0 ‘z b e k ist 0n respublikasi olïy ya g ‘rta m âxsus ta’lim yazirligi




Download 9,07 Mb.
Pdf ko'rish
bet66/95
Sana05.09.2024
Hajmi9,07 Mb.
#270327
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   95
Bog'liq
Ekologik turizm

(Bufer mintaqalar
(foyddlanishdan olinmagan, xojalik faoliyati va tabiatdan ratsional
fqydalanishga ruxsat berilgan bo ‘lib tabiatni tiklash sharoitlari ham
yaratilgan)6a.
xo‘jalik faoliyatiga ruxsat berilgan. Chunki, milliy 
parklar tabiat qo‘riqxonalari va alohida muhofaza qilinadigan 
hududlarning barchasida aholi (asosan qishloq aholisi) yashashadi.
Mamlakatimizdagi 
Zom in 
va 
Ugom-Chotqol 
milliy 
parklarining hududlarida ham ko£plab qishloqlar bor. Bu qishloq 
aholisi o£tgan vaqt davomida milliy park va qo‘riqxonalardagi 
tabiiy landshaftlardan foydalanish uchun ko‘plab so‘qmoqiar 
yaratishgan. Milliy park va qo£riqxonalardan ekoturizmda 
foydalanishda dastlab ushbu so£qmoqlardan foydalanish mum kin. 
Ikkinchidan, hayvonot olaini haqidagi Afrika, Amerika, Hindiston 
yoki Avstraliya davlatlari milliy parklarida olingan filmlami ko‘rsak 
yirtqich hayvonlaming ekoturistlardan hayiqmasligini tomosha 
qilamiz.
Ekoturizmdagi m a’lum yillardan keyin ular albatta insonga 
o £rganishadi (faqat ekologik so£qmoqlar atrofida). Shuning uchun 
ham ekoturizmning tabiatga salbiy ta ’siri (so£qmoqlar ta’sirida 
landshaftlarning yemirilishi, hayvonotning, qushlaming ££qochib” 
ketishi va tabiiy yashash muhitining o'zgarib ketishi va boshq.) 
ni vahima darajasiga ko‘tarish kerak emas. Yerlaming eroziyaga 
uchrashl, h a ^ o n o t olamining “qochib” ketishi, turlaming 
yashash tarzining buzilishi va boshqa salbiy o£zgarishlar, 
suvlaming bulg£anishi ekoturizmning ££Prinsiplari”, “Qoidalari” 
va “Talablarf’ga rioya qilinmaganda yuz beradi.
Xulosa shundan iboratki, ekoturizrrming tabiatga salbiy 
ta ’siri va uning darajalari, ko£rsatkichlari Rossiyada va Markaziy 
Osiyo davlatlarida ilmiy-amaliy jihatlardan o£rganilgan emas. 
Ekoturizmda ekoturizmni tashkil qiluvchilar va ekoturistlar 
ekoturizmning 
xalqaro 
prinsiplarini, 
huquqiy 
m e’yorlarini 
o ‘rgansalar va unga amal qilsalar, ekoturizmda tabiatdan 
foydalanishning qonun-qoidalari darajasidagi ekologik monitoring 
tashkil qilinsa va doimiy ekologik monitoringni olib borsa
182


“Alohida muhofaza qiiinadigan tabiiy hududíar”dan ekoturizmda 
foydalanish insoniyatga va íabiat muhofazasiga faqaí ijobiy “ta ’sir” 
qiladi. Fikrimizcha, ekoturizmda tabiaíga salbiy ta’sirning oldini 
olishda abolida va ekoturistlarda, ekoturistik bilim, ekoturistik 
madaniyatni shakllantirishda “tabiatga achinish his-tuyg‘ularmi 
hosil qilish lozim ” degan xulosaíar to ‘gcridek bo'lm oqda.
Yuqorida keltirilgan mavzularda ekoturizmni rivojlaníirish 
modellarini ishlab chiqqars Yevropa daviatlariida bolalami 
boshlangich maktablarda “o'lkashunoslik” va “tabiatshunoslik” 
fanlarini kuchli talab bilan o'qitilishini keltirgan edik. Ko‘p 
yillik kuzatisWaxdan m aiurn boim oqdaki, uvida xonaki gullami 
o ‘stiruvchi, bolaligidan qandaydir hayvon turiga yoki qush turiga 
qiziquvcM talabalar “ekologiya” va “tabiatni muhofaza qilish” 
fanlaridan “a i o ” baholaiga o ‘qishadi.
Hozirgi davrda “Tabiatni muhofaza qilish xalqaro ittifoqi”nijQg 
xulosalari bo'yicha qaysi bir davlatda endemik b o ig an hayv on yoki 
o £simlik turining abadiy vo‘q qilinishi o£sha davlatda yashayotgan 
xalqlarning ekologik bilimi va madaniyatining pastíigi, tabiatini 
muhofaza qilish va saqlashdagi loqaydligini bildiradi.
Mavzuning xulosasida qayd qilish mumkinki, ekoturizmning 
tabiatga ijobiy ta ’sirini ham, salbiy ta’sirini ham ekoturizm 
faoliyatiga kiritilgan tabiat hududlarida quyidagi ¡Mi yoiialishda 
ilmiy-amaliy jihatiardan mukammal o £rganish kerak:
1. Ekoturizmning tabiatni muhofaza qilishi.
2. Tabiatni ekotuxizmdan muhofaza qilish.
Tayaneh so‘z va sboralar: ekologik ta ’sir, bilvosita ta’sir, eroziya, 
ayovsiz qirish, zoologiya, omiíologiya, evolutsiya, paleolit, Turón 
yoibarsi.

Download 9,07 Mb.
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   95




Download 9,07 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



0 ‘z b e k ist 0n respublikasi olïy ya g ‘rta m âxsus ta’lim yazirligi

Download 9,07 Mb.
Pdf ko'rish