Okean tubi relyefi, foydali qazilm alari

tashkil qiladi. Shuning uchun okean maydonining 40% 
qism ida chuqurlik 200 m dan oshmaydi. Okean tubida 
shakllangan asosiy relyef shakllari shelf, suvosti tizm alari 
va kotlovinalardir.
Okean tubi tuzilishiga ko‘ra uchta havzaga bo'linadi: 
Kanada, Shimoliy Yevropa
va 
Arktika.
Kanada havzasi.
Kanada A rktika to‘plam orollari 
doirasidagi bo‘g ‘ozlarni va qo'ltiqlarni ham da Baffin 
dengizini o‘z ichiga oladi. Bo‘g‘ozlarning chuqurligi 
500m ga yetadi.
Shimoliy Yevropa havzasi.
Norvegiya va Grenlandiya 
dengizlari tubini o‘z ichiga oladi. Asosiy relyef shakli 
suvosti tog‘ tizm alaridir. M azkur tog* tizm alari Shimoliy 
A tlantika suvosti tog* tizm asining davomi hisoblanadi.
Arktika havzasi.
Shimoliy M uz okeanining asosiy 
qismi hisoblanadi.
2. Foydali qazilmalari. 
Yevrosiyo va Shimoliy 
A m erika qirg'oqlaridagi shelf zonasida yirik neft va gaz 
konlari borligi aniqlangan.
14.2. Iqlim i, suvlari, organik dunyosi
1. 
Iqlimi. 
Shimoliy M uz okeanining iqlimi uning 
qutbiy kengliklarda joylashganligi bilan belgilanadi. 
Shu sababli A rktika havzasining M arkaziy qism lari yil 
davomida muz bilan qoplanib yotadi. Qish 6,5 oy davom 
etadi. Yil davomida sovuq A rktika havo massalari 
hukm ron. Qishda Barens dengizining janubi-g'arbiy
92

qismidan tashqari ham m a qismi muzlaydi. Qishda 
havoning o'rtacha harorati — 20, -40°C .
Yozda havo harorati 0° dan 6°C gacha. Yozda havoning 
isishiga okeanga quyiladigan daryolar va m o'tadil havo 
massalari ta’sir etadi. Iqlimi A ntarktikaga qaraganda 
iliqroq, chunki A tlantika va Tinch okeanlaridan iliq 
oqimlar kelib turadi. Osmonning bulut bilan qoplanishi 
yozda 90%, qishda 50%. Yog'inlar asosan qor shaklida 
yog'adi. Y illik yog'in miqdori A rktika havzasida 150 
mm, Shimoliy Yevropa havzasida 250— 300 mm.

Download 8,32 Mb.