• 21.2. Iqlim i 1. Iqlim hosil qiluvchi omillar
  • 01 iy o'quvyurllariga kiruvchilar, akademik litsey va kasb-hunar kollejlari hamda umumiy




    Download 8,32 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet75/189
    Sana16.12.2023
    Hajmi8,32 Mb.
    #120491
    1   ...   71   72   73   74   75   76   77   78   ...   189
    Bog'liq
    zsnu70eei3bIZoN8cMUU (1)

    2. 
    Foydali qazilmalari. 
    Yevrosiyo foydali qazil- 
    m alarga juda boy. Temir ruda konlari Rossiya, Fransiya, 
    Xitoy, Hindistonda ko'p. M aterik rangli m etallarga ham 
    boy. K o'm ir konlari ulkanligi bilan ajralib turadi. N eft 
    va gaz konlari Shimoliy dengizda, Fors qo'ltig'ida, Volga 
    bo'yida, G 'arbiy Sibirda va boshqa joylarda tarqalgan.
    21.2. Iqlim i
    1. 
    Iqlim hosil qiluvchi omillar: 
    a) m aterikning 
    shim oldan janubga juda katta masofaga cho'zilganligi 
    natijasida unda ham m a iqlim m intaqalari shakllangan
    m aterikning engkattam aydoni m o'tadil iqlim m intaqasiga 
    to 'g'ri keladi; b) okeanlarning ta’siri. M aterik ham m a 
    okeanlar bilan o'ralgan. A tlantika okeani sohillarida 
    m o'tadil dengiz iqlimi (yog'in ko'p yog'adi), Tinch okean 
    sohillarida iqlim yozda okeandan, qishda quruqlikdan 
    okean tomon esadigan sham ollar ta’sirida, H ind okeani 
    sohillarida esa musson shamollari ta’sirida shakllanadi. 
    Okean sohillaridan m aterik ichkarisiga kirgan sari iqlim 
    quruqlashib yog'inlar kam ayib boradi; d) relyef. Asosiy 
    tog'larning (Alp, Karpat, Kavkaz, Himolay) g'arbdan 
    sharqqa yo'nalganligi tufayli shim oldan keladigan 
    sovuq shamollar janubga o'tm aydi, am m o A tlantika 
    okeanidan keladigan nam havo m assalari hech qanday
    147


    to'siqqa uchramay m aterikning ichki qism larigacha kirib 
    boradi. K engliklar bo'yicha yo'nalgan tog'lar faqat sovuq 
    havolargagina to'siq bo'lib qolmasdan, balki janubdan 
    yana Hind okeanidan kelayotgan nam havo m assalarini 
    ham to'sib qoladi, natijada Himolay tog'larining janubiy 
    qism iga ju d a ko'p yom g'ir yog'adi. Baland tog'larda 
    balandlik iqlim m intaqalari shakllangan; e) atmosfera 
    harakatlari. Qishda Aleut va Islandiya m inim um lari, 
    Sibir antisikloni hosil bo'ladi, yozda musson harakatlari, 
    g'arbiy shamollar, passatlar hukmron.

    Download 8,32 Mb.
    1   ...   71   72   73   74   75   76   77   78   ...   189




    Download 8,32 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    01 iy o'quvyurllariga kiruvchilar, akademik litsey va kasb-hunar kollejlari hamda umumiy

    Download 8,32 Mb.
    Pdf ko'rish