• Birinchidan
  • -rasm. Marketingning asosiy kategoriyalari




    Download 1,15 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet6/105
    Sana24.11.2023
    Hajmi1,15 Mb.
    #104756
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   105
    Bog'liq
    portal.guldu.uz-MARKETING

     
    1.1-rasm. Marketingning asosiy kategoriyalari. 
    Muhtojlik, kishini biron-bir yetishmovchilikni his etishidir. 
    Ehtiyoj, individ shaxsning madaniy darajasiga asosan maxsus shaklga 
    muhtojlikdir. 
    Talab, bu xarid quvvatiga ega bo‘lgan ehtiyojdir. 
    Talab – mavjud, potensial hamda xohish talabga bo‘linadi. 
    1
    Котлер Ф. Основы маркетинга. Краткий курс: /Пер. с англ. – М.: Изд. дом «Вильямс», 2010. – 
    656 с. 
    2
    Беляев В.И. Маркетинг: основы теории и практики. Учебник. /В.И. Беляев. – 4-е изд., 
    перераб. и доп. – М.: КНОРУС, 2010. – 680 с. 
    3
    Ламбен Жан-Жак. Менеджмент, ориентированный на рынок. – СПб.: Питер, 2006. – 800 с. 
    Bozor
    Ehtiyoj 
    Marketingni asosiy 
    kategoriyalari 
    Tovar 
    Qondirilganlik 
    Ayirboshlash 


    11 
    Tovar, bu ehtiyojni yoki muhtojlikni qondira oladigan hamda bozorga 
    e’tiborni tortish, sotib olish, ishlatish yoki iste’mol qilish maqsadida taklif 
    etilgan barcha narsalardir.
    Marketingning mohiyati tovarni ishlab chiqarish va xizmat ko‘rsatish, 
    albatta iste’molchiga, talab, ishlab chiqarish imkoniyatlarini mo‘ljallashdan 
    iborat. 
    Hozirgi davrda jahon adabiyotida marketingga berilgan ikki mingdan 
    ortiq ta’rif mavjud. Mutaxassislar o‘rtasida marketingning takror ishlab 
    chiqarish jarayonida ishtiroki masalasida yagona fikr yo‘q. Hozir ko‘pgina 
    chet ellik marketologlar zamonaviy marketing tushunchasi ishbilarmonlikka 
    kiradigan faoliyatni o‘z ichiga olmog‘i kerak deb hisoblaydilar. Boshqalari 
    esa bunday izohlarni tanqid qilib, ayirboshlashning hamma turlari ham 
    marketing tusiga ega emasligini va marketing tamoyillarini hamma 
    vaziyatlarga ham tatbiq etib bo‘lmasligini ta’kidlaydilar. Marketingga ta’rif 
    berishda bunday xilma-xillikning sababi bor. Birinchidan, marketing 
    konsepsiyasi mazmuni kapitalistik ishlab chiqarish usuli rivojlanishi bilan 
    o‘zgarib keldi va uning mohiyatini aks ettirdi, ikkinchidan, boshqarish 
    tizimida marketingdan foydalanish maqsadlari, xususiyatlari, miqyosiga 
    qarab, undagi tashkiliy qismlarning ahamiyati va boshqaruv tizimidagi 
    ahamiyati o‘zgarib boradi. Bundan tashqari, mutaxassislar marketingni biznes 
    xizmati va falsafasi tarzida baholaydilar. Xizmat sifatida marketing ishlab 
    chiqarish, savdo, reklama, texnika xizmati ko‘rsatish va boshqa sohadagi 
    tadbirlar majmuidan iborat. Falsafa sifatida esa marketing, bu jamiyat ishlab 
    chiqarish munosabatlariga daxldor ijtimoiy-iqtisodiy konsepsiyadir. 
     
    «Marketing» tushunchasining murakkabligi uni falsafiy, iqtisodiy, 
    boshqaruv va yuridik jihatlarini ko‘rish zarurligiga olib keldi. Marketing 
    falsafiy ma’noda fikrlash tarzini mujassamlashtiradi. 
    Umuman olganda marketingga quyidagicha ta’rif berishimiz mumkin: 
    marketing - ehtiyoj va muhtojlikni ayirboshlash orqali qondirishga qaratilgan 
    inson faoliyati turidir. Marketing vujudga kelishining asosiy sabablaridan biri, 
    bu ishlab chiqarish hajmining ortib borishi, yangi tarmoqlarning vujudga 
    kelishi, tovar turlarining ko‘payishi va tadbirkorlar o‘rtasida mahsulotni 
    sotish muammosi vujudga kelishidir. 
    Marketing asosida bozorni har taraflama o‘rganish yo‘nalishlarining 
    asosiylaridan quyidagilarni ko‘rsatib o‘tish zarur: 
    talabni o‘rganish; 
    bozor tarkibini aniqlash; 
    tovarni o‘rganish; 
    raqobat sharoitlarini tadqiq etish; 


    12 
    sotish shakli va uslublarini tahlil etish. 
    Marketing quyidagilarni o‘rgatadi: bozorni o‘rganish; uni taqsimlash; 
    tovarlarni joylashtirish; marketing siyosatini olib borish; tovar siyosati; narx 
    siyosati; taqsimot siyosati; siljitish (yo ‘naltirish) siyosati; yuksalish
    qo‘shimcha xizmatlarni (bunga marka, sotishdan keyingi xizmat, kafolat va 
    texnik yordam, yetkazib berish, assortiment, shaxsiy iste’mol) va boshqalarni 
    kiritish mumkin. 
    Marketing korxonalarning bozorda ishlash uslubi, bozor metodologiyasi 
    bo‘lib, iste’molchilar va ularning talab istaklarini o‘rganish, ularga mos 
    tovarlar yaratish, narx belgilash, tovarlarni yetkazib berish, taqdim etish, 
    sotish, xizmat ko‘rsatishni uyushtirish usullari, vositalari, tartib-qoidalari 
    majmui hisoblanadi. Bularning hammasi dastlabki asosiy maqsadga, ya’ni 
    talab bilan taklifni o‘zaro muvofiqlashtirishga xizmat qiladi. 

    Download 1,15 Mb.
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   105




    Download 1,15 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    -rasm. Marketingning asosiy kategoriyalari

    Download 1,15 Mb.
    Pdf ko'rish