atuvchilari) Rikketsiozlar. (Toshmali tif qo’zg’atuvchilari)
Spiroxetalarning tuzilishining o‘ziga xos xususiyatlari, ularning tasnifi. Zaxm, qaytalama tif qo‘zg‘atuvchilarining yuqish yo‘llari, diagnozini laboratoriya shiroitida aniqlash, kasallik patogeneziga ta’rif beriladi.
Rikketsiyalarning morfologiyasi va kultural xususiyatlari. Kasalliklarni tarqalishida transmissiv yo‘l va qon so‘ruvchi hashoratlarning ahamiyati tushuntiriladi.
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: diologik yondashuv, klaster, » Qopdagi mushuk», » Galereya bo’ylab tur» ,o’z-o’zini nazorat.
17. Virusli kasalliklar. (Gripp, qizamiq) Gepata viruslari
Viruslarning yuqori nafas yo‘lini jarohatlanishi bilan o‘tadigan epidemik kasalliklar to‘g‘risida ma’lumot. Gripp, qizamiq qo‘zg‘atuvchilarining xossalari kasallik patogenezi, klinikasi, laborator diagnostikasi, spetsifik davolash va oldini olish usullari.
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: diologik yondashuv, klaster, » Qopdagi mushuk», » Galereya bo’ylab tur» ,o’z-o’zini nazorat.
18. Rabdovirus. (qutirish).OITS,Entero-, neyroviruslar (poliomielit)
Virusli kasalliklarni epidemiya holatida tarqaluvchi turlari beriladi. Gepatit turlari, hajmi, xususiyatlari va kasallikni kechish ko‘rinishi ,mavsumiylik, laborotoriya tekshirish usullaridagi farqlari ko‘rsatiladi.
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: diologik yondashuv, klaster, » Qopdagi mushuk», » Galereya bo’ylab tur», o’z-o’zini nazorat.
“Mikrobiologiya” fani bo’yicha laboratoriya mashg’ulotining малумотлар
№
|
MАShG’ULOTLАR NOMI
|
Soаt
|
1
|
Mikrobiologiya laboratoriyasining tuzilishi va uning jixozlanishi. Laboratoriyada ishlash qoidasi. Surtma tayyorlash texnikasi. Oddiy bo’yash usullari.
|
4
|
Laboratoriya ishi№1: Yeruglik mikroskopida immersion sistemani kullashni urganish.
|
2
|
Mikroorganizmlar morfologiyasi, strukturasi, bakteriyalarning kimyoviy tarkibi.Murakkab bo’yash usullari va axamiyati.
|
4
|
Laboratoriya ishi№2: Patologik material ekilgan zich va suyuk ozik muxitlardan preparat tayerlash,fiksasiya kilish.oddiy va murakkab buyash usullaridan foydalanish
|
3
|
Mikroorganizmlar fiziologiyasi: ozik muxitlari, ularning klassifikasiyasi.nafas olishi, o’sishi va ko’payishi. Aerob va anaerob bakteriyalarni sof kulturasi.
Sterilizasiya, dezinfeksiya, aseptika va antiseptika.Antibiotiklar, ularning klassifikasiyasi. Mikroorganizmlarning antibiotiklarga sezgirligini aniklash usullari.
|
4
|
Laboratoriya ishi№3: Aerob va anaerob bakteriyalarning sof kulturasini ajratish va ularni identifikasiya kilish Kogozli disk usulida bakteriyalarning antibiotiklarga sezuvchanligini aniklash. Zich va suyuk ozik muxitlarda patologik materialdagi bakterial kulturani ekishni o’tkazish.
|
4
|
Umumiy virusologiya: tuzilishi, klassifikasiyasi, reproduksiyasi. Bakterofaglar.
|
4
|
Laboratoriya ishi№4: Bakteriyalarni fagotiplarga ajratishni utkazish
|
5
|
Dorivor o’simliklar xom ashyosining mikroflorasi. O’simliklarda kasallik qo’zg’atuvchi mikroorganizmlar. Tayyor dorilarning mikroflorasi va aniqlash usullari.
|
4
|
Laboratoriya ishi№5: Tayyor dorilarning sterilligini aniqlash.
|
6
|
Mikroorganizmlar ekologiyasi. Inson tana normal mikroflorasi.
|
4
|
Laboratoriya ishi№6: Odam organizmi normal mikroflorasining mikdor va sifat tarkibini aniklash va olingan natijaga baxo berish.
|
7
|
Infeksiya xaqida tushuncha. Virulent va patogen mikroorganizmlar.Infeksion kasalliklarni klassifikasiyasi va laboratoriya diagnostika usullari
|
4
|
Laboratoriya ishi№7 :Institut vivariysiga tashrif.Biologik tekshirish usullarini o’rganish.
|
8
|
Immunitet, immunitet turlar. Organizmning immun xolatiga baxo berish usullari
|
4
|
9
|
Mikroorganizmlar genetikasi. Mikroorganizmdagi uzgaruvchanlik va ulardan tibbiyotda foydalanish. Vaksinalar va zardoblar.
|
4
|
10
|
Patogen gram manfiy (meningokok va gonokoklar) va gram musbat kokklar.(stafilokokklar, streptokokklar)
|
4
|
Laboratoriya ishi№8Patologik material ekilgan bulonli va agarli mikrob kulturasidan nativ preparat tayerlash.
|
11
|
Yuqumli ichak kasalliklari, ichak tayoqchasi mikrobiologik xususiyatlari. Ovqatdan zaharlanishni keltirib chikaruvchi mikroorganizmlar: salmonellyoz, botulizm.
|
4
|
12
|
Xavo - tomchi orqali yuquvchi infeksiya. (Korinebakteriya, mikobakteriya)
|
4
|
13
|
Sodda patogen jonivorlar. (Bezgak, leyshmanioz).Zamburug’lar keltirib chiqaradigan infeksiya. (dermatomikozlar, kandidozlar)
|
4
|
14
|
Patogen anaeroblar. Qoqshol, gazli gangrena, qo’zg’atuvchilari.
Vozbuditeli gazovoy gangreni i stolbnyaka.
|
4
|
15
|
Patogen zoonoz o’ta xafli bakteriyalar. (Kuydirgi, vabo qo’zg’atuvchilari.)
|
4
|
16
|
Patogen spiroxetalar. (Zaxm qo’zg’atuvchilari) Rikketsiozlar. (Toshmali tif qo’zg’atuvchilari)
|
4
|
Laboratoriya ishi№9 Korongilashtirilgan kuruv maydonida mikroskopiya
|
17
|
Virusli kasalliklar. (Gripp, qizamiq) Gepata viruslari.
|
4
|
18
|
Rabdovirus. (qutirish).OITS,Entero-, neyroviruslar (poliomielit)
|
4
|
Mustaqil ta’limni tashkil etishning shakli va mazmuni
Talabaning mustaqil ishi o‘rganilayotgan mavzu yuzasidan kengaytirilgan ma’lumotlar yig‘ish. Uy vazifasini bajarish, qo’shimcha darslik va adabiyotlardan yangi bilimlarni mustaqil o’rganish, kerakli ma’lumotlarni izlash va ularni topish yo’llarini aniqlash, internet tarmoqlardan foydalanib ma’lumotlar to’plash va ilmiy ilmiy izlanishlar olib boorish, ilmiy to’garak doirasida yoki mustaqil ravishda ilmiy manbalardan foydalanib ilmiy maqola va ma’ruzalar tayorlash kabilar talabalarning darsda olgan bilimlarini chuqurlashtiradi, ularning mustaqil fikrlash va ijodiy qobiliyatini rivojlantiradi. Buning uchun axborot texnologiyalarining imkoniyatlaridan keng foydalanish, olingan ma’lumotlarni mustaqil ravishda ishlab chiqish bo‘lib, uning turlari va shakllari referat, slayd, tahlil natijalarining jadvallari, mavzular bo‘yicha informatsion vositalardan olingan adabiyotlar ro‘yxati, me’yoriy texnik hujjatlarning nusxalari ko‘rinishida bo‘lishi mumkin. Mustaqil ishga mo‘ljallangan mavzular va topshiriqlar talabaning mustaqil ishini tashkil etish bo‘yicha kafedrada ishlab chiqilgan va muntazam yangilanib boradigan uslubiy qo‘llanmalarda keng yoritilgan.
№
|
Mustaqil ta’lim mavzulari
|
Berilgan topshiriqlar
|
Bajarish muddati
|
Hajmi
(soatda)
|
1
|
Bakteriyalarning morfologiyasi-rikketsiyalar, aktinomisetlar, xlamidiylar, mikoplazmalar, zamburuglar, sodda jonivorlar.
|
Adabiyotlardan konspekt qilish, filimlar, slaydlar, multimediya tayorlash.
|
2- xaftalar
|
6
|
2
|
Ozik muxitlar, ularning klassifikasiyasi. Mikroorganizmlarning xayoti faoliyatida ishlab chikaradigan maxsulotlari
|
Adabiyotlardan konspekt qilish, filimlar, slaydlar, multimediya tayorlash.
|
3- xafta
|
6
|
3
|
Viruslar, rikketsiyalar, xlamidiyalarni ustirish usullari. Bakteriofaglar, tuzilishi, ajratib olish va kullanilishi. Bakteriolizis xodisasini urganish usullari
|
Adabiyotlardan konspekt qilish, filimlar, slaydlar, multimediya tayorlash.
|
4 - xafta
|
6
|
4
|
Antibiotiklar, ularning klassifikasiyasi. Ximioterapevtik preparatlar.
|
Adabiyotlardan konspekt qilish, filimlar, slaydlar, multimediya tayorlash.
|
5- xafta
|
6
|
5
|
Mikroorganizmlar ekologiyasi. Suv, tuprok, xavo mikroflorasi, ularni urganish usullari. Inson organizmi mikroflorasi va uning yoshga ta’lukligi.usayotgan bola organizmi uchun axamiyati. O’rganish usullari.
|
Adabiyotlardan konspekt qilish, filimlar, slaydlar, multimediya tayorlash.
|
7- xafta
|
6
|
6
|
Organizmning immun xolatiga baxo berish usullari.T-,V- limfositlar. Immun organlar.Serologik usullar.
|
Adabiyotlardan konspekt qilish, filimlar, slaydlar, multimediya tayorlash.
|
8 xafta
|
6
|
7
|
Qorin tifi va paratif A va V qo’zg’atuvchilari, ular xarakteristikasi, laboratoriya diagnostikasi.
|
Adabiyotlardan konspekt qilish, filimlar, slaydlar, multimediya tayorlash.
|
8- xafta
|
6
|
8
|
Aktinomikozlar, bordotelli, legionelli kuzgatuvchilarining xarakteristikasi va kasallikning laboratoriya diagnostikasi
|
Adabiyotlardan konspekt qilish, filimlar, slaydlar, multimediya tayorlash.
|
10- xafta
|
6
|
9
|
O’lat, brusellyoz, qaytalama tif kuzgatuvchilarining xarakteristikasi va kasallikning laboratoriya diagnostikasi
|
Adabiyotlardan konspekt qilish, filimlar, slaydlar, multimediya tayorlash.
|
11- xafta
|
6
|
10
|
Mikoplazmalar, xlamidiyalar va klebsiellalar. Ular chakiradigan kasalliklar. qo’zg’atuvchilarining xossalari, kasallikning lab. diagn-si
|
Adabiyotlardan konspekt qilish, filimlar, slaydlar, multimediya tayorlash.
|
13- xafta
|
6
|
11
|
Rikketsiozlar: toshmali tif, Ku- isitmasi.kuzgatuvchilarining xarakteristikasi va kasallikning laboratoriya diagnostikasi.
|
Adabiyotlardan konspekt qilish, filimlar, slaydlar, multimediya tayorlash.
|
16- xafta
|
7
|
12
|
Entero-, neyroviruslar va Koksaki, YeSNO, poliomielit kasalliklarining laboratoriya diagnostikasi.
|
Adabiyotlardan konspekt qilish, filimlar, slaydlar, multimediya tayorlash.
|
18- xafta
|
7
|
Mikrobiologiya fanidan talabalar bilimini reyting tizimi asosida baholash mezonlari
Mazkur mezon O’zbekiston Respublikasi Adliya vazirligida 2010 yil 26 avgustda 1981-son bilan davlat ro’yhatidan qayta o’tkazilgan O’zbekiston Respublikasi Oliy va O’rta maxsus ta'lim vazirligini «Oliy ta'lim muassasalarida talabalar bilimini nazorat qilish va baholashning reyting tizimi to’g’risidagi nizomga o’zgartirish va qo’shimchilar kiritish haqida» 2010 yil 25 avgustdagi 333-son buyrug’i asosida tuzildi.
Fan bo’yicha talabalarning bilim saviyasi va o’lashtirish darajasining Davlat ta’lim standartlariga muvofiqligini ta’minlash uchun quyidaginazorat turlari o’tkaziladi:
joriy asosida nazorat (JN)-talabaningfan mavzulari bo’yicha bilim amaliy ko’nikma darajasini aniqlash va baholash usuli. Joriy baholash fanning hususiyatidan kelib chiqqan holda amaliy mashg’ulotlarda og’zaki so’rov, test o’tkazish, suhbat, nazorat ishi, kollekvium, uy vazifalarini tekshirish va shu kabi boshqa shakllarda o’tkazilishi mumkin;
oraliq nazorat (ON)-semestr davomida o’quv dasturining tegishli(fanlarning bir necha mavzularini o’z ichiga olgan) bo’limi tugalangandan keyin talabaning nazariy bilim va amaliy ko’nikma darajasini aniqlash va baholash usuli. Oraliq nazorat bir semestrda ikki marta o’tkaziladi va shakli usuli. Oraliq nazorat bir semestrda ikki marta o’tkaziladi va shakli (yozma, og’zaki, test va ko’hokazo) o’quv faniga ajratilgan umumiy soatlar hajmidan kelib chiqqan holda belgilanadi;
yakuniy nazorat (YN)- semester yakunida mikrobiologiya fani bo’icha nazariy bilim va amaliy ko’nikmalarni talabalar tomonidan o’zlashtirish darajasini baholash usuli. Yakuniy nazorat asosan tayanch tushuncha va iboralarga asoslangan “yozma ish, test” shaklida o’tkaziladi.
ON o‘tkazish jarayoni kafedra mudiri tomonidan tuzilgan komissiya ishtirokida muntazam ravishda o‘rganib boriladi va uni o‘tkazish tartiblari buzilgan hollarda, ON natijalari bekor qilinishi mumkin. Bunday hollarda ON qayta o‘tkaziladi.
Oliy ta’lim muassasasi rahbarining buyrug‘i bilan ichki nazorat va monitoring bo‘limi rahbarligida tuzilgan komissiya ishtirokida YaN ni o‘tkazish jarayoni muntazam ravishda o‘rganib boriladi va uni o‘tkazish tartiblari buzilgan hollarda, YAN natijalari bekor qilinishi mumkin. Bunday hollarda YaN qayta o‘tkaziladi.
Talabaning bilim saviyasi, ko‘nikma va malakalarini nazorat qilishning reyting tizimi asosida talabaning fan bo‘yicha o‘zlashtirish darajasi ballar orqali ifodalanadi.
«Mikrobiologiya» fani bo‘yicha talabalarning semestr davomidagi o‘zlashtirish ko‘rsatkichi 100 ballik tizimda baholanadi.
Ushbu 100 ball baholash turlari bo‘yicha quyidagicha taqsimlanadi:
YaN. -30 ball, qolgan 70 ball esa JN. -50 ball va ON. -20 ball qilib taqsimlanadi.
Ball
|
Baho
|
Talabalarning bilim darajasi
|
86-100
|
A’lo
|
Xulosa va qaror qabul qilish. Ijodiy fikrlay olish. Mustaqil mushohada yurita olish. Olgan bilimlarini amalda qo‘llay olish. Mohiyatini tushuntirish. Bilish, aytib berish. Tasavvurga ega bo‘lish.
|
71-85
|
Yax-shi
|
Mustaqil mushohada qilish. Olgan bilimlarini amalda
qo‘llay olish. Mohiyatini tushuntirish. Bilish, aytib berish.
Tasavvurga ega bo‘lish.
|
55-70
|
Qoni-qarli
|
Mohiyatini tushuntirish. Bilish, aytib berish
Tasavvurga ega bo‘lish.
|
0-54
|
Qoni-qarsiz
|
Aniq tasavvurga ega bo‘lmaslik. Bilmaslik.
|
Fan bo‘yicha saralash bali 55 ballni tashkil etadi. Talabaning saralash balidan past bo‘lgan o‘zlashtirishi reyting daftarchasida qayd etilmaydi.
Talabalarning o‘quv fani bo‘yicha mustaqil ishi joriy, oraliq va yakuniy nazoratlar jarayonida tegishli topshiriqlarni bajarishi va unga ajratilgan ballardan kelib chiqqan holda baholanadi.
Talabaning fan bo‘yicha reytingi quyidagicha aniqlanadi:
V*O
R=---------,
100
bu erda: V- semestrda fanga ajratilgan umumiy o‘quv yuklamasi (soatlarda);
O‘ -fan bo‘yicha o‘zlashtirish darajasi (ballarda).
Fan bo‘yicha joriy va oraliq nazoratlarga ajratilgan umumiy ballning 55 foizi saralash ball hisoblanib, ushbu foizdan kam ball to‘plagan talabayakuniy nazoratga kiritilmaydi.
Joriy JN va oraliq ON turlari bo‘yicha 55 bal va undan yuqori balni to‘plagan talaba fanni o‘zlashtirgan deb hisoblanadi va ushbu fan bo‘yicha yakuniy nazoratga kirmasligiga yo‘l qo‘yiladi.
Talabaning semestr davomida fan bo‘yicha to‘plagan umumiy bali har bir nazorat turidan belgilangan qoidalarga muvofiq to‘plagan ballari yig‘indisiga teng.
ON va YaN turlari kalendar tematik rejaga muvofiq dekanat tomonidan tuzilgan reyting nazorat jadvallari asosida o‘tkaziladi. YaN semestrning oxirgi 2 haftasi mobaynida o‘tkaziladi.
JN va ON nazoratlarda saralash balidan kam ball to‘plagan va uzrli sabablarga ko‘ra nazoratlarda qatnasha olmagan talabaga qayta topshirish uchun, navbatdagi shu nazorat turigacha, so‘nggi joriy va oraliq nazoratlar uchun esa yakuniy nazoratgacha bo‘lgan muddat beriladi.
Talabaning semestrda JN va ON turlari bo‘yicha to‘plagan ballari shbu nazorat turlari umumiy balining 55 foizidan kam bo‘lsa yoki semestr yakuniy joriy, oraliq va yakuniy nazorat turlari bo‘yicha to‘plagan ballari yig‘indisi 55 baldan kam bo‘lsa, u akademik qarzdor deb hisoblanadi. Talaba nazorat natijalaridan norozi bo‘lsa, fan bo‘yicha nazorat turi natijalari e’lon qilingan vaqtdan boshlab bir kun mobaynida fakultet dekaniga ariza bilan murojaat etishi mumkin. Bunday holda fakultet dekanining taqdimnomasiga ko‘ra rektor buyrug‘i bilan 3 (uch) a’zodan kam bo‘lmagan tarkibda apellyasiya komissiyasi tashkil etiladi.
Apellyasiya komissiyasi talabalarning arizalarini ko‘rib chiqib, shu kunning o‘zida xulosasini bildiradi. Baholashning o‘rnatilgan talablar asosida belgilangan muddatlarda o‘tkazilishi hamda rasmiylashtirilishi fakultet dekani, kafedra muduri, o‘quv-uslubiy boshqarma hamda ichki nazorat va monitoring bo‘limi tomonidan nazorat qilinadi.
Baholashning o’rnatilgan talablar asosida belgilangan muddatlarda o’tkazilishi hamda rasmiylashtirilishi fakultet dekani, kafedra mudiri, o’quv-uslubiy boshqarma hamda ichki nazorat va monitoring bo’limi tomonidan nazorat qilinadi.
Talabalar ON dan to‘playdigan ballarning namunaviy mezonlari
Ballar
|
Baho
|
17,0-20,0
|
A’lo
|
16,9-14,0
|
Yaxshi
|
13,9-11,0
|
Qoniqarli
|
11,0 dan kam
|
Qoniqarsiz
|
Talabalar JN dan to‘playdigan ballarning namunaviy mezonlari
№
|
Ballar
|
Baho
|
Talabaning bilim darajasi
|
1
|
5
|
A’lo
|
Xulosa va qaror qabul qilish; ijodiy fikrlash olish; mustaqil mushohada yurita olish; olgan bilimlarini amalda qo‘llay olish; mohiyatini tushunish; bilish, aytib berish; tasavvurga ega bo‘lish.
|
2
|
4
|
Yaxshi
|
Mustaqil mushohada yurita olish; olgan bilimlarini amalda qo‘llay olish; mohiyatini tushunish; bilish, aytib berish; tasavvurga ega bo‘lish.
|
3
|
3
|
Qoniqarli
|
Mohiyatini tushunish; bilish, aytib berish; tasavvurga ega bo‘lish.
|
4
|
2
|
Qoniqarsiz
|
Aniq tasavvurga ega bo‘lmaslik; bilmaslik.
|
Yakuniy nazorat “Yozma ish” shaklida belgilangan bo‘lsa, u holda yakuniy nazorat 30 ballik “Yozma ish” variantlari asosida o‘tkaziladi.
Agar yakuniy nazorat markazlashgan test asosida tashkil etilgan bo‘lib fan bo‘yicha yakuniy nazorat “Yozma ish” shaklida belgilangan bo‘lsa, u holda yakuniy nazorat quyidagi jadval asosida amalga oshiriladi.
№
|
Ko’rsatkichlar
|
YAN ballari
|
maks
|
O’zlashtirish oralig’i
|
1.
|
Fan bo‘yicha yakuniy yozma ish nazorati
|
30
|
0-10
|
2
|
Fan bo‘yicha yakuniy test nazorati
|
30
|
0-30
|
Jami
|
30
|
0-30
|
Yakuniy nazoratda “Yozma ish”larni baholash mezoni
Yakuniy nazorat “Yozma ish” shaklida amalga oshirilganda, sinov ko‘p chiptali usulda o‘tkaziladi. Har bir chipta 3 ta savoldan iborat. Nazariy savollar fan bo‘yicha tayanch so‘z va iboralar asosida tuzilgan bo‘lib, fanning barcha mavzularini o‘z ichiga qamrab olgan.
Har bir savolga yozilgan javoblar bo‘yicha o‘zlashtirish ko‘rsatkichi 0-10 ball oralig‘ida baholanadi. Talaba maksimal 30 ball to‘plashi mumkin.
Yozma sinov bo‘yicha umumiy o‘zlashtirish ko‘rsatkichini aniqlash uchun chiptada berilgan savollarning har biri uchun yozilgan javoblarga qo‘yilgan o‘zlashtirish ballari qo‘shiladi va yig‘indi talabaning yakuniy nazorat bo‘yicha o‘zlashtirish bali hisoblanadi. Talabalar JN dan to‘playdigan ballarning namunaviy mezonlari
№
|
Ballar
|
Baho
|
Talabaning bilim darajasi
|
1
|
5
|
A’lo
|
Xulosa va qaror qabul qilish; ijodiy fikrlash olish; mustaqil mushohada yurita olish; olgan bilimlarini amalda qo‘llay olish; mohiyatini tushunish; bilish, aytib berish; tasavvurga ega bo‘lish.
|
2
|
4
|
Yaxshi
|
Mustaqil mushohada yurita olish; olgan bilimlarini amalda qo‘llay olish; mohiyatini tushunish; bilish, aytib berish; tasavvurga ega bo‘lish.
|
3
|
3
|
Qoni-qarli
|
Mohiyatini tushunish; bilish, aytib berish; tasavvurga ega bo‘lish.
|
4
|
2
|
Qoni-qarsiz
|
Aniq tasavvurga ega bo‘lmaslik; bilmaslik.
|
Yakuniy nazorat “Yozma ish” shaklida belgilangan bo‘lsa, u holda yakuniy nazorat 30 ballik “Yozma ish” variantlari asosida o‘tkaziladi.
Agar yakuniy nazorat markazlashgan test asosida tashkil etilgan bo‘lib fan bo‘yicha yakuniy nazorat “Yozma ish” shaklida belgilangan bo‘lsa, u holda yakuniy nazorat quyidagi jadval asosida amalga oshiriladi.
№
|
Ko’rsatkichlar
|
YAN ballari
|
maks
|
O’zlashtirish oralig’i
|
1.
|
Fan bo‘yicha yakuniy yozma ish nazorati
|
30
|
0-10
|
2
|
Fan bo‘yicha yakuniy test nazorati
|
30
|
0-30
|
Jami
|
30
|
0-30
|
Yakuniy nazoratda “Yozma ish”larni baholash mezoni
Yakuniy nazorat “Yozma ish” shaklida amalga oshirilganda, sinov ko‘p chiptali usulda o‘tkaziladi. Har bir chipta 3 ta savoldan iborat. Nazariy savollar fan bo‘yicha tayanch so‘z va iboralar asosida tuzilgan bo‘lib, fanning barcha mavzularini o‘z ichiga qamrab olgan.
Har bir savolga yozilgan javoblar bo‘yicha o‘zlashtirish ko‘rsatkichi 0-10 ball oralig‘ida baholanadi. Talaba maksimal 30 ball to‘plashi mumkin.
Yozma sinov bo‘yicha umumiy o‘zlashtirish ko‘rsatkichini aniqlash uchun chiptada berilgan savollarning har biri uchun yozilgan javoblarga qo‘yilgan o‘zlashtirish ballari qo‘shiladi va yig‘indi talabaning yakuniy nazorat bo‘yicha o‘zlashtirish bali hisoblanadi
|
