Suyuqlik muhitlarida aralashtirish, suyuqlikni

Kimyoviy texnologiyaning jarayonlari va qurilmalari 
- 1 - 
 
 6-Mavzu:
 SUYUQLIK MUHITLARIDA ARALASHTIRISH, SUYUQLIKNI 
TURLI JINSLI TIZIMLARNI AJRATISH
Reja: 
1.Aralashtirish usullari.
2. Parrakli, propellerli, turbinali, shnekli, diffuzorli aralashtirgichlar.
 
3. 
Fil’trlash turlari. 
4. Fil’trlash jarayonining nazariy asoslari. 
5. Fil’trlar qurilmalari.
 
Suyuqliklarni aralashtirish pnevmatik, tsirkulyatsiyali, statik va mexanik 
usullarida olib boriladi. 
Pnevmatik aralashtirish uchun siqilgan gaz (ko’pincha siqilgan havo) 
suyuqlik qatlami orqali o’tkazish yo’li bilan amalga oshiriladi. Suyuqlik qatlamida 
gazni bir tekisda taqsimlash uchun barboter ishlatiladi. Barboterning teshikchali 
trubalari aralashtirgich tubiga o’rnatiladi. Bu usul o’rtacha qovushoqlikka (
~
200 Pa
.
s) 
ega suyuqliklarni aralashtirish uchun ishlatiladi. Jarayon tezligi past va energiya sarfi 
ko’p bo’ladi.Ayrim hollarda aralashtirishni injektorlar yordamida ham amalga 
oshiriladi. Ciqilgan havo yordamida aralashtirish uchun erlift printsipini ham 
qo’llasa bo’ladi. Aralashtirgichda suyuqlik erkin yuzasi birligidan vaqt birligida 
o’tayotgan gaz miqdoriga aralashtirish intensivligi deb ataladi.Sanoatda quyidagi gaz 
sarflari ishlatiladi: 
 
1- jadval 
t/r 
Aralashtirish intensivligi 
Gaz sarfi, m
3
/(m
2
*
min) 
1. 
Past 
0,4 
2. 
O’rtacha 
0,8 
3. 
Yuqori 
1,2 
Pnevmatik aralashtirish usulining qo’llanishi cheklangan bo’ladi, chunki 
ayrim hollarda zararli jarayonlar, ya’ni oksidlanish yoki mahsulotning bug’lanishi 
yuz berishi mumkin. Shuning uchun, ushbu usul gaz va suyuq fazalar o’zaro 
to’qnashuvi ruxsat etilgan hollarda ishlatilishi maqsadga muvofiqdir. 
1-rasmda pnevmatik aralashtirgichlarning ayrim konstruktsiyalari keltirilgan. 

Kimyoviy texnologiyaning jarayonlari va qurilmalari 
- 2 - 
Agar, siqilgan havo qurilmaning pastki qismiga yuborilsa, unda erlift hosil bo’ladi 
(1a-rasm). Havo qurilmaning qanchalik yuqori qismiga uzatilsa, shunchalik siqish 
uchun energiya sarfi kam bo’ladi. SHuning uchun, havoni balandligi kam 
qatlamlarga yuborish kerak, ya’ni pnevmatik aralashtirish uchun diametri katta, 
balandligi kichik bo’lgan qurilmalarni qo’llash maqsadga muvofiqdir. 
Pnevmatik aralashtirish jarayonini intensivlash uchun qurilmalarda gazlift (erlift) 
trubalari o’rnatiladi. Ushbu trubalar suyuqlikni ko’p marta tsirkulyatsiya qilishini 
ta’minlaydi (1b-rasm). Buning uchun, ikki tomoni ochiq gazlift truba qurilma 
markaziga joylashtiriladi. Siqilgan havo gazlift trubasi ichiga uzatiladi va 
ko’tariluvchi oqim qanchalik katta bo’lsa, aralashish shunchalik samarali bo’ladi. 
Issiqlikni uzatish va ajratib olish uchun gazlift va markaziy tsirkulyatsiya trubali 
qurilmalar yaratilgan (1v-rasm).