o'rilish
|
dali satin
|
o ‘rilishli
|
kiyimbop
|
|
|
|
|
|
|
|
o ‘rilishli
|
og ‘ir
|
to ‘qimalar
|
|
|
|
|
|
|
|
shisha tolali
|
to ‘qimalar
|
|
|
|
|
|
|
|
|
to‘qimalar
|
|
|
|
|
|
|
Ikkinchi nav, %
|
|
|
ivn (N
|
0 ,5
|
1 - 1 , 5
|
0 ,82
|
О
|
|
0 ,9
|
lshlatila-
|
13,3; 16;
|
11,8 teksli
|
1 , 3 - 7 , 9
|
10 % li
|
|
25 ,39
|
Paxta 13
|
|
|
digan ip
|
17 teksli
|
6 5 /3 5
|
teksli shisha
|
paxta,
|
|
teksli
|
- 1 9 , 8
|
|
|
|
viskoza
|
aralashma
|
tolali ip
|
aralashma
|
|
paxta
|
teksli
|
|
|
|
|
(poliefir/
|
|
(poliefir/
|
|
|
aralashma
|
|
|
|
|
paxta)
|
|
paxta)
|
|
|
paxta/
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
poliefir
|
|
|
Z ichlik,
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ip/sm:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- tanda
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b o ‘yicha
|
44
|
37 ,6
|
|
|
|
28
|
1 8 - 4 7
|
30
|
31
|
- arqoq
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b o‘yicha
|
2 2 - 2 6
|
27 ,2
|
|
|
|
51
|
1 4 - 2 4
|
50
|
22
|
Barabanchaning bir aylanishi bitta arqoq tashlashga mos keladi. Dastgohdagi havo oqimi ultratovush diapazonida harakatlanib, 35 ms davom etadi. Dastgohning o‘ng tomonida arqoq ipini ilib, uni jipslanishgacha ushlab turadigan so‘ruvchi purkagich o'rnatilgan. So‘ruvchi purkagich elektron arqoq to'xtatuvchisiga ega bo‘lib, arqoq ipi bo‘lmaganida dastgohni to‘xtashini ta’minlaydi. Fotoelektron sezgichlar har bir arqoq ipi o‘tishini nazorat qiladi. Dastgohni o‘zgartirish jarayonida taxminan 204 kg oshiq massalar olib tashlandi, natijada dastgohning titrashi hamda
shovqini 10 dB ga kamaytirildi.
Bu turdagi dastgohlarda bosh val harakat tezligini kamaytir- masdan bir paytda ikkita mato ishlab chiqarish dastgoh unum- dorligini oshiradi.
Bosh va qo'shimcha purkagichli pnevmatik dastgohlar. Bu guruhdagi dastgohlami ikkita kichik guruhga bo‘lish mumkin: bosh va qo'shimcha purkagich hamda konfuzor qoilaniladigan; bosh va qo'shimcha purkagich hamda tig‘ va konfuzor ishini bir vaqtda bajaruvchi profillirlangan tig‘ qoilaniladigan dastgohlar. Birinchi guruhga: «Investa» birlashmasining «Jettis» tizimidagi dastgohlar, «Toyota», «Picanol», «Saurer», «Zulser» firma dast gohlari; ikkinchi guruhga esa «Ryuti», «Gunne» va «Tsudakoma» firmasining dastgohlari kiradi.
Aralash usulda homuzaga arqoq ipi tashlash
Homuzaga arqoq ipini rapiralar ichida harakatlanuvchi yuqori bosimdagi havo yordamida tashlash usuli aralash yoki pnev- morapirali usul deb ataladi. Dastgohda qarama-qarshi hara katlanuvchi ikkita rapira mavjud bo‘lib, o‘ngdagisidan havo pur- kalsa, chapdagisidan so‘rib olinadi. Natijada bobinadan chiqa- yotgan ip ham havo bilan birga rapiralar ichida harakat qilib, homuzaga arqoq ipi tashlab o'tadi.
6.16-rasmda rapiraga arqoq ipini uzatish sxemasi keltirilgan. Dastgohning o‘ng tomonidagi qo‘zg‘almas bobinadan bo‘shalib chiqayotgan arqoq ipi yo'naltiruvchi teshikcha (1) dan o‘tib, tor moz qurilmasi (2) ga keladi. Undan so‘ng esa yana yo'naltiruvchi teshikcha (3) dan o'tib, homuzaga tashlanadigan arqoq ipi uzunligini oichab beruvchi mexanizm (4) va (5) ga, so'ngra yana bitta teshikcha (3) dan o‘tib, kompensator richagiga o'rnatilgan teshikcha (6) ga keladi, kompensatordan so‘ng yo'naltiruvchi
1,3, 7 — yo'naltiruvchi ko'zchalar; 2 —tormoz; 4 —o ‘lchovchi rolik;
5 - o'lchovchi disk; 6 - kompensator; 8 - yo'naltiruvchi; 9 - arqoq ipi nazoratchisi; 10 - rapira.
teshikcha (7) orqali o‘tib, arqoq ipi nazoratchisiga keladi, undan so‘ng o‘ng tomondagi rapira teshigiga uzatiladi.
‘ng va chap rapiralarning tuzilishi bir-biridan uzunligi bo‘yicha farq qilmaydi, lekin uchidagi teshikning diametri bilan farq qiladi. 6.18-rasm, a da o‘ng va chap, 6.18-rasm, b da chap rapiralarning tuzilishi keltirilgan.
6.18-rasmdan ko‘rinib turibdiki, chap tomondagi rapira teshigining o‘lchami a o‘ng tomondagi rapiranikiga qaraganda katta, shuning uchun kompressordan kelayotgan yuqori bosimli havo rasmda ko‘rsatilgan strelkalar yo‘nalishida harakatlanadi, ya’ni o‘ng rapira ichidagi teshik uchidagi teshikdan katta bo‘lganligi sababli havo rapira ichiga tomon, chap rapira uchidagi teshik ichidagi truba teshigidan katta bo‘lganligi uchun rapiradan
6.17-rasm. 0 ‘lchovchi moslamadan arqoq ipining o ‘tishi.
6.18-rasm. Aralash usulda arqoq tashlashda ipning rapiralardagi harakati:
a - o‘ng rapira; b - chap rapira; d - arqoq ipining o‘ng rapiradan chap rapiraga o‘tishi.
tashqariga tomon harakat qiladi. Natijada o‘ng tomondagi rapirada havo purkalib, chap tomondagisidan so‘rib olinadi. Shu tariqa arqoq ipi havo bilan birga harakatlanib, homuzaga arqoq ipi tashlanadi.
Ko‘p homuzali yassi to‘quv dastgohlarini arqoq ipi bilan ta’minlash
Ko‘p homuzali to‘quv dastgohlarida arqoq ipi homuza ichida erkin aylanuvchi g‘altakka o'rnatilgan moki yordamida tashlanadi. Moki ichidagi g'altakchaga to'qima eniga yetarli bo'lgan bitta arqoq uzunligidagi ip o'ralgan bo'ladi. Moki ichida, shuningdek, qo'zg'a- luvchan va qo'zg'almas qisqichlardan tashkil topgan iptarang- lagich o'rnatilgan.
Homuzalarda (bu dastgohlarda to‘qima eni bo‘yicha bir paytning o‘zida bir necha homuza hosil qilinadi) moki maxsus cheksiz zanjir yordamida harakatlanadi. Buning uchun zanjir va mokida harakatlantiruvchi roliklar mavjud.
Dastgohni arqoq ipi bilan ta’minlovchi mexanizm quyidagi qismlardan iborat: ikki qator o‘matilgan sakkizta bobinaga mo‘ljal- langan rom (9), sakkizta iptaranglagichlar o'rnatilgan disk (8), arqoq ta’minlagich mexanizmining qutisi (7), unda joylashgan sakkizta iptaqsimlagich (6) va yo‘naItiruvchi disk (8), shuningdek, qisqichlar va yuritmani boshqaruvchi kulachoklar (6.19-rasm).
1 2 3 4 5
6.19-rasm. Ko‘p homuzali to‘quv dastgohini arqoq ipi bilan ta’minlash:
— mato milki; 2, 4, 5 — qisqichlar; 3 - pichoq; 6 - iptaqsimlagich; 7 — ta ’minlash qutisi; 8 ~ y o lnaltiruvchi disk; 9 — rom.
To‘qima (I) milki tomonidagi qisqich (2) va pichoq (3), ip- taqsimlagichlar 6 ning o‘z o‘qlari atrofida ip o‘ralishi va turg‘unlik holatlarida aylanishini ta’minlaydi. Ish jarayonida qisqich (5) ni harakatlanuvchi panjasi, qisqich (4) qo‘zg‘almas panjasiga nisbatan ip uchini olish uchun «ochiq» va qisib qolish uchun
«yopiq» holatda bo‘lishi mumkin. Shunday qilib, ko‘p homuzali to‘quv dastgohini arqoq bilan ta’minlashda awal moki ichidagi g‘altakcha bitta arqoqqa, kerakli uzunlikda ip o‘ralib, so‘ngra mokini harakatlantirish natijasida homuzalarga arqoq tashlanadi.
Arqoq ipini to‘pIagich
Mokisiz to‘quv dastgohlarini arqoq ipi bilan ta’minlashning quyidagi usullari mavjud:
Bobinadan arqoqtashlagich kerakli uzunlikda ipni chuvab oladi. Arqoq ipi homuzaga tashlash vaqtida nazoratda bo‘ladi, bu usul «Zulser», STB dastgohlarida qoilaniladi.
Arqoq ipi homuzaga tashlash davrining ma’lum qismida nazoratda bo'ladi, bu usul, asosan, rapira yordamida arqoq tash lashda qo'llaniladi.
Arqoq ipi havo oqimi ta’sirida harakatlanayotganda nazorat qilinmaydi. Bu usul pnevmatik to'quv dastgohlarida qo'llaniladi.
B i r in c h i guruh dastgohlarda arqoq ipi bobinadan yengil va ravon chuvalanishi, ip tormozini ta’siri o'zgarmas yoki arqoq tashlanishi oxirida oshishi zarur. I k k in c h i guruh dastgohlarda ip harakatiga bo'lgan talablar birinchi guruh talablariga o'xshash. Farqi dastgoh bosh valining m a’lum holatida, bobinadan chuvalayotgan ip to'xtatilishi zarur. Bu paytda ip zaxira qismidan tashlanishi zarur, masalan, rapiradan. U ch in ch i guruhda arqoq ipini harakatlantiruvchi vosita (havo yoki suv oqimi) yo tash- lanayotgan ip uzunligini, yo harakatlanish va to'xtash jarayonini nazorat qilmaydi. Bu vazifa pnevmatik va aralash usulda arqoq tashlovchi dastgohlarda ip o'lchovchi qurilma zimmasiga yuklangan. Aynan shu jihati bilan havo oqimi ta’sirida arqoq tashlash dastgohlarida o'rnatilgan ip o'lchovchi mexanizm boshqa mokisiz dastgohlarda o'rnatiladigan ip to'plagichdan farqlanadi. Uning vazifasi ipga majburiy harakat berib, uni homuzaga tashlash
jarayonini yengillashtirishdir.
Mokisiz to'quv dastgohlarida bobinadan arqoq ipining chu- valishi nafaqat yuqori tezligi bilan, harakatning o'zgaruvchanligi bilan boshqa, masalan, tayyorlov bo'limidagi (qayta o'rash, tandalash) mashinalaridagi ip tezligidan ham farqlanadi. Bunday murakkab jarayon sababli ayrim mokisiz dastgohlarda, mustah- kamligi nisbatan past bo'lgan arqoq ipini qayta ishlab bo'lmaydi.
Bu muammo mokisiz to'quv dastgohlarida arqoqto'plagich mexanizmlarini o'matish hisobiga hal etildi.
Arqoq to'plagich mexanizmining ishlashiga quyidagi texno logik talablar qo'yiladi:
arqoq ipini bobinadan chuvalashida ipning tarangligi minimal bo'lib, unga zarb kuchlari ta’sir etmasligi zarur;
qurilmadan ip yengil chuvalishi lozim;
ip bobina bilan to‘plagich orasida uzilganda uni ulash va texnologik chizmaga muvofiq taxtlash oson boiishi va ko‘p vaqtni talab etmasligi kerak.
Zamonaviy mokisiz to‘quv dastgohlarida o'rnatilayotgan arqoqto‘plagichlaming turlari ko‘p boiib, ularni tuzilishi va ish- lashiga ko‘ra uch guruhga boiish mumkin.
Homuzaga arqoq tashlashda, taranglik hisobiga ip uza- tishni rostlash. To‘plagich arqoq ipi zaxirasini yaratmaydi.
Bu usulda arqoqto‘plagichning eng oddiy turi 6.20-rasmda keltirilgan.
e
6.20-rasm.
Silindr yoki konus burchagi katta boimagan konussimon shakldagi baraban (2) o‘zgarmas tezlik bilan aylanma harakatda boiadi (6.20-rasm, a). Agar arqoqni homuzaga tashlash boshla- nishida m aium taranglik sodir boimasa, ip barabanning silliq sirtida siфanadi. Natijada ishqalanish kuchi hosil boiib, ip tarang- lanadi. Arqoqto‘plagich ta’minlovchi bobinadan qancha ip chuvab olsa, shunchasini arqoqtashlagichga uzatadi.
Ayrim rapirali dastgohlarda (6.20-rasm, b) arqoqto‘plagich o‘rnatiladi. Baraban (2) o‘zgarmas tezlik bilan aylanadi. Ip o‘ram- Jari (1) barabanning uchki tomoniga siljishi uchun, konussimon shaklga ega. Agar arqoq ipi vektor F yo‘nalish bo‘yicha hara- katlansa, uning oxirgi o‘rami barabandagi tishlar (3) ning bitta- siga ilinib qoladi. Natijada arqoq ipi ta’minlovchi krestsimon
bobinadan to‘plagich baraban (2) ga o‘rala boshlaydi. Homuzaga arqoq tashlanib bo‘lgandan keyin, uning yo'naltiruvchi ko‘z (4) dagi tarangligi yo‘q bo‘lib qoladi. Baraban (2) dagi oxirgi o‘ram baraban tishidan bo‘shashi natijasida, baraban unga o‘ralgan ip o‘ramlari ostida sirpanib aylanadi.
Arqoq uzatish fotoelektr datchik vositasida rostlanadi. To‘plagichda arqoq zaxirasi yaratiladi.
Bu guruhga Italiyaning «Savi» rusumli arqoqto‘plagichi kiradi (6.20-rasm, d).
To‘plagich barabani (2) ning konussimonligi katta boimasa ham arqoq ipi (I) ning o‘ramlari vektor S yo‘nalishi bo‘yicha harakat lanishi mumkin. To‘plagichdajamlangan ip miqdori fotoelektr datchik tomonidan nazorat qilinadi. Agar ip o‘ramlari barabanda nur qayta- ruvchi qismlarni yopgan bo‘lsa, datchikto‘plagich barabanini harakatga keltiruvchi kichik elektr dvigatelni tarmoqdan ajratadi. Barabanda ip chuvib chiqqan paytda markazdan qochish kuchi ta’sirida taranglik sodir boimasligi uchun diametri baraban diametridan kattaroq bo‘lgan halqa o‘matilgan. Bu arqoq jamlagichdagi ip zaxirasi bitta arqoqqa kerakli uzunlikdan katta boiib, arqoqtashlagich barabandan to'qimani taxtlash eniga kerakli uzunligini chuvab oladi.
Dunyo to‘qimachilik amaliyotida keng tarqalgan mitti mokili
«Zulser» dastgohlarida o'rnatilgan to‘plagich 6.20-rasm, e da keltirilgan. Shoxchali yugurdak vazifasini bajaruvchi konussimon barabanning o‘qidan chiqqan arqoq, barabanning aylanishi hisobiga qo‘zg‘almas konussimon baraban sirtiga o ‘raladi. Bu to‘plagichda ham zaxira arqoq ipi fotoelektr datchik vositasida nazorat qilinadi. Qo‘zg‘almas halqa (7) ga o‘rnatilgan maxsus moslama so‘ndirgich vazifasini bajaradi.
Arqoq ipi zaxirasini yaratuvchi kamerali to‘plagichlar. Bularning ham bir necha turi mavjud. Maxsus purkagich yorda mida silindr kameraning ichiga bir tomondan iplar qatlamlab taxtlanadi. Ipni tortib olish esa kamerani boshqa tomonidan bajarilib, ip harakatiga qarshilik juda ham kam boiadi. Arqoq zaxirasi kamerani to‘ldirish bilan rostlanadi.
To‘qimaga har xil turdagi arqoq ipi tashlash
STB to‘quv dastgohlarida to‘qiladigan to‘qimalarda arqoq b o ‘y ic h a rangli effekt olish uchun ushbu dastgohlar arqoqni almashtirish mexanizmlari bilan jihozlanadi. Ushbu mexanizm- laming tuzilishi dastgoh eniga bog'liq bo‘lmaydi.
/ 6.21-rasm. Ikki tur arqoq almashtirish mexanizmi:
|
